یکی از قوانین اسلام از دیدگاه مذهب جعفری این است که ازدواج میتواند به دو نحو صورت بگیرد: دائم و موقت ازدواج موقت که در افواه «عوام» به نام «صیغه» مشهور شده از نظر قوانین اسلامى یک نوع قرارداد ازدواج است مانند ازدواج دائم اما این دو نوع ازدواج از جهاتی مشترک و از جهاتی با هم متفاوتند.
احکام عقد
- در زناشوئى چه دائم و چه غیر دائم باید صیغه خوانده شود و تنها راضى بودن زن و مرد کافى نیست و صیغه عقد را یا خود زن و مرد مى خوانند یا دیگرى را وکیل مى کنند که از طرف آنان بخواند.
- وکیل لازم نیست مرد باشد زن هم مى تواند براى خواندن صیغه عقد از طرف دیگرى وکیل شود.
- زن و مرد تا یقین نکنند که وکیل آنها صیغه را خوانده است نمى توانند به یکدیگر نگاه محرمانه نمایند و گمان به اینکه وکیل صیغه را خوانده است کفایت نمى کند ولى اگر وکیل بگوید صیغه را خوانده ام کافى است چونکه موجب اطمینان است.
- اگر زنى کسى را وکیل کند که مثلاً ده روزه او را به عقد مردى درآورد و ابتداى ده روز را معین نکند آن وکیل مى تواند هر وقت که بخواهد او را ده روز به عقد آن مرد درآورد ولى اگر معلوم باشد که زن روز یا ساعت معینى را قصد کرده باید صیغه را مطابق قصد او بخواند.
- یک نفر مى تواند براى خواندن صیغه عقد دائم یا غیر دائم از طرف دو نفر وکیل شود و نیز انسان مى تواند از طرف زن وکیل شود و او را براى خود به طور دائم یا غیر دائم عقد کند ولى احتیاط مستحب آنست که عقد را دو نفر بخوانند.
شرایط عقد
عقد ازدواج چند شرط دارد:
- آنکه به عربى صحیح خوانده شود و اگر خود مرد و زن نتوانند صیغه را به عربى صحیح بخوانند چنانچه ممکن باشد احتیاط واجب آنست کسى را که مى تواند به عربى صحیح بخواند وکیل کنند و اگر ممکن نباشد خودشان مى توانند به غیر عربى بخوانند اما باید لفظى بگویند که معنى زوجت و قبلت را بفهماند.
- مرد و زن یا وکیل آنها که صیغه را مى خوانند قصد انشاء داشته باشند یعنى اگر خود مرد و زن صیغه را مى خوانند زن به گفتن زوجتک نفسى قصدش این باشد که خود را زن او قرار دهد و مرد به گفتن قبلت التزویج زن بودن او را براى خود قبول نماید و اگر وکیل مرد و زن صیغه را مى خوانند به گفتن زوجت و قبلت قصدشان این باشد که مرد و زنى که آنان را وکیل کرده اند زن و شوهر شوند.
- کسى که صیغه را مى خواند بالغ و عاقل باشد چه براى خودش بخواند یا از طرف دیگرى وکیل شده باشد.
- اگر وکیل زن و شوهر یا ولى آنها صیغه را مى خوانند در عقد زن و شوهر را معین کنند مثلاً اسم آنها را ببرند یا به آنها اشاره نمایند. پس کسى که چند دختر دارد اگر به مردى بگوید: زوجتک احدى بناتى(یعنى زن تو نمودم یکى از دخترانم را) و او بگوید: قبلت یعنى قبول کردم چون در موقع عقد دختر را معین نکرده اند عقد باطل است.
- زن و مرد به ازدواج راضى باشند ولى اگر زن ظاهراً به کراهت اذن دهد و معلوم باشد قلباً راضى است عقد صحیح است.
ازدواج موقت
ازدواج موقت مانند ازدواج دائم نوعی پیوند زناشوئی و دارای مهر و عقد است با این تفاوت که دارای زمان معیّنی است و باید مقدار مهر و وقت تعیین شده باشد. و با اتمام زمان مورد توافق خود به خود و بدون اجرای طلاق به پایان می رسد و زن باید عده نگه دارد و در این ازدواج نفقه بر مرد واجب نبوده و از یکدیگر هم ارث نمی برند.
طبق نظر اکثر علماء صیغه عقد موقت در صورت امکان باید به صورت عربی باشد و در صورت عجز به غیر زبان عربی هم کفایت می کند.
به طور کلی در زناشویی چه دائم و چه موقت باید صیغه خوانده شود و تنها راضی بودن کافی نیست و صیغه عقد را یا خود زن و مرد می خوانند و یا دیگری را وکیل می کنند و مرد می تواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود عقد کند ولی احتیاط مستحب در آن است که عقد را دو نفر بخوانند دستور خواندن عقد موقت به شرح زیر می باشد.
اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد غیر دائم را بخوانند بعد از آن که مدت و مهر را معین کردند چنان چه زن بگوید به عربی ( زوجتک نفسی فی المده المعلومه علی المهر المعلوم ) یا به فارسی (من خودم را به همسری تو در مدت معین با مهر معین در آوردم) بعد مرد بدون فاصله به عربی بگوید ( قبلت ) و یا به فارسی بگوید (قبول کردم) صحیح است و اگر اجرای صیغه عقد را به وکیل واگذار نمودند چنان چه وکیل زن بگوید ( متعت موکلتی موکلک فی المده المعلومه علی المهر المعلوم ) یعنی بگوید (موکله خودم را به ازدواج موکل تو در مدت معین با مهر معین در آوردم) و وکیل مرد بگوید: ( قبلت لموکلی هکذا ) یعنی (قبول کردم برای موکل خودم همین طور) صحیح است.
تذکر چند نکته دیگر:
- مرد می تواند زنی را که صیغه کرده به عقد دائم در بیاورد.
- فرزندان متولد شده از ازدواج موقت تمام حقوق فرزندی را دارند و ارث هم می برند.
- در ازدواج موقت زن بدون اجازه شوهر می تواند از خانه بیرون برود و حتی اگر بچه دار شود حق هم خوابگی و خرجی را ندارد.
سلام .سوالاتی در مورد بچه دار شدن قبل ازدواج موقت و دائمی و صیغه صورت بگیرد در سال 1390 چه جرمی می باشد . در این موارد نیاز به یک وکیل خوب دارم