داوری در اتاق بازرگانی صنایع و معادن ایران چگونه صورت می‌ گیرد؟

مرکز داوری وزارت صنایع و معادن ایران تحت عنوان، داوری اتاق بازرگانی ایران، در اجرای قانون اصلاح موادی از قانون اصلاح اتاق بازرگانی ایران و صنایع و معادن ایران، برای حل و فصل منازعات و اختلافات بازرگانی داخلی و خارجی، تأسیس گردید. این مرکز تحت عنوان موسسه غیر تجاری به ثبت رسیده و دارای استقلال اداری و مالی است.

این مرکز در شهر تهران و در محل اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در خیابان طالقانی تشکیل گردیده و شعبه خاص دیگری ندارد. سبک و روش داوری از دیر باز در حقوق ایران وجود داشته است ولی به صورت داوری موردی بوده است که با تراضی طرفین یا از طریق دادگاه صورت می پذیرفته، که البته با تشکیل مرکز داوری، برای اولین بار تفکر داوری سازمانی وارد نظام حقوقی ایران شده است.

مرکز داوری اتاق بازرگانی اختیارات و وظایف خود را از طریق نظارت، مدیریت، هماهنگی و سازماندهی جریان داوری انجام می‌دهد و خود این مرکز هیچ مباشرتی در انجام داوری نخواهد داشت. نحوه سازماندهی و مدیریت بر جریان رسیدگی در مواد و آیین نامه ها و قواعد داوری مرکز معین گردیده است و امور دفتری و همچنین داوری جریان رسیدگی توسط دبیرخانه مرکز صورت می پذیرد و نهایتا جریان رسیدگی و اتخاذ تصمیم در خصوص اختلافات و منازعات بر عهده داوران خواهدبود. در این مقاله سعی داریم شما را با نحوه داوری دراتاق بازرگانی صنایع ومعادن به صورت کامل آشنا نماییم.

نحوه درخواست یا تقاضای داوری از اتاق بازرگانی

خواهان پرونده یا متقاضی استفاده از داوری، باید در بدو امر دادخواست داوری خود را به دبیرخانه مرکز داوری اتاق بازرگانی تسلیم نماید. این دادخواست با در اوراق چاپی ومشتمل بر موارد ذیل باشد:

1. مشخصات کامل طرفین اختلاف و اگر دعوی به نمایندگی یا وکالت واقع شده، سند مثبت سمت باید ضمیمه دادخواست گردد.
2. ارائه توضیح کامل در خصوص ماهیت معامله یا قرارداد مورد اختلاف و بیان منشاء نزاع و دلایل آن.
3. تعیین دقیق خواسته دعوی و مبلغ آن.
4. ارائه توضیح درباره موافقتنامه داوری.
5. اظهار نظر در خصوص تعداد داوران
6. چنانچه داوری  بین المللی باشد، بایداظهار نظر کاملی در مورد زبان داوری، محل داوری، قانون و قواعد حقوقی قابل اعمال نیز باید ارائه گردد.

انجام مراحل ابلاغ به خوانده

پس از ارائه دادخواست و تکمیل موارد فوق و بعد از وصول دادخواست داوری توسط دبیرخانه مرکز داوری و بررسی های لازم، یک نسخه از دادخواست تایید شده و اسناد و مدارک ضمیمه دادخواست، جهت پاسخ گویی به خوانده، ابلاغ خواهد شد. خوانده دادخواست در داوری های داخلی 10 روز و در داوری های بین المللی 30 روز فرصت خواهد داشت تا در صورت نیاز نسبت به پاسخ یا تبادل لوایح لازم در دفاع از خود اقدامات لازم را به عمل آورد.

پس از ارسال پاسخ از ناحیه خوانده، دبیرخانه مرکز داوری موظف است، نسخه ای از پاسخ ارائه شده خوانده به دادخواست داوری را سریعا به خواهان ابلاغ نماید.

آیا امکان طرح دعوای تقابل توسط خوانده امکان پذیر است؟

پاسخ این سوال مثبت است. در صورتی که خوانده دعوا دلایل و مستندات و ادعای متقابلی داشته باشد که منجر به تغییر در نحوه رسیدگی مرجع داوری خواهد شد، باید ضمن ارائه پاسخ به دادخواست داوری خواهان، دادخواست تقابل خود را نیز باید ظرف زمان تعیین شده به دبیرخانه مرکز داوری ایران  تسلیم و آن را ثبت کند.

