ممنوعیت قانونی ورود ایرانیان خارج از کشور به ایران

ممنوعیت غیرقانونی یا حتی قانونی ورود ایرانیان خارج از کشور به ایران، یکی از معضلات همیشگی مهاجران و افرادی که به دلایل مختلف پناهنده کشورهای دیگر شده‌اند بوده است. در این مقاله قصد داریم ببینیم که آیا ممنوعیت قانونی ورود ایرانیان خارج از کشور به ایران واقعیت دارد یا خیر و چه دستوراتی در این رابطه داده شده است.

هیچ کدام از ایرانیان ممنوع‌الورود نیستند!

غلامحسین محسنی اژه‌ای، رییس قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران در روز دوشنبه هجدهم مردادماه در رابطه با بازگشت ایرانیانی که مقیم خارج هستند به کشور ایران بیان نمود: هیچ فردی که تبعه ایران باشد و اکنون در خارج از کشور باشد، ممنوع‌الورود نمی‌باشد و منعی برای برگشتن وی به ایران وجود ندارد!

همچنین وی اعلام کرد: در برخی موارد، این افراد اموالی را در ایران دارند و بهتر است برای رسیدگی به آن‌ها به ایران برگردند و از وضعیت بلاتکلیفی خارج شوند. در حال حاضر برخی افراد در خارج از کشور هستند که اموال و امکاناتشان در ایران سرپرست ندارد و برخی افراد ذی‌نفع، آن‌ها را از بازگشت به کشورشان می‌ترسانند، اما اگر این افراد بازگردند، مسائل مالی و… آن‌ها با یک تحقیق و بررسی ساده مشخص می‌شود.

البته شایان توجه است که بر خلاف گفته غلامحسین محسنی اژه‌ای، بسیاری از افراد که اموالشان پس از انقلاب مصادره شده بود و برای رسیدگی امور آن‌ها به ایران برگشته بودند، نتوانسته بودند اموال خود را پس بگیرند و با مشکل امنیتی و… مواجه شده بودند در حالی‌که هیچگونه سابقه فعالیت سیاسی و علیه نظام و… نیز نداشتند.

ممنوع‌الخروج‌ها می‌توانند بدون هیچ مشکلی به ایران برگردند

غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه در بخش دیگری از صحبت‌هایش در رابطه با کسانی که در هنگام خروج از ایران ممنوع‌الخروج بوده‌اند سخن گفت و بیان نمود که هیچ مشکلی از این بابت برای آن افراد وجود ندارد و آن‌هایی که هنگام خروج از کشور ممنوع‌الخروج بوده‌اند می‌توانند با هماهنگی سیستم قضائی و بدون اینکه بازداشت شوند به کشور ایران برگردند.

وی همچنین اعلام کرد افرادی که در سالیان دور ممنوع‌الخروج بودند و در حال حاضر حکم جلب ندارند، هیچ ضرورتی برایشان نیست که صرفا بخاطر ممنوع‌الخروج بودنشان در آن زمان، پس از ورودشان به کشور دستگیر شوند و مورد تعقیب قرار گیرند. ضابطان قوه قضائیه نیز باید این موضوع را در نظر داشته باشند و افراد را مورد تعقیب قرار ندهند.

پس به گفته وی این افراد با اعلام زمان و نحوه ورودشان به مرکز ارتباطات دادستان‌ها و یا قوه قضائیه، میتوانند بدون نگرانی وارد کشورشان شوند.

در ادامه قصد داریم نمونه‌هایی را بیان کنیم که با گفته غلامحسین محسنی اژه‌ای در رابطه با نبود ممنوعیت قانونی ورود ایرانیان خارج از کشور به ایران مغایرت دارند.

دستگیری نازک افشار پس از ورود به ایران

ممنوعیت ورود ایرانیان خارج از کشور به ایران، همواره از مسائلی بوده است که بر خلاف بیانات رئیس جمهور یا سران دیگر مبنی بر مشکل نداشتن ورود ایرانیان به کشور و…، با مشکلاتی مواجه بوده و مثلا نازک افشار، کارمند سابق بخش فرهنگی سفارت فرانسه در ایران، اواخر اسفند سال 1394 وارد ایران شد و در فرودگاه امام خمینی بازداشت شد.

