بیمه عمر زمانی ،به منظور پوشش خسارت فوت بیمه‌شده در زمان اعتبار بیمه‌نامه صادر میشود. حق بیمه ی بیمه عمر زمانی بر اساس شرایط سنی و سلامت بیمه‌شده تعیین میشود. این نوع بیمه نامه به صورت انفرادی و گروهی (برای کارکنان کارخانه ها،شرکت ها، سازمان ها و …) صادر می گردد.
بیمه های عمر زمانی، شامل بیمه عمر به شرط فوت، بیمه عمر به شرط حیات و بیمه عمر مانده بدهکار می باشد.
بیمه عمر به شرط فوت (ساده زمانی)
نوعی از بیمه اشخاص است که پوشش بیمه ای را برای مدت معینی ارائه داده و سرمایه بیمه صرفاً در صورت فوت بیمه شده در اثناء مدت اعتبار قرارداد قابل پرداخت است و در صورتیکه بیمه شده تا پایان قرارداد در قید حیات
باشد، وجهی بابت تعهدات بیمه گر به بیمه گذار پرداخت نخواهد شد. اینگونه بیمه نامه برای مدت های کمتر از یکسال و یا چندین سال می تواند صادر گردد و می توان بیمه شده را تا سن 65 یا 70 سالگی تحت پوشش قرار داد.
بیمه عمر زمانی ساده یک پوشش بیمه ای موقت است و به همین دلیل است که حق بیمه این نوع پوشش در مقایسه با سایر انواع بیمه ای نسبتا ارزانتر می باشد که علت به این جهت است که بیمه گر در زمان پیری که معمولا درصد مرگ و میر بالا میرود تعهدی نسبت به پرداخت سرمایه بیمه ای ندارد. بیمه گر در عمر زمانی بروز یک حادثه احتمالی را بیمه مینماید و حال آنکه در بیمه های تمام عمر قرارداد بیمه یک امر محتمل و قطعی را تحت پوشش قرار می دهد.
ویژگی های بیمه عمر زمانی
تامین آتیه خانواده
بیمه عمر زمانی خصلت پس اندازی دارد. بیمه گذار (بیمه شده) برای تـامین معیشـت آینده خانواده خود بیمه نامه عمر خریداری می نماید. بیمه گر نیـز در موعـد مقـرر سـرمایه بیمـه را بصورت یکجا یا به صورت مستمری (طبق قرارداد) به استفاده کنندگان که معمولاً از اعضـای خـانواده بیمه شده هستند، می پردازد.
منتفی بودن اصل غرامت
در این نوع از بیمـه هـای عمـر تعهـد بیمـه گـر پرداخـت وجـه معینـی (سرمایه) در موعد مقرر است. بنا بر این مفهوم خسـارت و اصـل غرامـت (مـاده 10قانون بیمه) کـه مختص بیمه های غرامتی است، در بیمه عمر ساده زمانی قابل اعمال نخواهـد بـود. همچنـین اعمـال قاعده نسبی در بیمه کردن مال به کمتر از ارزش واقعی مفهوم ندارد و تعدد بیمه نیز که ممکن اسـت در بیمه های اموال، مغایر با اصل غرامت باشد، موضوعیت ندارد و بیمه گذار بـه هـر تعـداد کـه مایـل باشد و توان پرداخت حق بیمه را داشته باشد، می تواند بیمه نامه بخرد و از مزایـای همـه آن هـا نیـز بهره مند شود. فقط بیمه گذار باید بیمه گر را از داشتن بیمه نامه های متعدد مطلع نماید.
