خرید سفته، کار ساده‌ای است و شاید به همین دلیل است که بسیاری از افراد، روی آن حساب باز نمی‌کنند اما اگر مقررات سفته ، به نحو صحیحی رعایت شود، مزایای زیادی به دنبال خواهد داشت که اگر افراد به جای سفته، سند عادی در اختیار داشتند، هرگز از این مزایا بهره‌مند نمی‌شدند. با این حال مردم از مزایای سفته و تضمین‌های قانونی آن کمتر خبر دارند و هنوز نیز در معاملاتشان چک را بیشتر می‌پسندند.
سفته یک سند تعهد پرداخت است که در آن امضاکننده متعهد می‌شود مبلغ مندرج در آن را در زمان معین یا به محض مطالبه از سوی دارنده، در وجه حامل یا شخص معین یا به حواله‌کرد آن پرداخت کند اما اگر دارنده سفته بخواهد از مزایای قانونی آن استفاده کند، باید با مقررات سفته آشنا باشد. در غیر این صورت، دارنده آن نمی‌تواند از امتیازات این سند تجاری بهره‌مند شود و فقط می‌تواند در دادگاه به عنوان یک نوشته عادی به آن استناد کند.
البته بیشتر شهروندان گمان می‌کنند که چون سفته در فرم‌های چاپی و تمبردار تهیه و توزیع می‌شود، سند رسمی است و قانونگذار از آن حمایت کیفری می‌کند یعنی اگر وجه مورد نظر در زمان سررسید پرداخت نشده باشد، صادرکننده آن قابل تعقیب کیفری و قابل مجازات است؛ در حالی که سفته سندی تجاری است که اگر مطابق قانون و با رعایت تشریفات تنظیم شود، دارنده آن از مزایایی بهره‌مند می‌شود که اسناد عادی فاقد آنها هستند.
به طور معمول، سررسید سفته یا موعد پرداخت مبلغ آن به روز، ماه و سال به صورت مشخص در آن نوشته می‌شود. با وجود این، قانون به عندالمطالبه بودن مبلغ سفته نیز اشاره کرده است که شرایطی را ایجاد می‌کند تا به محض مطالبه دارنده سفته، صادرکننده باید آن را بپردازد. البته اگر زمان پرداخت سفته، روزی مصادف با تعطیل رسمی باشد، باید در روز بعد از تعطیلی پرداخت شود.
سفته قائم بر وجود دو شخص است؛ یکی صادرکننده که مدیون و بدهکار است و دیگری شخصی که ممکن است در هنگام صدور سفته، معین یا نامعلوم باشد. بنابراین در صورتی که سفته برای شخص معینی صادر شود، نام و نام خانوادگی او در سفته آورده می‌شود و در غیر این صورت به جای نام او، عبارت «در وجه حامل» نوشته می‌شود. در وضعیت اول، شخص معین و در مورد دوم، دارنده سفته در مقابل صادرکننده، طلبکار می‌شود و اگر سفته عندالمطالبه باشد، صادرکننده باید به محض مطالبه، مبلغ آن را پرداخت کند.
قابلیت انتقال سفته در مقررات سفته
با توجه به مقررات سفته سفته قابل انتقال به غیر نیز است؛ به‌طوری که عبارت «حواله‌کرد» در سفته، به شخص این اختیار را می‌دهد که سفته را به دیگری واگذار کند. البته اگر این عبارت هم در سفته وجود نداشته باشد، دارنده آن می‌تواند با پشت‌نویسی (ظهرنویسی) آن را به شخص دیگری انتقال دهد. برای انتقال سفته، باید آن را ظهرنویسی کرد. ظهرنویسی به این معنا است که دارنده سفته، مطالبی که در برگیرنده هدف او از دریافت یا انتقال سفته است را پشت آن می نویسد و با امضا، تایید می‌کند. اگر ظهرنویسی سفته برای انتقال باشد، دارنده جدید سفته دارای کلیه حقوق و مزایایی است که به این سند تعلق دارد.
همچنین دارنده سفته می‌تواند برای وصول وجه آن به فرد دیگری وکالت دهد تا او این کار را برایش انجام دهد. البته اگر ظهرنویسی برای وکالت در وصول باشد، باید این موضوع در پشت سفته نوشته و امضا شود، چون کسی که وکالت در وصول را از طریق ظهرنویسی به دست می‌آورد، مانند دارنده سفته حق اقامه دعوی برای وصول را خواهد داشت.
واخواست سفته پرداخت نشده
نکته‌ای که باید مورد توجه قرار داد، این است که کسی که سفته را در اختیار دارد، باید در سررسید، سفته را مطالبه کند و اگر وجه سفته پرداخت نشد، دارنده سند باید ظرف ۱۰ روز از تاریخ سررسید، سفته را واخواست کند. واخواست، اعتراضی رسمی نسبت به سفته‌ای است که در سررسید پرداخت نشده است. این اعتراض علیه صادرکننده سفته به عمل می‌آید و باید رسما به او ابلاغ شود. این برگه‌های واخواست، نسخه‌های چاپی است که توسط دادگستری تهیه می‌شود و آنها را می‌توان از بانک‌ها نیز تحویل گرفت. دستور پرداخت وجه سفته که توسط دادگاه انجام می‌شود، در این برگه نوشته می‌شود. واخواست با استفاده از کاغذ کاربن در سه نسخه مشابه تنظیم و به وسیله واخواست‌کننده امضا شده و پس از چسباندن تمبر، سفته توسط مامور اجرا ابلاغ می‌شود.
