در روابط میان زن و شوهر برخی از حقوق فقط و فقط اختصاص به زن دارد. بنابراین در رابطه دو طرفه زن و شوهر برخی امور تکلیف مرد و حق زن است و نمی‌توان خلاف آن را تصور کرد. یکی از این حقوق نفقه است. مرد هر چقدر که ندار و ناتوان باشد و زن هر چقدر اوضاع مالی خوبی داشته باشد باز هم در اصول موضوع تغییری ایجاد نمی‌کند.
به هر حال مرد باید نفقه همسر خود را بپردازد. می‌توان گفت در هیچ شرایطی این تکلیف شوهر نباید ترک شود. نتیجه ترک انفاق این تکلیف چه خواهد بود؟ در ادامه درر گفت‌وگو با کارشناسان شدیدترین نتیجه ترک تکلیف انفاق٬ یعنی مجازات کیفری را بررسی میکنیم.
ترک انفاق
یک کارشناس حقوق خصوصی در این خصوص می‌گوید: با ازدواج و تشکیل خانواده، زندگی مرد و زن به هم پیوند خورده و وحدت می‌یابد. این اجتماع کوچک، بر اساس مودت و دوستی و رعایت مبانی اخلاقی به راه خود ادامه می‌دهد و اداره آن با اعتماد متقابل و صلاحدید زن و شوهر انجام میشود.
اما زمانی که در خانواده اختلافی پدید می‌آید، نیاز به اصول و قواعدی احساس میشود که بر اساس آن داوری انجام شده و اختلاف حل شود. قوانین و مقررات در این مرحله پا به میدان می‌گذارند. بنابراین در یکک خانواده سالم و بدون مشکل، همه‌چیز بر پایه اخلاق حل میشود و نوبت به قوانین و مقررات نمی‌رسد.
سعدالله فغان‌نژاد یادآور میشود: این قوانین و مقررات، در خصوص هزینه‌های زندگی همسر، وظیفه تامین مخارج را برعهده شوهر گذاشته است. این هزینه‌ها نفقه نام گرفته و شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن مانند هزینه‌های درمانی و بهداشتی، مسکن، لباس، عذا، وسایل خانه و… میشود.
وظیفه تامین هزینه‌های متعارف زندگی همسر با شوهر است. وی در ادامه به نفقه اقارب و خویشان اشاره می‌کند و می‌گوید: برخی خویشاوندان نیز حق مطالبه نفقه دارند.
اما این نفقه با آنچه که حقق همسر است، تفاوت زیادی دارد. پرداخت نفقه به خویشان مشروط به این است که نفقه دهنده وضع مالی خوبی داشته باشد و برعکس، نفقه‌گیرنده از وضع مالی نامناسب برخوردار بوده و توان مالی نداشته باشد و نتواند از طریق اشتغال به شغلی، درآمدیی که برای گذران زندگی کافی باشد، کسب کند.
این وکیل دادگستری می‌گوید: وظیفه نفقه دادن تنها میان برخی از خویشاوندان وجود دارد و نه همه آنها؛ قانون مدنی وظیفه پرداخت نفقه را میان «اقارب نسبی در خط عمودی» قرار داده است. یعنی اینکه، کسانی که به واسطه ازدواج با کسی فامیل می‌شوند، به هیچوجه حق گرفتن نفقه از او را ندارند (بجز حق نفقه زن از شوهر) و تنها میان کسانی که خویشاوندی نسبی دارند، وظیفه پرداخت نفقه وجود دارد. منظور از «خط عمودی» روابط شخص است با پدر و پدربزرگ و مادربزرگ و هر چه که بالاتر برود و همچنین روابط با پسر و فرزندان او و همین‌طور فرزندان آنها هرچقدر که پایین برود. این افراد با شخص، خویشاوندی در خط عمودی دارند، اما برادر و خواهر و فرزندان آنها در خط عمودی با انسان خویشاوندی ندارند پس تکلیفی به پرداخت نفقه به آنها نیست و آنها هم وظیفه‌ای در این خصوص ندارند. به عبارتی کسانی با هم در خط عمودی خویشاوندی دارند که از یکدیگر متولد شده باشند.