منتفی بودن اصل جانشینی
در بیمه عمر اصل جانشینی (موضوع ماده 30 قانون بیمه) مصداق پیدا نمی کند. بیمه گر نمی تواند شخص مسئول حادثه را برای پس گرفتن سرمایه پرداختی تحت تعقیب قرار دهد زیرا حق بیمه ای که بیمه گر دریافت می کند با توجه به جدول مرگ و میر تعیین می شود که در آن هرگونه احتمال فوت از جمله مقصر بودن شخص ثالث مورد توجـه قرارگرفتـه اسـت. البتـه بازماندگان بیمه شده قادر به تعقیب مقصر حادثه و دریافت غرامت علاوه بـر آنچـه از بیمـه گـر خـود دریافت کرده اند، خواهند بود.
مزایای بیمه ساده زمانی
- حق بیمه آن در مقایسه با سایر طرحهای بیمه ای ارزان است و بیمه شده می تواند با حق بیمه های کم و اندک پوشش بیمهای مناسبی را اخذ نماید.
- تورم اثر ناچیزی بر روی این نوع بیمه دارد زیرا با توجه به حق اندک آن بیمه گذار می تواند به راحتی افزایش سرمایه داده و بدین سان اثرات مخرب تورم را خنثی کند.
استثنائات بیمه عمر ساده زمانی
در تعریف بیمه عمر ساده زمانی گفتیم که بیمه گر باید در صورت فوت بیمه شده در مدت اعتبـار بیمـه نامـه سرمایه بیمه را به ذینفع ها پرداخت نماید ولی بیمه گر در موارد زیر متعهد به پرداخت سرمایه نیست.
خود کشی
اگر بیمه شده ای که بیمه نامه بلندمدت دارد در دو سال اول بیمه دست بـه خودکشـی بزند، سرمایه بیمه قابل پرداخت نیست، ولی بعد از گذشت 2 سال از شروع بیمه نامه حتـی اگـر دسـت بـه خودکشی بزند، سرمایه او پرداخت می شود. این شرط در بیمه های گروهی بـه یکسـال کـاهش مـی یابـد. علت این موضوع آن است که بعید به نظر می رسد بیمه شده به قصد خودکشی اقدام به خریـد بیمـه نامـه نماید و تا دو سال صبر کند و پس از آن دست به خود کشی بزند. حتی اگر چنین قصدی هم در کار باشد، امید است پس از گذشت دو سال مشکلات روحی و یا اقتصادی او حل شده و یا اینکه ایشان شرایط جدیـد را پذیرفته و از قصد خود منصرف شود.
اقدام یا مشارکت در قتل بیمه شده توسط ذینفع
اگر ذینفع موجبات قتـل بیمـه شـده را فـراهم آورد، از سرمایه بیمه به سهم خود محروم می شود. ولی سایر ذینفع ها از سهم خود بهره منـد مـی شـوند. علت این محرومیت خارج شدن موضوع بیمه (فوت) از حالت احتمال و تبدیل شـدن آن بـه امـری حتمـی است که بیمه کردن یک خطرحتمی موضوعیت ندارد.
خطرجنگ
طبق ماده 28 قانون بیمه، بیمه گر مسئول جبران خسارت های ناشی ازجنـگ نیسـت. دو دلیل عمده برای این موضوع وجود دارد. یکی اینکه خطرات موضوع بیمه باید از نظر احتمال وقوع و برآورد خسارت قابل پیش بینی و ارزیابی باشد تا بیمه گر بتواند حق بیمه متناسب بـا آن را دریافـت نمایـد. ولـی به دلیل غیر قابل پیش بینی بودن وقوع جنگ و غیر قابل ارزیابی بودن سطح خسارت و تلفات، با توجه بـه پیشرفت های علمی و صنعتی و به تبع آن نظامی، شدت خسارت ها قابل اندازه گیـری نیسـت. دلیـل دوم اینکه معمولاً تلفات جنگ آنقدر زیاد است که برای بیمه گر امکان جبران خسارت ناشی از آن وجود نـدارد. با این حال بیمه گران بعضاً خطر جنگ را نیز با اضافه نرخ تحت پوشش قرار می دهند.