دارنده سفته‌ای که واخواست شده و در موعد مقرر اقامه دعوی کرده است، می‌تواند از دادگاه بخواهد که اموال طرف دعوی را قبل از رسیدگی و صدور حکم به نفع او توقیف کند. در این حالت پس از صدور حکم، دارنده سفته نیز در وصول طلبش از مال توقیف‌شده نسبت به سایرین تقدم دارد و دادگاه نیز به محض تقاضای دارنده سفته ممکن است معادل وجه آن را از اموال طرف مقابل به عنوان تامین توقیف کند.
مسئولیت تضامنی صادرکننده و ظهرنویس‌های سفته
گاه در مقررات سفته اتفاق می‌افتد که یک سفته با ظهرنویسی‌های متعدد به اشخاص مختلف منتقل می‌شود و دارنده سفته نمی‌داند که برای مطالبه وجه باید به چه کسی مراجعه کند و چه کسی مسئولیت پرداخت وجه را دارد. قانون در این زمینه می‌گوید کسی که سفته را امضا کرده است و نیز ظهرنویس‌ها، همگی در مقابل دارنده سفته مسئولیت تضامنی دارند یعنی دارنده سفته در صورت عدم پرداخت و واخواست می‌تواند به هرکدام از آنها که بخواهد یا به دو یا چند نفر از آنها یا به تمامی آنها مراجعه کند.
این حق رجوع را هر یک از ظهرنویس‌ها نسبت به صادرکنندگان سفته و البته ظهرنویس‌های ماقبل خود نیز دارند بنابراین صادرکننده سفته و ظهرنویس‌ها همگی مسئول پرداخت وجه سفته هستند و این دقیقا معنای «مسئولیت تضامنی» است که بر اساس آن انبوهی از مسئولیت‌ها برای پرداخت مبلغ مندرج در سفته ایجاد می‌شود. برای استفاده از مسئولیت تضامنی ظهرنویس‌ها، دارنده سفته باید ظرف یک سال از تاریخ واخواست، دادخواست خود را به دادگاه ارائه دهد، زیرا اگر دارنده سفته به این وظیفه قانونی عمل نکند، دعوی او علیه ظهرنویس‌ها پذیرفته نمی‌شود.
نکته دیگر این است که پرداخت وجه سفته را می‌توان ضمانت کرد که این ضمانت ممکن است در رابطه با صادرکننده یا ظهرنویس‌ها صورت گیرد. در این صورت ضامنی که ضمانت صادرکننده یا ظهرنویس‌ها را کرده، فقط با کسی مسئولیت تضامنی دارد که از او ضمانت کرده است.
حمایت
با سلام.اگرصادرکننده چک فوت کند ودرحسابهای وی پولی نباشدآیا قبل ازانحصاروراثت مبلغ چک ازطریق قانونی از وراث قابل وصول است؟
سلام من میخام پیش یه مغازه دار کار کنم ازم پنجاه میلیون سفته بابت ضمانت میخاد و من میترسم که این کار رو کنم لطفا راهنمایی کنید
در روی سفته و قرارداد کارتان حتما مشخصات سفته ضمانت را قید کنید.
سلام
من بابت ۱۰۰میلیون سفته عندالمطالبه دادم، حالا پول رو+سود ۲۸٪میخواد، طی اقساط تا الان ۲۴تا رو پرداخته ام،
یکبار مهلت یکساله داد حالا میگه ظرف ۴ ماه بده کامل با سودش،،چکار میتونم بکنم؟ تو قراردادمون ک البته رسمی هم نیست برای ۴سال بصورت اقساط توافق کرده بودیم
در صورتیکه قرارداد تنظیم شده باشد مطابق با قرارداد خواهد بود.
در قرارداد که البته تعهدنامه درون سازمانی بود، حرفی از سفته نیست و جریان سفته بلد از یکماه از دریافت مبلغ پیش آمد
مشکل من همان ۲۸درصد سود هست ک اصلا جایی قید نشده، چکار میتونم بکنم پرداختش نکنم
سلام من قصد داشتم بعنوان فروشنده در یک مغازه مشغول بشم که از من ۱۵ میلیون سفته خواسته و گفت بعد از پایان همکاری سفته ها رو پیش خودش نگه میداره برای جلوگیری از شکایت احتمالی من برای حقوق یا بیمه. این قانون درسته؟
با سلام من از یک نفر سفته ۳۵ملیون دارم ان فرد مغازه دار هس و قرار داد بست ک ماهیانه ۱۴۰۰۰۰۰تمان بابت پول من سود پرداخت کند اما العان نه خبری از پول و نه سود هس میگن اگه شکایت کنی چون سودی بود دادگاه حق را به اون میده اطفا راهنمایی کنید بت تشکر
خیر حق با شما است. لذا میتوانید شکایت کنید.