جرم ترک انفاق
این کارشناس حقوقی در ادامه به جرم ترک انفاق به عنوان ضمانت‌اجرای کیفری نفقه دادن اشاره می‌کند و می‌گوید: وقتی وظیفه‌ای برعهده کسی قرار می‌گیرد، باید راهی پیش‌بینی شود که در صورت تخلف از آن وظیفه، انجام آن بر فرد تحمیل شود.
در مورد نفقه هم همین‌طور است. وقتی شوهری وظیفه دارد که نفقه همسر خود را بدهد یا مردی باید نفقه فرزند خود را بپردازد، باید راهی باشد که وی را به این کار اجبار کنیم، در غیر این صورت تعیین و تاکید بر این حقوق بی‌فایده خواهد بود. فغان‌نژاد توضیح می‌دهد:
در قوانین ما، کسی که وظیفه نفقه دادن را ترک کند مرتکب جرم «ترک انفاق» شده و مجازات حبس در انتظار اوست. چنین شخصی مجرم بوده و بیش از شش ماه تا دو سال زندانی خواهد شد. اما شرایط تحقق این جرم چیست.
وی خاطرنشان می‌کند: مرد باید به همسر خود نفقه بپردازد و وضعیت مالی نامناسب، نمی‌تواند بهانه‌ای برای شانه خالی کردن از این وظیفه باشد. اما در جرم ترک انفاق برای اینکه شوهر به خاطر نفقه ندادن مجازات شود، باید با وجود استطاعت مالی و وضعیت اقتصادی مناسب، از انجام وظیفه خود خودداری کند. علاوه بر این در صورتی که شوهر ثابت کند که زن از وی تمکین نمی‌کرده است، نه‌تنها مجازاتی در انتظار او نخواهد بود، بلکه تکلیف پرداخت نفقه از گردن او ساقط میشود. البته این شوهر است که باید ثابت کند که زن وی تمکین نکرده است.
فغان‌نژاد با اشاره به اینکه در مورد کسی که از پرداخت مخارج متعارف خویشان خود، امتناع می‌کند، جرم ترک انفاق تحقق پیدا می‌کند خاطرنشان می‌کند: برای تحقق این جرم، باید شرایطی که پیش از این به‌عنوان مقدمه‌های پدید آمدن این تکلیف نام بردیم به وجود آید؛ مثلا باید وضع مالی خوبی داشته باشد و خویشاوند دیگر از شرایط مالی مناسب برخوردار نبوده و نتواند با اشتغال به شغلی هزینه‌های زندگی خود را تامین کند. در صورت وجود این شرایط، کسی که از پرداخت نفقه اشخاص واجب‌النفقه خودداریی کند به حبس تعزیری درجه 66 (حبس بیش از شش ماه تا دو سال) محکوم خواهد شد.
مراجعه به دادگاه برای پیگیری حق
یک وکیل دادگستری ترتیب مراجعه به دادگاه برای پیگیری کیفری نفقه را توضیح می‌دهد و می‌گوید: زنی که همسر وی هزینه‌های معمول زندگی او را تامین نمی‌کند، می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و الزام شوهر خود را به انجام وظیفه شرعی و قانونی وی درخواست کند.
در این صورت دادگاه میزان نفقه را معین می‌کند و به شوهر دستور می‌دهد که مخارج زندگی همسر خود را بر اساس آنچه دادگاه در حکم خود آورده، تامین کند. سجاد فصیحی ادامه می‌دهد: در این صورت اگر باز هم مرد حاضر نشد که بهه وظیفه خود که این‌بار مورد تاکید دادگاه نیز قرار گرفته عمل کند، زن می‌تواند از دادگاه تقاضای طلاق کند.
در چنین وضعی ادامه زندگی برای همسر کار ساده‌ای نخواهد بود به همین دادگاه پس از آنکه وجود شرایط را تشخیص داد، شوهر وی را مجبور به طلاقق می‌کند.
