در این مطلب سعی داریم تا رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص عدم ابطال شرط سنی آزمون سردفتری ۹۷ و جزئیات مربوط به پرونده و شکایت را بررسی نماییم.
این رای با شماره پرونده: ۹۹۰۰۳۹۸ و شماره دادنامه: ۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۱۴۷۲ می باشد.
مرجع رسیدگی آن نیز هیات عمومی دیوان عدالت اداری و شاکی پرونده، آقای محمدجواد وطن دوست بیلداشی ثبت شده است.
طرف شکایت سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و موضوع شکایت، ابطال بند ۸ آگهی آزمون سردفتری اسناد رسمی (تعیین شرایط سنی حداقل ۲۳ و حداکثر ۴۹ سال) در سال 1397 در نظر گرفته شده است.
جزئیات گردش کار پرونده: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند ۸ آگهی آزمون سردفتری اسناد رسمی (تعیین شرایط سنی حداقل ۲۳ و حداکثر ۴۹ سال) در سال ۱۳۹۷ را درخواست نموده و اعلام کرده است که:
“با توجه به اطلاعیه منتشر شده 9000/201 ثبت اسناد و املاک کشور در تاریخ 1397/2/11 شرط محدودیت سنی شرکت در آزمون سردفتری مطابق بند 8 اطلاعیه، به استناد ماده 9 قانون دفاتر اسناد رسمی و سردفتران و دفتریاران مصوب 1354/4/25 ایجاد شده است.
وی همچنین با بیان اینکه در ماده مذکور، هیچ محدودیت سنی برای شرکت در آزمون قید نشده است و فقط آمده است که سردفتران در بدو اشتغال نباید کمتر از ۲۴ سال سن داشته باشند و این شرط سنی محسوب نمی گردد، ادامه داد:
توجه به این نکته هم ضروری می باشد که متولیان برگزاری آزمون در ابتدا متولدین تا تاریخ ۲۹؍۴؍۱۳۷۳ را قادر به شرکت در آزمون قلمداد کرده بودند که این امر با اعتراضات وسیـع همراه شـد نتیجتاً قبل از شـروع ثبت نام این شـرط سنی را با یک سال افزایش به متولدین تا تاریخ ۲۹؍۴؍۱۳۷۴ تغییر دادند.
همچنین بیان شد: از همین تغییر شرایط سنی برگزاری آزمون می توان به اشتباه و عدم اطلاع متولیان برگزاری آزمون راجع به این امر پی برد. در پایان از آنجایی که در این قانون و قوانین و حتی آیین نامه های مرتبط دیگر، محدودیت سنی برای شرکت در آزمون استخدامی سردفتر وجود نداشته و ندارد و نظر به اینکه آزمون یاد شده در سال های اخیر با فواصل زمانی بسیار طولانی برگزار می شود ( آخرین آزمون سردفتری به سال ۱۳۸۶ بر می گردد) چون بنده از این اقدام سازمانی ثبت اسناد و املاک کشور به عنوان متولی برگزاری آزمون استخدامی سردفتری سال ۱۳۹۷ متضرر گردیده ام تقاضای دستور موقت یا ابطال مبنی بر عدم برگزاری فرایند آزمون را تا تصحیح شرایط شرکت در آن را دارم.”
در ادامه، شاکی در پی اخطار رفع نقصی که برایش ارسال شده بود و از طرف دفتر هیات عمومی دیوان عدالت اداری بود، با استناد به لایحه ای که در تاریخ ۵؍۴؍۱۳۹۹ بیان شد پاسخ داد که:
” برداشت واضع مقرره بند ۸ از ماده ۹ قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران اشتباه بوده است و محدودیت سنی مندرج در ماده قانونی مذکور، برای بدو اشتغال بوده، نه زمان برگزاری آزمون. فرایند برگزاری آزمون، زمانبر و دارای مراحل مختلف کتبی و شفاهی می باشد (برای مثال در حال حاضر هنوز هم تکلیف شرکت کنندگان به طور کامل مشخص نشده و دوره کارآموزی آغاز نشده است) و این امر نشانگر این موضوع است که واضعین مقرره، بدون دقت و اشتباه عمل کرده اند. بنابراین درخواست ابطال بند ۸ آگهی آزمون سردفتری اسناد رسمی ۱۳۹۷ را دارم.”
