حکم اعلامی و تاسیسی چگونه است؟
حکم دادگاه معمولا وضعیت حقوقی جدیدی را ایجاد نمیکند بلکه وضعیتی که در گذشته وجود داشته است را به موجب آن احراز و اعلام و آثار قانونی در محدوده ی خواسته خواهان برآن مترتب می شود.
نمونه هایی از حکم اعلامی شامل حکم رفع تصرف عدوانی ، حکم الزام به انجام تشریفات تنظیم سند رسمی انتقال ، مشاوره حقوقی – حکم تخلیه ید و ….
اما در موارد نادری احکامی از دادگاه صادر می شود که باصدور آن وضعیت حقوقی جدیدی به وجود می آید , این احکام تاسیسی نامیده می شوند.
نمونه ای از حکم تاسیسی. ، حکم ورشکستگی می باشد.
حکم حضوری و حکم غیابی چگونه است؟
قوانین دادرسی مدنی عمدتا با فرض آگاهی خوانده از جریان دادرسی و شرکت اصحاب دعوا شکل گرفته است اما طبیعی است که در مواردی به هیچ طریق ممکن هم چون مجهول المکان بودن ، نتوان خوانده را از دعوایی که برعلیه وی اقامه شده است مطلع نمود.
همچنین خوانده را نمی توان مکلف به پاسخ نمود به گونه ای که اگر پاسخ نداد مجازات شود.
در شرایطی خاص دادگاه حکم غیابی صادر میکند البته حکم دادگاه چنانچه خوانده حتی یکبار دفاع کتبی نموده باشد در هر حال حکم حضوری میباشد.
حکم قطعی و غیر قطعی چگونه است؟
حکم قطعی حکمی است که قابل هیچ یک از طرق عادی شکایت از قبیل واخواهی و تجدیدنظر نیست.
- تمامی احکام حضوری که از دادگاه عمرمی و انقلاب در دعاوی مالی که خواسته آن بیش از 3میلیون ریال نباشد قطعی است، زیرا غیرقابل واخواهی و تجدیدنظر است.
- تمام احکام حضوری صادره از دادگاه تجدیدنظر استان به همین علت قطعی است.
- در آرای شورای حل اختلاف نیز حکم اگر در اصل قابل واخوهی و تجدیدنظر باشد پس از مهلت مقرر اقدام به واخواهی و تجدیدنظر نکند حکم قطعی می شود.
- احکام قطعی لازم الاجرا می باشند.
حکم نهایی و غیر نهایی چگونه است؟
- حکم نهایی حکمی است که قابل فرجام در دیوان عالی کشور نباشد.
- حکمی که در دیوان عالی کشور،ابرام گردیده زیرا مجدد قابل فرجام نمی باشد نهایی است.
- حکمی که اگرچه از دادگاه تالی یا همان پایین صادر شده است اما قابل فرجام در دیوان عالی کشور نباشد نهایی است.
- اگر حکم در اصل قابل فرجام باشد و در زمان مقرر. فرجام ننماید نهایی است.
- حکم در صورتی قابل اجرا می باشد که نهایی نباشد.
حکم لازم الاجرا و غیر لازم الاجرا چگونه است؟
حکم لازم الاجرا حکمی است که اگر محکوم علیه به مفاد حکم شده آن عمل نکند به درخواست محکوم له مامورین اجرای احکام دادگستری در صورت الزام آن را به زور به محکوم علیه تحمیل می کنند.
و احکام غیرلازم الاجرا مقابل آن است، به بیان دیگر این حکم از طریق مامور اجرا یا توسل به زور ، قوه قهریه ممکن نیست…
تهیه و تدوین : واحد تحریریه گروه وکلای یاسا