علاوه بر این، در هنگام ازدواج برخی از زن و شوهرها، تشخیص می‌دهند که این موضوع را شرط کنند که در صورت خودداری شوهر از پرداخت نفقه حق دارند به وکالت از شوهر خود را طلاق دهند.
این شرط نیز ممکن است در ارتباط با نفقه در قباله‌های ازدواج وجود داشته باشد. اما باید بار دیگر یادآوری کرد که آنچه کانون خانواده را تداوم می‌بخشد حسن اخلاق است و قانون و دادگاه آخرین راه موجود است. بنابراین تمام آنچه بیان میشود، به عنوان آخرین گزینه ممکن باید مورد توجه باشد.
خوشا به حال مردمی که رای دادگاه یکطرفه و غیابی و در اولین جلسه صادر میشود و فقط شعار مساوات و عدالت سر می دهند.خاک بر سر هممون که هیچوقت یاد نمیگیریم فکر کنیم و فقط سینه سپر میکنیم برای اجرا
من بانوئ ۶۰ ساله هستم و همسر من مردی بود که در مدت ۴۰ سال زندگی زناشویی همیشه با دعوا و مرافه پول خرید حتی پیاز و سیب زمین که خورد و خوراک سه فرزندمان بود میداد همیشه از رفتن به مهمانی و عروسی محروم بودیم زیرا اعتقاد داشت نرین تا لباس هم نخواین وهی پول جمع کرد و پول جمع کرد و به ما نهایت ظلم و سختی را روا داشت خدا رو شکر بچه هایمان سر خانه و زندگیشان رفتند و همسر من مالک چندین ملک تجاری و مسکونی هست یک ویلا در شما دارد و یک باغ در کرج ودو ماشین دریغ از اینکه یک هل موک به نام من کرده باشدو من یک زنخانه دار خسته ودرمانده که فقط تکیه گاهم خداست هیچ در امد مالی ندارم به جز ارثی که از پدر و مادرم بهم رسیده و در بانک بهره ناچیزی از ان میگیرم تا پول داروهایم لباسم کرلیه ماشینم هدیه برای نوه هایم و عروس دامادم رو بگیرم و حالا همسر۶۱ ساله من هوس بانوی دیگر در سر داره و مدام منو تهدید میکنه و بهانه میگیره از این خونه میرم ترس تمام وحودم رو فرا گرفته اگر خونه رو ترک کنه و بره اگر دلش بخواد و لجبازی کنه اونو بفروشه من سر پیری دست خالی چکار میتونم بکنم نه پول دارم وکیل بگیریم نه حتی یک خانه اجاره کنم اخه این چه انصافیه که زنی که با ابروداری خونه نشسته وتمکین کرده و بچا بزرگ کرده رنج و سختی کشیده با پا با سن گذشتن قدرت خرید یک بارانی که لازم دارم واحتیاجمه ندارم اما شوهرم دستش تو جیبش باشه بره یا خونه دیگه یواشکی بدون اینکه تم به ابرو بیاره بخره وسایلیش رو تکمیل کنه و بگه میخوام برم از تو خسته شدم من چه کار میتونم بکنم جز اینکه خرد و له شده ام وفقط پناهم خداست این چه قانونیه این چه عدالتییه که طالم روز به روز قوی تر و گردن کلفت تر میشه و زن مضلوم دستش به هیج کجایی نمیرسه خدا کجاست چرا این بیعدالتی رو نمیبینه خدا کجاست چرا جواب طالم رو نمیده اون دنیا … به چا درد من میخوره اون دنیا این دنیایی کا منم حق زندگی دلرم منم انسانم منم خواسته به حق دلرم لطفاً راه حق و خدا عدالت رو با منه درمانده نسون بدین که همه جا رو گم کردم تو تاریکی فشار و غم وترس و استرس بسر میررم کیه که تو این دنیا به من کمک‌کنه کیه که بنونه حق منو بتونه بگیره
با سلام خدمت شما بنده بجای مهر و نفقه در محضر یک واحد اپارتمان به نام همسرم کردم و ایشونم توی محضر امضا کرد و به مدت ۹ یا ۱۰ ماه ترک منزل کرده. حالا ایشون شکایت کرده برای ترک انفال.البته بنده شخصا چند بار رفتم سراغشون ولی ایشون برنگشته مادرم رو هم فرستادم بازم برنگشتن.سوالم این بود ایا به خانم بنده نفقه تعلق میگیره یا نه؟
سلام
به نظر من کلا ازدواج تو ایران با این قوانین اشباهه محضه ولی روزانه هزاران نفر تو ایران این اشتباه رو انجام میدن.
