امیدواریم کارتان به دادگاه و محکومیت نیفتد اما حادثه خبر نمی‌کند و ممکن است سروکارتان به محکمه بیفتد. البته گاهی اتفاق بدتری می‌افتد و آن زمانی است که رأی را صادر میکنند بدون اینکه حاضر باشید و از خودتان دفاع کنید. اینجاست که دیگر می‌شود نور علی نور!
وقتی از حکم خود با‌خبر شدید، لازم نیست عصبانی شوید یا با دهان باز و چشم‌های از حدقه بیرون آمده برگه رأی را نگاه کنید. این مطلب را بخوانید تا به شما بگوییم قانون در این موارد هم راهکارهایی دارد. این مشاوره حقوقی را بهه یادگار از ما داشته باشید و یادتان باشد به قول قدیمی‌ها همیشه دانستن بهتر از ندانستن است.
بعد از اینکه روند تحقیقات به سر آمد و پرونده از دادسرا به دادگاه رفت، دادگاه با توجه به تمام ادله و شواهدی که دارد، به بررسی ارتکاب جرم از زوایای مختلف می‌پردازد و سپس رأی را صادر می‌کند. وقتی تحقیقات کامل باشد و طرفین دعوا برای رسیدگی به دادگاه دعوت شده باشند، هیچ چیز نمی‌تواند مانع از صدور رأی شود؛ حتی غیبت یکی از طرفین.
رأی صادره ممکن است هر چیزی باشد. حتی برخلاف آنچه تصورش را می‌کردید! اما نگران نباشید؛ این حق شماست که به آراء صادره اعتراض به رای دادگاه کنید. تمام آراءء دادگاه‌ها جز در موارد استثنایی قابل اعتراضند.
یک تعریف ساده از اعتراض به رای دادگاه
اعتراض به رأی دادگاه را معمولا با عنوان «تجدید نظر» می‌شناسند. البته در نظام حقوقی همین یک اعتراض را نداریم و نوع دیگری هم هست که فقط در مورد آراء غیابی صدق می‌کند. رأی در دادگاه به دو صورت اعلام می‌شود:
- طرفین دعوا حضور دارند و رأی برای آنها قرائت می‌شود.
- یکی از طرفین دعوا در دادگاه حضور ندارد و به اصطلاح غایب است که رأی غیابی صادر و قرائت می‌شود.
نکته دقیقا همین‌جاست. اعتراض به رأی مورد اول «تجدیدنظر» و اعتراض به رأی غیابی را واخواهی می‌گویند. یک اصلاح دیگر را نیز باید بیاموزید و آن «واخوانده» است. این صفت را به کسی می‌دهند که به رأی این دادگاه اعتراض کند.
واخواهی مختص احکام غیابی
قبلا گفتیم که برای هر حکمی میتوان درخواست تجدید نظر کرد جز برخی موارد که در قانون پیش‌بینی شده است. حالا به شما می‌گوییم به تمام حکم‌هایی که در دادگاه به طور غیابی صادر شده باشد میتوان اعتراض کرد و درخواست واخواهی داد. یعنی حتی مواردی را که قابل تجدید نظر نیست میتوان تقاضای واخواهی داد. البته در این مورد نیز یک استثنا وجود دارد که مربوط به جرائم حق اللهی است.
چه زمانی حکم غیابی صادر می‌شود؟
در تمامی جرائم مربوط به حق‌الناس و نظم عمومی که جنبه حق‌‌اللهی ندارند، امکان صدور رأی غیابی وجود دارد. البته باید در این زمینه نیز بدانید که اگرمتهم یا وکیل وی در جلسات دادگاه حاضر نشوند یا لایحه‌ای برای دفاع ارائه نکنند، رأی به صورت غیابی صادر می‌شود.
در جرائم واجد جنبه حق‌‌اللهی دادگاه با دو شرط به صورت غیابی رأی برائت یا همان بی‌گناهی متهم را صادر می‌کند که عبارتند از: محتویات پرونده مجرمیت متهم را ثابت نکند. تحقیق از متهم ضروری نباشد.
باید‌ها و نبایدهای دادگاه
حقی که قانون در اختیار محکوم قرار داده، تکالیفی را برای دادگاه به همراه دارد و آن این است که در رأی خود، غیابی بودن و حق واخواهی محکوم را اعلام کند. همچنین دادگاه باید پس از تقاضای واخواهی بلافاصله وارد رسیدگی به واخواهی شود و حق ندارد از رسیدگی امتناع کند یا این کار را با تأخیر انجام دهد.