سایر استثنائات
فوت به علت نزاع و زد و خورد، مگر این که فوت، ناشی از دفـاع مشـروع بیمـه شـده باشد.
- فوت به علت محکومیت به اعدام.
- فوت ناشی از جنایت بیمه شده.
- فوت ناشی از عملیات نمایشی خطرناک مانند عملیات آکروباتیک، شرکت در مسابقه های اتومبیل رانی، و پرواز با هواپیماهای جنگی (مگر این که پوشش این خطرات در بیمه نامه تایید شده باشد).
بیمه عمر بشرط حیات
نوعی قرارداد بیمه است که براساس آن، سرمایه بیمه بصورت یکجا و در صورت حیات بیمه شده در پایان مدت اعتبار قرارداد، پرداخت می گردد. اگر بیمه شده قبل از انقضاء قرارداد فوت نماید براساس شرایط قرارداد (در بیمه نامه های با برگشت حق بیمه)، بخش و یا تمامی حق بیمه های دریافتی با بهره و یا بدون بهره براساس قرارداد برگشت داده می شود. هدف این نوع بیمه نامه ها صرفاً پرداخت سرمایه معینی در صورت در قید حیات بودن بیمه شده می باشد. این نوع از بیمه نامه ها صرفاً پرداخت سرمایه معینی در صورت در قید حیات بودن بیمه شده می باشد.
این نوع از بیمه نامه برای افرادی مناسب است که تشکیل خانواده نداده و افراد وابسته به خود ندارند و می خواهند در ایام پیری و کهولت از یک رفاه مادی بهتری برخوردار باشند. شرکت های بیمه در فروش اینگونه بیمه نامه ها فرض را بر سلامت و صحت بیمه گذار می گذارند و آن دقت و وسواسی که در مورد بیمه نامه های به شرط فوت و یا مختلط پس انداز نشان می دهند اعمال می نمایند.
در چنین مواقعی حتی اگر بیمه شده کمی بعد از انعقاد قرارداد فوت نماید، ضرر و زیان شرکت بیمه صرفاً محدود به کارمزد پرداختی به دلالان و کارگزاران و همچنین هزینه های اداری می گردد به همین دلیل شرکتهای بیمه به منظور صدور اینگونه بیمه نامه ها اقدام به انجام معاینات پزشکی نمی کنند. اینگونه بیمه نامه ها صرفاً جنبه پس اندازی داشته و دیگر خطر فوت بیمه شده تحت پوشش قرار ندارد.
در بیمه نامه های به شرط حیات و یا برگشت حق بیمه، ارزش بازخرید مدنظر گرفته و سرمایه قابل پرداخت در زمان فوت بیمه شده تا حدود خیلی زیادی مرتبط با ارزش بازخرید منظور شده در بیمه نامه را دارد. در صورت فوت بیمه شده ارزش بازخرید بصورت اختیاری از سوی شرکت بیمه تعهد شده است که معمولا معادل حق بیمه های پرداختی منهای حق بیمه سال اول خواهد بود که این در بیمه نامه هایی است که شرط برگشت تمامی حق بیمه بدون بهره منظور شده است ضمن آنکه برای محاسبه ارزش باز خرید روشها و توافقات مختلفی ممکن است وجود داشته باشد.
بیمه عمر مانده بدهکار
یکی دیگر از صور مختلف بیمه عمر زمانی (یا بیمه به شرط فوت) بیمه عمر مانده بدهکار یا بیمه وام است که سرمایه بیمه نامه متغیر بوده و همه ماهه با پرداخت اقساط از سرمایه کم میشود. اینگونه پوشش بیمه ای مناسب افرادی است که از بانکها یا موسسات وامهایی برای خرید منازل مسکونی دریافت داشته اند و با توجه به اینکه اقساط خود را ماهیانه پرداخت میکنند، حق بیمه بصورتی محاسبه گردیده که هماهنگی و تناسب با سرمایه متغیر و رو به کاهش بیمه نامه باشد. معمولا این کاهش سرمایه در سالهای آخر به صفر میرسد که نمودار بازپرداخت وام، وام گیرنده است.
