آثار حقوقی طلاق : به موجب ماده ۱۱۲۰ قانون مدنی، «در اثر طلاق، نکاح منحل می‌شود.» و از این پس رابطه همسری بین زن و مرد از بین می‌رود و بعد از پایان مدت عده طلاق، حقوق و تکالیف زوجین نسبت به یکدیگر پایان می‌پذیرد. آثار طلاق بسته به اینکه طلاق بائن است یا رجعی، متفاوت است.
حقوق زن در طلاق رجعی
طلاق رجعی، طلاقی است که در زمان عده آن می‌توان از طلاق رجوع کرد، بدین ترتیب در اثر این طلاق پیوند زناشویی به طور کامل از بین نمی‌رود و پس از انحلال نکاح زن و مرد تا زمانی که عده سپری نشده است، بیگانه نیستند. ولی می‌توانند نکاح سابق را دوباره ادامه دهند. با رجوع مرد، بدون اینکه نیاز به عقد جدیدی باشد، طلاق باطل مى‌شود و زن و شوهر می‌توانند باهم زندگی کنند. در طلاق رجعی رابطه مالی زن و شوهر در زمان عده همچنان باقی می‌ماند. قانون مدنی زن مطلقه رجعیه را در این دوره درر حکم زوجه می‌داند، از جمله آنکه مرد مکلف است نفقه زن خود را بپردازد (البته در صورتی که طلاق در حال نشوز زن واقع نشده باشد)، یعنی باید او را در خانه بپذیرد و وسایل گذرانش را فراهم کند و همچنین به موجب ماده 943 قانون مدنی، «اگر شوهر زنن خود را به طلاق رجعی مطلقه کند هریک از آنها که قبل از انقضای عده بمیرد دیگری از او ارث می‌برد».
آثار حقوقی طلاق
در مورد روابط غیر مالی قانون مدنی در زمان عده حکمی ندارد. اما از مجموعه مقرراتی که در قانون امور حسبی و قانون مجازات اسلامی آمده است می‌توان استنباط کرد که: جز در اموری که با طبیعت طلاق منافات دارد، مطلقه رجعیه در حکم زوجه است، یعنی باید به شوهر خود وفادار بماند، در تربیت فرزندان کوتاهی نکند و مرد نیز وظیفه دارد که با او در این موضوع معاضدت و همکاری کند. مرد نمی‌تواند با خواهر این زن نکاح کند یا بدون اذن دادگاه زن بگیرد. رابطه مرد دیگر با چنین زنی در حکم رابطه نامشروع با زن شوهردار تلقی شده و زنا و نکاح با او نیز مانند زن شوهردار ایجاد حرمت ابدی می‌کند.
ماده 1109ق.م. درمورد نفقه مطلقه رجعیه اشعار می‌دارد: نفقه مطلقه رجعیه در زمان عدّه بر عهده شوهر است مگر اینکه طلاق در حال نشوز واقع شده باشد… بنابراین، اگر طلاق در حال نشوز واقع شود، زن حق مطالبه نفقه را در طول مدت عدّه ندارد و الا همان طور که زوجه در حالت عادی حق مطالبه نفقه دارد، در دوران عدّه طلاق رجعی هم این حق را خواهد داشت.
حق و حقوق زن در طلاق بائن
در طلاق بائن با وقوع طلاق رابطه زناشویی پایان می‌پذیرد و زن و شوهر در صورتی که مایل به تشکیل خانواده باشند، باید دوباره با هم ازدواج کنند. ماده 1145 قانون مدنی، چهار نوع طلاق را بائن دانسته است که مرد در آن حق رجوع ندارد: 1.طلاقی که قبل از نزدیکی واقع شود. 2. طلاق یائسه 3. طلاق خلع (در آن زن به‌‌دلیل کراهتى که از شوهر خود دارد در مقابل مالى که به او مى‌بخشد طلاق مى‌گیرد) و طلاق مبارات (طرفین به‌علت کراهتى که از هم دارند به طلاق اقدام مى‌کنند. در طلاق مبارات، زن مالى را که کمتر از مهر او است به مرد مى‌پردازد.) مادام که زن رجوع به عوض نکرده باشد 4. سومین طلاق که بعد از سه وصلت متوالی به عمل آید اعم از اینکه وصلت در نتیجه رجوع باشد یا نتیجه نکاح جدید.
آثار حقوقی طلاق : در طلاق بائن وضع زن و شوهر در زمان عده مانند وضع آنان پس از گذشتن این دوره در طلاق رجعی است. در اثر طلاق پیوند زناشویی به طور کامل گسیخته می‌شود. مرد می‌تواند بدون احتیاج به اذن دادگاه دوباره زن بگیرد، هیچ تکلیفی در پرداختن نفقه به زن ندارد، هرگاه بمیرد زن از او ارث نمی‌برد و ارث او را نیز به زن نمی‌رسد. همچنین زن مکلف است خانه شوهر را ترک گوید و اگر عده سپری شده باشد، می‌تواند بی‌درنگ شوهر کند.
در زمان عده آثار حقوقی طلاق نیز هیچ رابطه معنوی حقوقی با شوهر ندارد. اقامتگاه و نام خانوادگی واقعی خود را دارد و به دلخواه خود به ادامه زندگی می‌پردازد. این جدایی در دو مورد با استثنا مواجه شده است :نفقه زن حامل و طلاق در مرض موت. در مورد وضعیت نفقه زن مطلقه بائن ماده 1109 قانون مدنی بیان می‌دارد که در طلاق بائن غیرحامله در مدت عدّه حق دریافت نفقه ندارد و در صورت حمل از شوهر تا زمان وضع حمل، مطلقه بائنه حق دریافت نفقه خواهد داشت.
ارث‌بری در زمان طلاق
آثار حقوقی طلاق : اگر شوهر، زن خود را به صورت رجعی (طلاقی که به طور معمول انجام می‌یابد) مطلقه کرده و در زمان عده فوت کند، زن از اموال شوهر ارث می‌برد ولی اگر فوت شوهر بعد از انقضای مدت عده بوده یا طلاق بائن باشد یعنی طلاقی که قبل از نزدیکی بوده یا طلاق زن یائسه، طلاق خلع و مبارات باشد، دیگر زن از مرد در صورت فوت هیچ ارثی نمی‌برد. ماده ۹۴۳ قانون مدنی این امر را ابراز داشته است.
البته در ماده ۹۴۴ همین قانون آمده که اگر شوهر در حال این که به مرضی مبتلا است زن را طلاق دهد و در ظرف یک سال از تاریخ طلاق به علت همان مریضی بمیرد، زن از او ارث می‌برد حتی اگر طلاق به صورت بائن باشد به شرط آن که زن در طول این یک سال شوهر نکرده باشد. به نظر می‌رسد حکم این ماده به خاطر جلوگیری از تقلب نسبت به قانون وضع شده و برای این است که شوهر نتواند همین که پایان زندگی خویش را نزدیک دید با طلاق دادن زن او را از ارث محروم کند.