هزینه های رسیدگی به داوری

همانند مراجع دادگستری، مراجعه به مراکز داوری اتاق بازرگانی و بهره گیری از خدمات مرکز برای حل و فصل اختلافات، در هر مورد موکول به پرداخت هزینه هایی است که مطابق آیین نامه مرکز داوری و متناسب با نحوه ارائه خدمات در مورد هزینه‌های داوری و تعرفه آن در زمان طرح دعوی، تصمیم گیری خواهد شد. البته در بدو امر مبلغ 100 هزار تومان به عنوان هزینه ثبت دادخواست و متناسب با ارزش ریالی یا دلاری هر پرونده به میزان معین شده، هزینه رسیدگی دریافت می گردد.

لازم به توضیح است هزینه‌های داوری در مرکز داوری ایران به صورت مساوی برعهده‌ خواهان و خوانده است دادخواست است که البته باید تا قبل از صدور رای توسط داور، به حساب دبیرخانه مرکز واریز و فیش آن ضمیمه پرونده گردد.

چنانچه هریک از طرفین داوری از پرداخت حق السهم خود از هزینه‌های داوری استنکاف نماید، طرف دیگر مختار است به منظور جلوگیری از توقف رسیدگی، حق السهم طرف ممتنع را پرداخت نموده و تقاضای ادامه رسیدگی را از مرجع داوری بعمل آورد. در صورتی که هر دوطرف هزینههای مربوطه را پرداخت نکنند، دبیرکل اتاق بازرگانی با مشورت داور مربوطه، رسیدگی را متوقف خواهد کرد.

تراضی طرفین در انتخاب و نصب داور

طرفین می‌توانند طبق موافقتنامه داوری یا به موجب توافقی مستقل، در مورد تعداد داوران و نحوه انتخاب هر داور یا داوران، تراضی نمایند. در صورت عدم حصول تراضی و ایجاد اختلاف بین طرفین، مرکز داوری راساً یک نفر را به عنوان داور مرضی الطرفین انتخاب می کند و البته به طرفین هم اعلام می‌کند تا چنانچه اعتراض یا جهات رد نسبت به داور مذکور دارند، ظرف مهلت 15 روز از تاریخ ابلاغ معرفی نامه داور به دبیرخانه اتاق بازرگانی، اعلام نمایند .

داور نیز باید با قبول سمت، اعلامیه ای کتبی مبنی بر تایید بی طرفی خود و استقلال کامل خود امضاء نموده و به دبیرخانه مرکز داوری تسلیم نماید.

آیا داور نیز قابل جرح است؟

داور یا داوران در صورتی قابلیت جرح از سوی طرفین قرارداد داوری را دارند، که اوضاع و احوال موجود، موجب تردید قابل قبولی نسبت به بی طرفی و استقلال او گردد.

طرفی که تقاضای جرح داور را نموده، باید حداکثر ظرف 15 روز از زمان قبولی داور مربوطه، یا اگر در ادامه مراحل جهات رد و جرح داور حادث گردد، ظرف 15 روز از تاریخ اطلاع ، دلایل خود را طی لایحه ای کتبا به دبیرخانه مرکز داوری و شخص داور مربوط و سایر داوران و طرف‌های دیگر داوری ارسال کند. داور نیز شخصا مکلف است ظرف 10 روز از تاریخ دریافت لایحه جرح، در خصوص آن اعلام نظر کند. اگر داور مربوط دلایل جرح را  نپذیرد، طرفی که داور را جرح کرده می‌تواند ظرف 20 روز از ابلاغ تصمیم داور، به دیوان داوری مرکز داوری مراجعه و از طریق این دیوان تقاضای رسیدگی نماید.

شروع به رسیدگی با تسلیم پرونده به داور

همزمان با انتخاب داور یا تشکیل هیات داوری و متعاقبا اخذ قبولی داور، دبیرخانه مرکز داوری پرونده را جهت رسیدگی در اختیار آن ها قرار خواهد داد، البته مشروط بر اینکه آن قسمت از هزینه‌های داوری که دبیرخانه در این مرحله مطالبه کرده است، تایید و پرداخت شده باشد. داور یا هیات داوری مکلف است پس از اخذ پرونده از دبیرخانه، حداکثر ظرف 15 روز بر طبق آخرین لوایح و اظهارات طرفین، و یا در صورت ضرورت با دعوت از طرفین، قرارنامه داوری را تنظیم نماید.

