مطالبه مهریه در دین : همواره محکوم‌له یا طلبکار مجبور است با توسل به حکم یا دستور مراجع قضایی یا ثبتی، اموال بدهکار یا مدیون را معرفی و توقیف کرده و به مزایده بگذارد و نهایتاً طلب خود را از آن وصول کند. از طرفی هم محکوم‌علیه یا همان شخصی که حکم علیه او صادر شده است، طبق شرع مقدس اسلام و قوانین موضوعه، حق حیات خود را از دست نمی‌دهد و مصلحت زندگی او هم ایجاب میکند که برخی اموالش از توقیف و مزایده مصون بماند. بنابراین قانونگذار اموالی را که جزو ضروریات زندگی مدیون باشد، از توقیف معاف دانسته و به عنوان مستثنیات دین شناخته و پذیرفته است.
هنگامی که به موجب حکم قطعی دادگاه شخصی محکوم به پرداخت وجهی به هر عنوان در حق دیگری میشود، مکلف است ظرف 10 روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه دادگاه وجهی را که محکوم به پرداخت آن به محکوم‌له است، بپردازد. در غیر این صورت ماموران اجرای حکم دادگاه طبق مفاد اجرائیه، به توفیق و فروش اموال وی و پرداخت مبلغ بدهی او از محل فروش آن اموال اقدام میکند. البته همه اموال او قابل توقیف و فروش نیست. طبق قانون برخی از اموال محکوم‌علیه، تحت عنوان مستثنیات دین قابل توقیف و فروش نیستند، اما باید دید که در قانون، چه اموالی شامل مستثنیات دین میشود.
- مسکن مورد نیاز محکوم‌علیه و افراد تحت تکفل وی با رعایت شئونات آنها که در عرف رایج است
- وسیله نقلیه مورد نیاز که در شان محکوم‌علیه باشد (در شان بودن محکوم‌علیه به نظر قاضی بستگی دارد)
- اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکوم‌علیه، خانواده و افراد تحت تکلف او لازم است
- آذوقه موجود به قدر احتیاج محکوم‌علیه و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفاً آذوقه ذخیره میشود
- کتب، ابزار عملی و تحقیقات برای اهل علم و تحقیق متناسب با شان آنها
- و در نهایت، وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه‌وران، کشاورزان و سایر اشخاص که وسیله امرار معاش محکوم‌علیه و افراد تحت تکفل وی است، اموالی است که جزو مستثنیات دین محسوب میشود.
مطالبه مهریه در دین از اموال شوهر
به موجب احکام شرع و قانون، مهریه حق زوجه است و چنانچه از طریق مراجع قضایی یا اجرای ثبت اسناد مطالبه شود، زوج مکلف به پرداخت آن است. در واقع به محض اجرای صیغه عقد، زن مالک مهر میشود و از آنجا که معمولاً مهریه عندالمطالبه است، به محض درخواست زن، شوهر مکلف به پرداخت آن میشود.
این در حالی است که از آنجایی که ممکن است مردان به دلایل مختلف از جمله عدم تمکن مالی یا دلایل دیگر، از پرداخت مهریه استنکاف کنند، زنان مجبور به طرح دعوای مهریه در دادگستری با صرف هزینه‌های گزاف دادرسی و بعضاً حق‌الوکاله یا مطالبه مهریه در دین از طریق اجرای ثبت به استناد عقدنامه خود که سندی لازم‌الاجرا است، می‌شوند و در صورت استنکاف از پرداخت و صدور حکم و اجراییه، زوجه میتواند از اموال زوج به میزان مهریه توقیف و استیفای حق کند. این در حالی است که اجرای آرای دادگاه‌ها (به موجب مواد 524 و 523 قانون آیین دادرسی مدنی) ازمستثنیات دین اموال محکوم‌علیه ممنوع است. در این صورت، دو مشکل به جهت مطالبه مهریه در دین از اموال شوهر وجود دارد؛
- نخست آن که به موجب قانون، طلبکار مکلف است اموال بدهکار را به دایره اجرای احکام معرفی کند که این موضوع، امری غیرمنطقی و غیرمعقول است؛ به این جهت که اغلب افراد از دارایی‌ها و حساب‌های بانکی یکدیگر بی‌اطلاع هستند.
این موضوع در خصوص زنان نیز صادق است؛ اغلب زنان از اموال و دارایی‌ها و امور مالی همسر خود بی‌اطلاع بوده یا دسترسی به اسناد مالی آنها ندارند و قادر به معرفی اموال همسران خود نیستند و اگر هم باشند، قادر به ارائه اسناد و مدارک مربوط به آن نیستند.
در حقیقت، احقاق حقوق طلبکاران، وظیفه دولت در مفهوم عام خود و قوه قضاییه به نمایندگی از آن است. این قوه، با استفاده از قدرت حاکمیتی خود اموال بدهکار را شناسایی و طلبکار را در احقاق حق خود یاری میکند؛ به ویژه آن که قرن‌ها است نظام دادرسی خصوصی برچیده شده و دیگر افراد حق ندارند خود برای مطالبه مهریه در دین حق خود اقدام کنند و باید حق خود را از طریق مراجع قضایی درخواست کنند. به همین دلیل وضع قانون در این زمینه که امکان شناسایی اموال بدهکار را به مراجع قضایی می‌دهد، بسیار راهگشا بوده و تا حد زیادی میتواند تشفی خاطر طلبکاران را که با طی مراحل طولانی دادرسی در مضیقه بسیار قرار گرفته‌اند، فراهم کند.