واخواهی و تجدیدنظر حق شماست
حتما به این نتیجه رسیده‌اید که اگر درخواست واخواهی بدهید، باید دور تجدید نظر را خط قرمز بکشید اما سخت در اشتباهید. زیرا برابر قانون کسی که علیه او حکم صادر شده است (محکوم‌علیه)، در مهلتی که حق واخواهی دارد، می‌تواند از تجدید نظر هم استفاده کند. یعنی فردی که به رأی دادگاه اعتراض دارد می تواند پس از واخواهی، از حق تجدید نظر خود استفاده کند.
اگر متهم وسط دادرسی غیبش بزند
هرگاه متهم در جلسه رسیدگی حاضر و در فاصله تنفس یا هنگام دادرسی بدون عذر موجه غایب شود، دادگاه رسیدگی را ادامه می‌دهد. در این صورت حکمی که صادر می‌شود، حضوری است.
هزینه دادرسی
درباره واخواهی یک خبر خوب هم داریم و آن اینکه واخواهی هزینه دادرسی ندارد. برابر قانون آئین دادرسی کیفری، گرفتن هر نوع هزینه ای باید به موجب قانون باشد. چون در واخواهی از احکام کیفری، مقرره‌ای برای پرداخت هزینه وجود ندارد، پس واخواهی برای شما مجانی تمام می‌شود.
برای واخواهی تا چه زمانی فرصت دارید؟
فکر نکنید که تا هر وقت دلتان خواست برای تقاضای واخواهی فرصت دارید. قانون این حق را به مدت 10 روز برای شما نگه‌می‌دارد. یعنی فقط 10 روز بعد از صدور رأی غیابی وقت دارید اعتراض به رای دادگاه کنید. البته این در صورتی است که ابلاغ قانونی صورت گرفته باشد؛ یعنی برگه احضاریه از طریق مأمور ابلاغ برای حضور در دادگاه به دست شما نرسیده باشد.
چند نکته مهم
- اگر زمان واخواهی بگذرد، یعنی محکوم بعد از 10 روز بخواهد اعتراض به رای دادگاه کند، براساس موضوع پرونده، رأی دادگاه قابل تجدید نظر یا فرجام است.
- در مرحله واخواهی اگر شاکی یا مدعی خصوصی حاضر نباشند هم اعتراض به رای دادگاه رسیدگی می‌شود.
- در دادگاه تجدیدنظر هم میتوان به رأی غیابی اعتراض کرد. البته در این مورد، مهلتی 20 روزه برای فرد در نظر گرفته شده است و رأی دادگاه باید به صورت واقعی ابلاغ شده باشد. یعنی رأی توسط مأمور به دست محکوم یا معترض رسیده باشد.
حقی که مختص متهم است
درباره واخواهی نکته‌ای وجود دارد که از همه جالب‌تر است و آن اینکه قانون این حق را فقط برای متهم در نظر گرفته و شاکی، دادستان یا رئیس حوزه قضایی و هر مقام دیگری حق استفاده از این حق را ندارند. زیرا اصولا رأی صادر شده در خصوص آنها غیابی محسوب نمی شود. رأی دادگاه هیچ‌وقت نسبت به شاکی، دادستان، رئیس حوزه قضایی و… غیابی نیست و فقط نسبت به متهم پرونده است که با جمع شرایط قانونی، رأی غیابی صادر می‌شود.
آثار واخواهی؛ این حق قانونی متهم
حالا وقت آن است که بدانید این درخواست و حق قانونی متهم چه نتایج و آثاری می‌تواند داشته باشد. در قانون چهار اثر را برای واخواهی پیش‌بینی‌کرده‌اند که شامل موارد زیر می‌شود:
- تغییر رأی غیابی
- کاهش مجازات
- تعدیل مجازات به چیز دیگر
- تعلیق مجازات
یعنی بعد از واخواهی ممکن است رأی تغییر نکند یا کمی از بار مجازات آن کاسته شود اما به هیچ‌وجه رأی را تشدید نمی‌کنند و مجازات متهم افزایش نمی‌یابد و اصلا دادگاه صادرکننده رأی غیابی مجوزی برای تشدید مجازات ندارد.
واخواهی در کدام دادگاه؟
در این خصوص بد نیست این نکته را بدانید که رسیدگی به واخواهی توسط همان دادگاه صادرکننده رأی غیابی انجام می‌شود و پرونده برای رسیدگی به دادگاه هم‌عرض یا مراجع بالاتر ارسال نمی شود.
