مهریه زن پس از فوت و اثبات بری الذمه شدن از پرداخت آن

طبق ماده ۹۴۰ قانون مدنی، هر یک از زن و شوهر پس از فوت دیگری از همدیگر ارث می برند و  مهریه زن پس از فوت قابل بررسی است.

توارث بین زن و شوهر هنگامی برقرار می شود که رابطه زوجیت آنان دائمی باشد و در ازدواج موقت رابطه توارث برقرار نمی شود اگر شوهر در زمان فوت دارای فرزند یا نوه باشد سهم زن یک هشتم و اگر فرزند یا نوه نداشته باشد، سهم زن یک چهارم از اموال شوهر است و اگر زن فرزند یا نوه داشته باشد شوهر یک چهارم و اگر فرزند یا نوه نداشته باشد یک دوم اموال زن را به ارث می برد و بقیه اموال مابین سایر وراث تقسیم می شود

اگر زن ورثه ای جز شوهر نداشته باشد، تمام اموال به او خواهد رسید اما اگر شوهر غیر از زن ورثه دیگری نداشته باشد، در صورت نبودن هیچ وارث دیگری زن فقط یک چهارم از اموال به جا مانده از شوهر را به ارث خواهد برد و بقیه اموال در حکم اموال بلا وارث است و به ولی امر مسلمین رسیده تا برابر مقررات شرع با آن رفتار شود. اگر متوفی دارای چند زن باشد، یک چهارم یا یک هشتم اموال به جا مانده از متوفی به همسران او می رسد که به طور مساوی بین آنان تقسیم می شود.

• اگر شوهر زن خود را با طلاق رجعی مطلقه کند هر یک از آنها که قبل از انقضای عده بمیرد، دیگری از او ارث می برد لیکن اگر فوت یکی از آنها بعد از پایان عده باشد یا طلاق بائن باشد، رابطه توارث برقرار نمی شود.
• اگر شوهر در زمان بیماری همسرش را با هر نوع طلاقی مطلقه کند و ظرف یکسال از تاریخ طلاق به علت بیماری فوت کند، زن از وی ارث خواهد برد البته به شرط اینکه زن در این مدت ازدواج دیگری نکرده باشد.
• اگر شوهر درحال بیماری زنی را عقد کند و قبل از رابطه زناشویی در همان مرض بمیرد زن از او ارث نمی برد ولی اگر پس از رابطه زناشویی یا بعد از صحت یافتن از آن مرض بمیرد زن از او ارث می برد.

با فوت زن کلیه حقوق و مطالبات او به ورثه وی میرسد که از جمله حقوق زن مهریه اوست که اگر در زمان حیات او از شوهر نگرفته باشد این حق به ورثه اش می رسد از این رو پدر و مادر زن از مهریه وی ارث برده و برای محاسبه مهریه سهم شوهر از مبلغ مهریه کسر و مطابق سهم الارث پدر و مادر به آنها داده خواهد شد.

بنابراین زن و ورثه او اگر در ایام زناشویی دخول انجام نشده است مالک نصف مهریه اند و اگر دخول انجام شده است مالک تمام مهریه اند ولی باید توجه داشت که یکی از ورثه های زن، شوهر و فرزندانش می باشند که آنان بعلاوه والدین زن از مهریه ارث می برند.

مهریه زن پس از فوت شوهر

مهریه مال معین یا چیزی است که قائم مقام مال است که در عقد نکاح بر ذمه مرد قرار می‌گیرد و در صورت مطالبه زن، وی مکلف است مهریه‌اش را بپردازد و این حق ارتباطی به طلاق و نفقه ندارد، حال اگر مرد فوت کند تکلیف مهر چیست؟ بخصوص اگر مهر وجه رایج باشد باید بر اساس شاخص سال فوت شوهر باید مهریه را محاسبه کند یا به نرخ روز و سال مطالبه مهریه؟ در پاسخ باید گفت اگر زوج فوت کند زوجه برای مطالبه مهر باید  دعوا را به طرفیت ورثه متوفی که ترکه را پذیرفتند در دادگاه طرح دعوا کند. در پاسخ به سوال دوم باید گفت برابر ماده3 آیین نامه اجرایی قانون الحاق یک تبصره به ماده1082قانون مدنی در مواردی که مهریه زن پس از فوت باید از ترکه زوج متوفی پرداخت شود تاریخ فوت مبنای محاسبه قرار می گیرد.

نکته دیگر در خصوص تعهد پدر زوج در قبال پرداخت مهریه زن پس از فوت  از سوی پسرش است. مهریه با تراضی طرفین تعیین می شود و اصولا مسئولیت پرداخت آن بر عهده شوهر است، اما گاهی اوقات به لحاظ این‌که زوج با پدرش زندگی می‌‌کند یا نزد او کار می‌کندیا به دلایل دیگر ممکن است پدر زوج پرداخت مهریه زن پس از فوت را تعهد کند که در این صورت با مطالبه مهر و اعلام اعسار زوج نسبت به پرداخت مهر، زوجه حق رجوع به پدر زوج را دارد.

پس افرادی که چنین وضعی دارند، سوالشان این است که اگر پدر زوج مهریه راتضمین کند چه وضعی پیش خواهد آمد که پاسخ به این افراد این است: در این حالت دیگر شوهر هیچ گونه مسئولیتی برای پرداخت مهریه ندارد و پدر مسئولیت پرداخت مهریه را خواهد داشت.

اثبات بری الذمه شدن از پرداخت مهریه

اگر زنی شوهرش را از پرداخت مهریه بری الذمه کند اما مقدار مهریه در عقد نامه نوشته شده و آن را از دفتر اسناد رسمی حذف نکرده باشد و بعد خانم مهریه را مطالبه کند بار اثبات این ادعا بر عهده شوهر است که میتواند با استفاده از ادله ی قانونی همچون معرفی شهود این ادعا را اثبات کند.

بخشش حق

اگر خانمی بخواهد مهریه اش را قبل از عقد ببخشد نمیتواند زیرا تا زمانی که حق بوجود نیامده نمیتواند مورد بخشش قرار گیرد , پس از عقد نکاح و تعلق مهریه زن پس از فوت میتواند هر مقداری از مهریه را که بخواهد ببخشد.