در اینگونه پوششها نحوه پرداخت حق بیمه به دو صورت میباشد:
- پرداخت حق بیمه ثابت معادل مدت قرارداد بیمه.
- پرداخت حق بیمه ثابت کمتراز مدت قرارداد بیمه و یا یکجا و در اول قرارداد.
بیمه های عمرزمانی گروهی (به شرط فوت)
یکی از رایجترین نوع بیمه عمر گروهی، بیمه عمر زمانی گروهی است که براساس این نوع بیمه نامه، بیمـه گـر تعهـد می نماید که در صورت فوت هر یک از بیمه شدگان تحت قرارداد گروهی، سرمایه بیمه مشخص شده در قرارداد را به ذینفع مشخص شده و یا وراث قانونی پرداخت نماید. بیمه عمر زمانی گروهی بعلت ای نکـه از نـرخ ارزانتـری بهـره منـد است و در زمان عقد قرارداد از سهولت و راحتی بیشتری برخوردار میباشد، بیشترین متقاضـی را تـا کنـون بـه خـود اختصاص داده است. معمولاً در این نوع بیمه نامه ها، روش تعیین سـرمایه بیمـه ای معمـولاً ضـریبی از حقـوق و یـا حقوق و مزایای ماهیانه میب اشد که معمولاً بـین 36 برابـر حقـوق تـا 60 برابـردر نوسـان اسـت. بیمـه گـر میتوانـد در مواردی که بین حداقل و حداکثر حقوق تفاوت زیـادی وجـود داشـته باشـد، تعهـدات خـود را در مـورد حـداکثر حقوق محدود نماید.
این بیمه نامه بر اساس یک پوشش یکساله تکراری که قابل تمدید است ارائه میگردد که نیـاز بـه نگهـداری ذخیـره نداشته و ارزش بازخرید هم ندارد و نمیتوان آنرا بصورت سرمایه مخفف تبدیل نمود. عرف بر اینست که در پایان هر سال بیمه ای و براساس آمار و اطلاعات، نرخ حق بیمـه مجـدداً بـراسـاس میـانگین سنی مورد محاسبه قرار گیرد . نرخ تمدیدی باید با در نظر گرفتن دو عامل تعیین گردد، یکـی نـرخ محاسـبه شـده و دیگری تجارب و آمار خسارتی مربوط به گروه. بر اساس شرایط بیمه های عمرزمانی گروهی، سرمایه فوت بیمه شده به محض فوت قابل پرداخت است، حتی اگـر علت مرگ ناشی از حادثه شغلی و یا بیماری باشد (فوت بهر علت).
سرمایه فوت در مـورد هـر بیمـه شـده در زمـان مرگ و با توجه به فرمول خاصی و شرایط مندرج در بیمه نامه گروهـی محاسـبه و پرداخـت میگـردد . ایـن شـرایط خاص معمولاً در رابطه با شرایط استخدامی بیمه شده، میزان دستمزد دریافتی، شغل و حرفه و طـول مـدت خـدمت میباشد.
مزایای بیمه عمر زمانی گروهی
- مزایای کارفرمایان: با وجود این پوشش بیمه ای کارفرمـا از پرداخـت هـر گونـه کمـک و مـساعدت مـالی بـه بازماندگان افراد حادثه دیده بی نیاز است.
- مزایای کارگران و کارکنان: با وجود این پوشش بیمه ای در زمان بروز حادثه خانواده آنها در قبال فـوت و یـا از کار افتادگی دائم کلی و جزئی آنها از یک امکانات مالی و کمکی بهره مند خواهند شد.
بیمه عمر مانده بدهکار جزء بیمه عمر زمانی نیست !!!!!!!!!!!!