در ادامه قصد داریم تا متن مقرره ای که مورد اعتراض قرار گرفته را بیان نماییم:
” داوطلبین در زمان ثبت نام الزاماً باید واجد شرایط ذیل باشند:
۸- مطابق حـد نصـاب سنی مذکور در مـاده ۹ قانون دفاتر اسناد رسمی متولدین ۳۰؍۱؍۱۳۴۸ تا ۲۹؍۴؍۱۳۷۴ مجاز به ثبت نام و شرکت در آزمون خواهند بود. “
همچنین مدیرکل امور اسناد و سردفتران سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و مدیرکل دفتر حقوقی و امور مجلس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در پاسخ به این شکایت بیان نموده اند که به موجب لوایح شماره ( به ترتیب) ۱۱۶۸۹۸؍۹۹- ۶؍۷؍۱۳۹۹ و ۱۳۹۹۵۵۷۳۲۱۱۵۰۰۰۱۸۳ – ۱۳؍۷؍۱۳۹۹:
الف- مدیر کل امور اسناد و سردفتران سازمان ثبت اسناد و املاک کشور:
سازمان با توجه به صراحت ماده ۹ قانون سردفتران…، در بند ۸، شرایط سنی برای شرکت در آزمون کتبی سردفتری را حداقل ۲۳ سال و حداکثر ۴۹ سال (با یک سال فرجه) در نظر گرفته است.
ب- مدیر کل دفتر حقوقی و امور مجلس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
۱- طبق ماده ۱۲ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، رسیدگی به موضوع شکایت در مانحن فیه، خارج از صلاحیت هیات عمومی می باشد.
۲- این بند، مشابه متن لایحه دفاعیه مدیر کل امور اسناد و سردفتران سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به شماره ۱۱۶۸۹۸؍۹۹ (مورخ ۶؍۷؍۱۳۹۹) می باشد.
رای هیئت عمومی درباره پرونده
در نهایت، هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۹؍۶؍۱۴۰۰ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بررسی های صورت گرفته و گفت و گو ها، رای زیر را منتشر کرده است:
با توجه به اینکه براساس ماده ۹ قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران مصوب سال 1354: «سن سردفتران در بدو اشتغال نباید کمتر از بیست و چهار سال و بیشتر از پنجاه سال و سن دفتریاران نباید کمتر از بیست سال و بیشتر از پنجاه سال باشد»، لذا تعیین شرایط سنی حداقل ۲۳ و حداکثر ۴۹ سال جهت شرکت در آزمون سردفتری اسناد رسمی سال ۱۳۹۷ در چهارچوب ماده قانونی مذکور و در حدود اختیارات مرجع صادرکننده آگهی معترض عنه و با احتساب و پیش بینی مدت زمان لازم جهت طی مراحل تا زمان شروع به کار شرکت کنندگان در آزمون پس از قبولی صورت گرفته است، لذا خلاف قانون و خارج از حدود اختیار نیست و ابطال نشد./
حکمتعلی مظفری
رئیس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
حداقل سن برای سردفتری باید افزایش یابد چراکه پختگی وتجربه لازمه حساسیت این شغله وضمنا براساس نظریات روانشناسی دهه پنجاه دوران خردمندی کامل انسانهاست وکسیکه بین50تا60سال است بسیار دقیق وحساس بامسائل زندگی برخورد میکند بنظرمن بجای حداکثر سن 50سال باید 52تا55سال درنظر گرفته شود