همه قوانین مال زنه و مرد هیچ حقی نداره
شما میگین اگه شوهر نفقه نده مجازات براش تعیین شده که مرد رو مجبور به پرداخت نفقه کنه
ولی زن اگه تمکین نکنه مرد باید یه راه سخت و طولانی و پر از دردسر رو بگذرونه که تازه ثابت کنه که زن تمکین نمیکنه در این بین هم زن هزار و یک شکایت انجام میده تازه اگه مرد بتونه عدم تمکین رو ثابت کنه و حکم الزام به تمکین بگیره زن اگه نخواست بیاد زندگی کنه نمیاد هیچ مجازات و الزامی هم نداره هیچی هم گیر مرد نمیاد فقط نفقه از گردنش برداشته میشه تازه دوباره بخواد ازدواجم بکنه باز دوباره باد دادخواست بده که بهش اجازه بدن دوباره ازدواج کنه البته اگه دل و دماغی باقی مونده باشه.
پسرای بد بخت با این خرجا و مشکلات الان با هزار بد بختی ازدواج میکنن بعدش با این وضع قوانین خانواده هم باید مهریه بدن هم نفقه بدن هم زندان برن بعدشم نه زن دارن نه زندگی فقط یه مشکل و قسط مادام العمر هم برای خودشون درست کردن ازدواجها بعدی هم به همین منوال
اینه وضع قوانین مملکت ما
کلا قانونی که بر مبنای اصول دینی که ۱۴۰۰ سال پیش تعیین شده در جامعه امروزی قابل اجرا نمیباشد . و موجب سواستفاده و بهره برداری غلط عهده ای شده است
دقیقا
یه موضوعی هست خیلی جالبه میگه اگه مرد نفقه نداده باشه چند ماه میره زندان خوب حالا سوال اینجاست بره زندان خرج همون زن محترم رو از زندان میخواد در بیاره بده همون زن که چند ماه دیگه تلف میشه و اینکه مرد کارشم از دست میده و از زندانم یه ادمی در میاد که خلافی هم که بلد نبوده اونجا یاد میگیره به نظرتون منطقیه این موضوع واقعا قانون کامله پس بهتره به علم شک برد
لعنت به اون زنی که انقدر بی شرفه با وجود اینکه تو طول زندگی خرج و مخارجشو داره شوهرش میده و بهترین خوراک و پوشاک و بهترین زندگی توسط شوهرش فراهم بشه براش ولی وقتی بینشون یکم دعوا میشه فوری میره درخواست نفقه میکنه یا اجرت المثل میخواد یعنی باید از روزه اول مرد بابته خرجی که به زن میده ازش رسید بگیره تا دادگاه بخواد حرف مردها رو قبول کنه پس یا قاضی باید احمق باشه یا کتاب قانون اساسی ایراد داره که حرف زنو قبول میکنه
ازدواج تو ایران اشتباهه دوستی فقط ازدواج سفید برگشت دلیوری چی گفتی که سنت پیامبر اینا همه چرت و پرت جون ها گوش بدید ازدواج نکنه ازدواج ایرانی جمهوری اسلامی نکنید این وسط به در مردها در می آید
سلام وقت بخیر سوالی داشتم همسرمن 8ماهه ترک کرده خونه روبدون اینکه نفقه ای بده هرچندوقتی زندگی هم میگردیم خرجی نمیدادخودم کار میکردم یاپدرم خرجمومیدادحالاچندهفته ای هست که پیاممیده همش وعده میدونم برای اینه که ازش شکایت نکنم
میخوام ببینم جرم چیه؟ بخوام شکایت کنم ازش بایدچیکار کنم ممنون میشم راهنمایی کنید 🙏🏻