- در جامعه امروزی متأسفانه به دلیل تنزل اخلاق، برخی افراد حاضر به پرداخت دیون مالی خود نیستند؛ لذا به محض اطلاع بدهکار از اقدامات طلبکار جهت وصول دین خود، عموماً اقدام به انتقال اموال خود به نزدیکان و اغلب اعضای خانواده خود می‌کنند تا در هنگام صدور اجراییه، خود را معسر نشان داده و مدعی شوند به جز مستثنیات دین، مال دیگری ندارند.
اگرچه به موجب ماده 4 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی: «هرکس با قصد فرار از ادای دین و تعهدات مالی موضوع اسناد لازم‌الاجرا و کلیه محکومیت‌های مالی، مال خود را به دیگری انتقال دهد؛ به نحوی که باقیمانده اموالش برای پرداخت بدهی او کافی نباشد، عمل او جرم تلقی و مرتکب به چهار ماه تا 2 سال حبس تعزیری محکوم خواهد شد»
و نیز طبق مواد 218 و 218 مکرر قانون مدنی، معاملات صوری که به قصد فرار از ادای دین انجام میشود، باطل بوده و دادگاه میتواند قرار توقیف اموال را صادر کند، اما از آنجایی که اثبات صوری بودن معاملات به ویژه با توجه به رواج آن در جامعه از طریق تنظیم اسناد جعلی و خلاف واقع امری دشوار بوده و فرآیند شکایت و اثبات آن در دادگستری، فرآیندی طولانی است که امکان به نتیجه رسیدن آن نیز قطعی نیست، به‌ویژه آن که به دلیل تورم پرونده‌های کیفری و حقوقی در دادگستری و حجم بالای رسیدگی روزانه به دعاوی، سرعت و دقت در رسیدگی به دعاوی به شدت کاهش می‌یابد، در عمل قوانین مصوب دور باطلی برای طرفین دعوا (طلبکار و بدهکار- زوج و زوجه در دعوای مهریه) فراهم کرده که هر دو را با چالش و مشکلات لاینحل مواجه می‌سازد و تنها وسیله حل این مشکل بازبینی قانون و اصلاح آن است.
آیا من میتوانم منزل شوهرم را به عنوان مهریه توقیف کنم چون حدود چارسال پیش مهریه ام را اجرا گذاشتم وایشان منزلش را به نام پدرش زد و مهریه مرا به صورت اقساطی پرداخت میکند ایا اکنون میتوانم بجای مهریه ام منزلش را توقیف کنم چون فرار از دین داشته است ؟؟؟
من محجورهستم زنم ۶سال پیش طلاق گرفت دخترم را نیز دادگاه بهش داد حتی یک دقیقه بچه رو به من نشون نمیده،،،من یک خانه سه دانگی کل دارایی ام هست خانمم توقیف کرده دادگاه جزو مستثنیات دین به حساب نیاورده گذاشتن برا مزایده من باید چ
کارکنم؟قاضی میگه هیچ کس حتی رییس قوه قضاییه نمیتونه تصمیم منو عوض کنه چون رای قابل اعتراض نیست
سلام
بنده یه راننده تاکسی هستم و البته اگه کار حسابداری برام جور بشه بصورت پارتایم کار مالی انجام میدم همسرم تقاضای مهریه کرده و تاکسی بنده را در خیابان توقیف و ب پارکینگ برده اند چکاری باید انجام بدهم
ممنون
میتوانید به توقیف تاکسیتان اعتراض کنید چون وسیله کسب و کار و درآمدتان است جزو مستثنیات دین محسوب میشود
سلام.همسرم دو ماهه خانه را ترک کرده ،تنها دارایی ایشون یک خانه و یک پراید میباشد.اگر درخواست مهریه و نفقه را بدهم این خانه بجای طلب مهریه برای من قابل توقیف است؟؟
یک خانه قابل توقیف نیست ولی خودرو قابل توقیف است.
سلام،ناشزه بودن همسرم ثابت شده که اعتراض گذاشته،حالا تقاضای مهریه کرده،حکم قطعی هم امده به محکومیت من،337گرم طلا هم در منزل داشتم که گذاشته بودم برای روز مباداباخودش برده،هرچه هم اظهار داشتم بیاور،اظهار کرده دارم خرج هزینه دادرسی میکنم،کدام طلا،منم استرداد زدم،29/1/98هم جلسه داریم فقط بدهکاریشو واسم گذاشته ووکیل هم گرفته،طی چند تماس هم توهین وتهدیدم کرده که دارم میرم خودفروشی میکنم تا بگن زن فلانی است ابروتو میبرم،هنوز منو نشناختی،نمیدونم چکار کنم،لطفا رانمایی کنید،ممنونم.
سلام در دوران نامزدی همسرم طلب مهریه کرده و من فقط یک خانه دارم که سندش رهن بانک است و قسط پرداخت میکنم و خانه را قبل از ازدواج خریداری کردم ایا میتواند خانه را توقیف کند؟
سلام در توافق قبل از عقد برای ما ۱۰ مثقال طلا قید شد که برای همسرم خریداری کردم اگر بصورت توافقی بخواهیم جدا شویم میتوان ان طلا ها را پس گرفت ؟
سلام خانمی برای مهریه خود سند خونه شوهرش رو توقیف کرده آیا برای اجرای مستثنیات دین باید ابتدا خانه را از رهن بانک خارج کرد یا خیر؟ارزش مالی ملک زیر ۲۰۰ ملیون است
اگر خانه در رهن بانک باشد بعد از پرداخت اقساط بانک زوجه میتواند توقیف کند.