پس از تسلیم پرونده به داور، هرگونه تبادل لوایح زیر نظر مستقیم داور صورت می گیرد. با این حال در صورتی که داور صلاح بداند که با توجه به موضوع پرونده، نیازی به ارائه و تبادل لوایح بیشتر نیازی نیست، می‌تواند رسیدگی را آغاز و رای مقتضی را صادر نماید.

اگر داور با توجه به موضوع پرونده، اخذ توضیح از طرفین یا ملاحضه اسناد و مدارک را لازم بداند، می‌تواند تشکیل جلسه استماع را با ذکر محل، تاریخ و ساعت تشکیل جلسه، صادر و به طرفین ابلاغ کند

انجام کارشناسی و استماع شهادت شهود در پرونده های داوری

داوران قادرند در مواردی که ضروری بدانند راساً و یا به درخواست هریک از طرفین، موضوع را به کارشناسی یک یا چند نفر افراد خبره یا کارشناسان رسمی دادگستری ارجاع نمایند و طرفین را ملزم به در اختیار نهادن اطلاعات مرتبط به کارشناس به کارشناس نمایند. ضمنا اگر که هریک از طرفین برای اثبات ادعا یا مدافعات خود به گواهی شهود استناد نماید، باید پیش از تشکیل جلسه استماع، نام و مشخصات شهود و موضوع شهادت ایشان و ارتباط آن با موضوع داوری را کتبا، تسلیم داور کند. داوران مختارند در صورت احراز تاثیر مودای شهادت شهود و ارتباط آن با موضوع دعوی، جلسه ای برای استماع شهادت تعیین و از شهود و طرفین شهود جهت استماع شهادت دعوت به عمل می‌آورد.

نقش وارد ثالث در داوری

هرگاه شخص ثالثی در موضوع داوری، مستقلا برای خود حقی قائل باشد و یا خود را در محق شدن یکی از طرفین ذی نفع بداند، می‌تواند مادام که ختم رسیدگی از سوی داور اعلام نشده است وارد داوری شود. البته به شرطی که در موافقتنامه داوری، داور تعیین شده و آیین داوری را بپذیرد و ورود وی مورد ایراد طرفین واقع نشود.

اعلام ختم رسیدگی و صدور رای 

داور یا داوران بعد از احراز این موضوع که اشخاص از فرصت کافی برای ارائه مطالب و دفاع از قرارداد خود برخوردار بوده اند، ختم رسیدگی را اعلام و مبادرت به صدور رای می‌ نماید. داوران موظف هستندحداکثر ظرف 20 روز پس از اعلام ختم رسیدگی، پیش نویس رای داوری را قبل از امضاء به دبیرخانه مرکز داوری تسلیم کند.

در داوری‌های داخلی، مدت زمان داوری هایی که به مرکز داوری سپرده می‌شود 3 ماه از تاریخ قبولی داور و اطلاع رسانی به طرفین است مگر اینکه طرفین طور دیگری توافق کرده باشند. در داوری‌های بین المللی داوران موظف هستند ظرف 6 ماه از تاریخ نهایی شدن قرارنامه داوری رسیدگی و رای صادر کنند.

ابلاغ رای داوری

پس از امضاء رای و سیر سایر مراحل، رای داوری توسط دبیرخانه مرکز داوری به طرفین ابلاغ خواهد شد، مشروط بر آن که هزینه‌های داوری به مرکز داوری پرداخت شده باشد.

طی نمودن هر یک از مراحل رسیدگی به اختلافات در زمینه داوری، دشواری های خاص خود را دارد، هرچند که همواره توصیه نموده ایم که قرار دادن شرط داوری در قراردادها بسیار زمان بر و پروسه پیچیده ای دارد که نیازمند دانش و تخصص لازم و کافی و پیگیری بسیار بالا در این زمینه است و استفاده نکردن از این شرط در قراردادها بسیار مطلوب تر به نظر می رسد، ولی با این حال در صورتی که به نحوی درگیر اختلافات در زمینه داوری هستید، می توانید جهت تسریع در روند رسیدگی به دعوای فوق، حتما با مشاوران و وکلای حقوقی پایگاه خبری یاسا مشورت نموده و در وقت و هزینه های خود صرفه جویی نمایید.

شما می توانید سایر مقالات مرتبط ما را در این خصوص در همین پایگاه حقوقی دنبال نمایید.