وی سابقه بازداشت در انتخابات جنجالی سال هشتاد و هشت را دارا بود و چند سال را در کشور فرانسه اقامت داشت. در رابطه با اتهامات او شفافیت زیادی وجود نداشته است اما طبق گزارشات، او به بند زنان در زندان اوین منتقل شده بود.

شایان توجه است که نازک افشار تنها کسی نبوده است که بعد از روی کار آمدن دولت قبلی، برخلاف گفته‌های حسن روحانی، رئیس جمهور قبلی ایران، که در ماه‌های نخستین روی کار آمدنش درخواست تشکیل کمیته‌ای را از سوی وزارتخانه‌های اطلاعات و امور خارجه برای تسهیل بازگشت ایرانیان مقیم خارج داشت، دستگیر شد. افراد دیگر از جمله: حسین نورانی نژاد،  بهمن دارالشفایی، معصومه قلی زاده، کاظم برجسته، مصطفی عزیزی، ساجده عرب‌سرخی، عبدالحسین هراتی و حمید بابایی جزو این دسته از افراد بوده‌اند.

این یعنی مغایرت صحبت‌ها و گفتار دولت با عمل و واقعیت. بررسی این موضوعات باعث می‌شود تا ایرانیان مقیم خارج از بازگشت به ایران هراس داشته باشند و از اقدام به انجام این کار امتناع ورزند.

11 نفر از زندانیان تحت تعقیب به کشور بازگشتند

در رابطه با موضوع بازگشت 11 ایرانی که در زندان‌های خارج از کشور دستگیر شده بودند، رئیس پلیس اینترپل ناجا بیان نمود: شش نفر از این افراد در قطر، سه نفر در ترکیه و یک نفر در کویت و یک نفر هم در اکراین بودند و پس از دستگیری به کشور ایران منتقل شدند و  به مراجع قضائی تحویل داده شدند.

همچنین در ادامه این موضوع لازم است بدانیم که چند سال پیش یک ایرانی در یکی از زندان‌های فیلیپین فوت کرد و سردار رضوانی، رئیس پلیس اینترپل ناجا در رابطه با این موضوع اعلام کرد: یک هیئت اعزامی برای تشخیص هویت از اعضای پزشکی قانونی و پلیس بین‌الملل اعزام شدند اما گزارش نهایی در رابطه با هویت وی اعلام نشده بود.

ممنوع‌الخروج شدن چرا اتفاق می‌افتد؟

در قوانین کشور ایران، ممنوع‌الخروج شدن افراد می‌تواند به دلایل مختلفی صورت گیرد:

طبق ماده 188 قانون آئین دادرسی کیفری: در صورتی که جرم وقوع پیدا کند تا قبل از اثبات مجرمیت متهم، تا زمانی که به وی دسترسی حاصل شود بازپرس می‌تواند با توجه به اهمیت و ادله وقوع جرم دستور منع خروج متهم را صادر کند.

همچنین درماده 509 قانون آئین دادرسی کیفری آمده است: هرگاه جرم وقوع پیدا کرده باشد و با توجه به اقدامات قاضی اجرای احکام کیفری بیم فرار محکوم علیه باشد، قاضی می‌تواند حکم منع خروج وی از کشور را صادر کند و به مراجع قانونی نیز اعلام نماید. اما به محض دستگیری محکوم، این حکم لغو می‌گردد.

در ماده 17 قانون گذرنامه نیز بیان شده است: در رابطه با قطعی مالیاتی و اجرای دادگستری و متخلفین از تعهدات ارزی و ثبت اسناد، دولت این توانایی را دارد که از صدور گذرنامه و خروج آن‌ها طبق ضوابط و مقررات معین در آیین‌نامه جلوگیری کند.

و طبق ماده 292: تکلیف کلیه مراجع قضائی این است که در موارد قانونی، پس از اتخاذ تصمیم بر ممنوعیت خروج فرد از کشور، مراتب این عمل را به دادستانی کل کشور ارسال کنند تا به مراجع مربوطه فرستاده شود.

در نهایت به نظر می‌رسد که ممنوعیت قانونی ورود ایرانیان خارج از کشور به ایران از لحاظ تئوریک وجود ندارد اما در عمل خلاف آن اتفاق افتاده است. با ما در پایگاه خبری یاسا همراه باشید تا از آخرین اخبار روز مطلع شوید.