در موارد زیر ارزش پایه در فرمول شاخص قیمت سهام مىبایستى اصلاح گردد:
- ورود شرکت جدید
- خروج شرکت
- افزایش سرمایه ناشى از حق تقدم (از محل آورده نقدى یا مطالبات سهامداران)
- ادغام شرکتها
در موارد زیر نیازى به اصلاح شاخص نیست:
- افزایش سرمایه در محل اندوختهها
- تجزیه سهام (تبدیل ارزش اسمى سهام مثلاً از ۱۰،۰۰۰ ریالى به ۱۰۰۰ ریالى)
- تجمیع سهام (تبدیل ارزش اسمى سهام مثلاً از ۵۰۰ ریالى به ۱۰۰۰ ریالى)
- پرداخت سود نقدى
نظر به اینکه کار پذیرش شرکتها و یا حذف آنها از لیست شرکتهاى پذیرفتهشده یک فرآیند دائمى است و شرکتهاى جدید پس از احراز شرایط پذیرش به لیست شرکتهاى پذیرفتهشده اضافه مىشوند و از طرف دیگر شاخص قیمت سهام در بورس تهران شاخص کل سهام (ALL SHAARE INDEX) ثبت شرکت مىباشد. بنابراین در موقع ورود شرکت جدید یا حذف شرکت پذیرفتهشده قدیم، لزوماً بایستى ارزش پایه سهام (POQO) به شکلى تعدیل شود تا تغییر در ارزش جارى سهام سبب تغییر در عدد شاخص نگردد.
افزایش سرمایه ناشى از حق تقدم
از طریق افزایش سرمایهٔ ناشى از حق تقدم، ارزش جارى سهام افزایش خواهد یافت و چنانچه تعدیل لازم در ارزش پایهٔ سهام بهعمل نیاید. مسلماً موجب تغییر در عدد شاخص خواهد شد که این امر با ماهیت شاخص قیمت در تضاد است بنابراین در اینگونه موارد بایستى حتماً ارزش پایه سهام براساس فرمول پیشنهادى تعدیل گردد تا از تأثیرات نامطلوب بر شاخص جلوگیرى بهعمل آید. این از مواردى است که با تصمیم مجمع عمومى فوقالعاده صورت مىپذیرد.
ادغام شرکتها
چنانچه بر اثر ادغام دو یا چند شرکت پذیرفتهشده در هم، شرکت جدیدى ایجاد گردد مىبایستى با فرمول تعدیل، شرکتهاى ادغامشده حذف و شرکت جدید با تعداد سهام جدید و ارزش جارى سهام جدید به مجموعه شرکتهاى پذیرفتهشده اضافه گردد. بدیهى است چنانچه تعدیل در ارزش پایه سهام ایجاد نشود موجبات تغییر در شاخص قیمت سهام خواهد شد که توجیهپذیر نخواهد بود.
افزایش سرمایه از محل اندوختهها
بنا به تصمیم مجمع فوقالعاده صاحبان سهام شرکت امکان افزایش سرمایه از محل اندوختهها وجود دارد که این حالت توزیع سود سهمى بین سهامداران مىباشد و در فرهنگ عامیانه به سهام جایزه شهرت یافته است که البته تغییر و تفسیر صحیحى نیست، چرا که آنچه به سهامداران تعلق گرفته حقوق متعلق به آنان بوده و نه چیز اضافى بنابراین بحث جایزه مصداق ندارد.
در این حالت صرفاً اندوختهها که جزء حقوق صاحبان سهام مىباشد. تغییر شکل یافته و به سهام تبدیل شده و عملاً در حقوق صاحبان سهام تغییرى حاصل نشده بنابراین نیازى به تعدیل ندارد.
تجزیه و تجمیع سهام
تغییر مبلغ اسمى سهام مىباشد که در حالت تجزیه مبلغ اسمى سهام از کل به جزء تبدیل شده مثلاً از ۱۰،۰۰۰ ریالى به ۱۰۰۰ ریال و در تجمیع عکس این حالت مىباشد و از جزء به کل تبدیل مىگردد مثلاً سهام ۵۰۰ ریالى به ۱۰۰۰ ریالی. در هر دو حالت نظر به اینکه صرفاً تعداد سهام افزایش یا کاهش یافته و علىالقاعده قیمت سهام به تناسب کاهش یا افزایش خواهد یافت. لذا ارزش جارى سهام که حاصلضرب تعداد سهام در قیمت سهام مىباشد عملاً تغییرى نخواهد نمود و در نتیجه دلیلى براى تغییر شاخص وجود ندارد.
پرداخت سود نقدى
از جمله موارد دیگرى است که قیمت سهام قبل از پرداخت سود سهام که اصطلاحاً (COM.DIV) وکیل نامیده مىشود، در مقایسه با قیمت سهام (EX.DIV) که قیمت سهم پس از پرداخت سود مىباشد، و طبعاً رقم بالاترى است با پرداخت سود سهام کاهش خواهد یافت و سبب کاهش شاخص مىگردد. بدیهى است که قبلاً شاخص تحت تأثیر سود انتظارى بهتدریج افزایش یافته و با پرداخت سود سهام افزایش فوق خنثى خواهد شد. بنابراین نیازى به تعدیل وجود ندارد.