سلام و عرض ادب و احترام
بنده اهل اصفهانم. یه قرارداد مضاربه ای عادی (بدون ثبت در دفترخانه) با فردی ساکن کرج نوشتیم. 10 میلیون بهش دادم و یه سفته 10 میلیونی ازش گرفتم. اولا که ایشان از همان ابتدا به جای اینکه پول را خرج موضوع مضاربه (خرید و پرورش بلدرچین) کنه، پول را خرج یه کار دیگه کرد (خرید و پرورش جوجه مرغ) و بدین ترتیب چندین بند از قرارداد را نقض کرد. اوایل به دروغ میگفت که خرج موضوع مضاربه کرده، بعدا دستش رو شد. بهش گفتم پولمو بده، نمیخام ادامه بدم، اصرار کرد که با همین پرورش مرغ سود خوبی گیرت میاد و این حرفای وسوسه کننده. منم راضی شدم. بعد از چند ماه بهم گفت بازار خرابه و ضرر کردم. باز اعتراض کردم، گفتم پول منو بده از خیرش گذشتم. گفت یه وام میگیرم تا دو هفته دیگه میدم پولتو. ولی متاسفانه باز دروغ گفت و هرچی بهش زنگ میزنم و پیام میدم، هیچ جوابی نمیده. واقعا از نظر روحی اعصابمو خرد کرده. حدود 7 ماهه که این ده میلیون را بهش دادم و حدود دو ماهه که از تاریخ سررسید سفته گذشته.
اولا خواهشا بهم بگید که برای اینکه پولم را هر چه زودتر زنده کنم و ازش بگیرم، کجا و چطور شکایت کنم؟ چند هفته طول میکشه پولم دستم برسه؟
ثانیا میشه یه جوری شکایت کنم ازش که بابت دروغ گفتن و نقض کردن قرارداد، زندانی بشه یا لااقل جریمه بشه؟
پیشاپیش، با تشکر فرروان
سلام من یک سفته ۱۰ملیون تمانی پیش صاب کارم دارم ومن نشانی واسم فامیلمو فقط نوشتم ولی او فقط ۵تمن ازمن می خواد زنگ زدم گفتم شماره کارتو بده میگه من به جای ۵تمن ۸تمن ازت میگیرم ایا ممکن است میشه ؟
سلام. من میخوام جایی کار کنم. ازم سفته خواسته. اگه عندالمطالبه ست، یعنی میتونه ازم پولشو بخواد؟ یا اخراجم کنه بعد از استخدام و باز پولشو بخواد؟ کلا راهی هست که این سفته فقط درصورتی قابل اجرا باشه که من کاره رو ول کنم و برم یا ضرر بزنم به شرکته؟
سلام.من تو یه سالن آرایشی کار میکردم قرار بود۶ماه اونجا کار کنم به عنوان ضمانت یه سفته ۵ ملیونی دادم و تاریخم داخلش ذکر کردم اسم و فامیلمم نوشتم.الان یک سال از تاریخ سفته میگذره من سفتمو نگرفتم آیا میتونه سفتمو اجرا بذاره و ۵ ملیون رو ازم بخواد بگیره ؟
سلام خسته نباشید.من ۲۵میلیون از یکی گرفتم و گفتیم ماهی یک میلیون پانصد بهش سود بدم ولی قراردادی تنظیم نکردیم.حالا اون شخص دبه دراورده میگه باید ۵میلیون تومان بهم بدی با اینکه بهش سود ماهیانه رو دادم.من باید چیکار کنم؟
سلام خسته نباشید.یه مغازه دار از من ۲۰۰میلیون سفته میخاد.آیا میتونم سفته رو طبق یه شرایطی بهش بدم؟
سلام
من 50 میلیون ضامن برای یه نفر شدم وام بگیره.چک نداره بابت ضمانت بهم بده میخوام سفته ازش بگیرم لطفا راهنمایی بفرمایید توی سفته چه چیزی قید بشه.ممنون میشم
سلام من تو یه فست فود کار کار میکردم بعد مبلغ ۲۰ ملیون سفته دادم الان موقع تصفیه بمن میگن دوماه دیگه سفتت رو میدیم از قبلش ه اصلا راجب این که دوماه بعد از تصفویه سفته داده میشه صحبتی نکردن تازه من در سفته قید نکردم که بابت چی این سفته رو میدم خواستم بدونم مشکلی پیش نمیاد بعدن ممنون میشم راهنماییم کنید .
سلام من سفته دادم ک الان بهش پول پرداخت کنم ولی الان هیچی ندارم ایا منو زندان میکندد؟
سلام ببخشید میخام بدونم7فقره سفته500هزار تومانی بابت اقصاط موتور در سال95بوده پرداخت نشده الان سهملیون وپانصدروبه نرخ امروز ودست مزد وکیل وخرج کردوالافی سود پول همه یه جا باید من بدم لطفا راهنمایی کنید