علیرضا توحیدی
اگر واخواهی دادیم رد کردن چی و تجدیدنظر هم رد کنند چه بکنیم
اگر حکم از طرف قاضی صادر شود ۲۰ سال حبس برای جرم مواد مخدر نگهداری ،آیا میتوان اعتراض به حکم کرد ،چگونه،
باید ضمن تقدیم لایحه توسط وکیل اینکار را انجام دهید.
سلام و خسته نباشید اگه به صورت ساختگی اتهام زده باشندچطوربی گناهیموثابت کنم، اصلاً این روز اونجانبودم، دوبین پلیس راه میتونه مدرک باشه
با سلام
ممنون میشم اگه منو راهنمایی کنید.بنده از یه نفر شاکی بودم و متهم اصلا به جلسه دادگاه نیومده و رای به نفع ایشون داده اند. و شکایت بنده رو رد کردن
رای قطعی از جزایی ابلاغ شده .من الان برای اعتراض چه لایحه ای بنویسم ؟
برای تنظیم لایحه برای اعتراض باید با وکیل متخصص مشورت کنید.
با سلام و تشکر از سایت خوبتون. برادر بنده در دام مهندس کلاهبرداری افتاد که کارت بانکیش و گرفت واسه واریز حقوق چند افغانی پس از مدتی احضار شد به دادگاه و به قید کفیل آزاد شد. از دو کارت بانکی ایشان برای کلاهبرداری از چند نفر استفاده شد همون جریان قرعه کشی برنده شدی و بیا عابربانک و خلاصه تو همه پرونده ها ی دیگه که برادرم هیچ مراجعه ای نکرد تبرئه شد. چون خودشم قربانی بود اما تو یکی از پرونده ها که شاکی به کارت ۳ نفر دیگه غیر از برادر من پول واریز کرده بود.از قضا این همون پرونده بود که برادرم به دادگاه مراجعه کرد و کفیل داشت. حالا ۳روز پیش دادگاه حکم غیابی داده که مبلغ کلی که تو کارتای دیگه بود همه رو یکجا نوشته به علاوه اسم صاحب کارتهای که همه قربانی بودن بعدشم ۳ سال حبس تعزیری و جزای نقدی و رد مال. در صورتی که برادر من هیج تماسی با این شاکی نداشته و حتی اون به اصطلاح شریک جرماشو نه تا حالا دیده نه میشناسه. توی بقیه پرونده‌های مشابه همه قرار منع تعقیب صادر شده رفته حالا به نظر شما بهترین راهکار چیه؟شاکی یکی دیگه کلاهشو برداشته حالا میشه لطفا یه راهنمایی کنید. که واخواهی کنیم یا وایسیم بعد از بیست روز تجدید نظر
البته عرض کنم خدمتتون که برادرم همون موقع از اون شخص شاکی شد تو شهر خودمون اما چون کارت رو تو عسلویه به مهندس کلاهبردار داده بود پس از کلی گردش تازه دادن شکایتو کنگان. چیزی که تو رای نوشته شده به عنوان جرم اینکه امیدوار کردن شاکی و توسل به ترفند….اما تو رای پرونده‌های مشابه که مختومه اعلام شدن نوشته بود به دلیل کافی نبودن مدارک جهت متهم کردن برادر بنده و اینکه شاکی در هیچ مسابقه‌ای شرکت نکرده و بر اثر طمع مالشو باخته قرار منع تعقیب صادر و پرونده ها مختومه شدن. اما این شاکی که خدمتتون عرض کردم انگار واقعا نمیدونه که برادر من قربانیه در صورتی که هیچ سندی مبنی بر اینکه با برادر من تلفنی صحبت کرده یا از طرف برادر من باهاش صحبت شده باشه نداره و کاملا هم میدونه که طمع کرده واسه همینم خودش پولا رو انتقال داده واسه کلاهبردار حرفه ای. از طرفی برادر من از نظر سواد سیکل داره و حتی بلد نیست کامپیوترو روشن کنه. این کار کار آدمای بسیار خبره و حرفه ای هستش که ردی هم به جا نمیذارن
سلام وقت بخیر .در رای نهایی که به صورت غیابی برای من صادر شده نوشته شده 3 ماه منع از رانندگی و 20 روز حق اعتراض گذاشته شده این به چه معنی هست یعنی بنده از 20 روز بعد دیگر نباید رانندگی کنم یا از همون لحظه رای نهایی؟؟؟
سلام خسته نباشید
برای واخواهی حکم قاضی بعد از ۱۳ سال امکان داره یه کاری کرد ؟؟
سلام بعد مهلت مقرر هم میتوان اعتراض کرد
سلام برای طلب مهریه برام رای صادر شد و بیست روز مهلت داشتم برای اعتراض اما نرفتم الان برم قبول میکنند اعتراض را