در این مطلب سعی داریم تا طرح نحوه تشکیل اجتماعات و برگزاری راهپیمایی ها و همچنین امضاکنندگان آن را ببینیم و بررسی کنیم.
فصل اول: تعاریف و کلیات
ماده ۱- تشکیل اجتماعات و برگزاری راهپیمایی ها برای افراد، احزاب و سایر تشکل ها، به شرط آنکه بدون حمل سلاح بوده و مخل به مبانی اسلام نباشد، در چهارچوب این قانون آزاد است. هیچکس را نمی توان به شرکت در اجتماعات یا راهپیمایی ها مجبور کرد یا از شرکت در آن ها بازداشت.
ماده ۲- اصطلاحات مورد استفاده در این قانون در معانی مشروحه زیر به کار می روند:
- الف- اجتماع: هر گونه تجمع ارادی و موقت اشخاص است که در یک مکان عمومی باز یا محصور به منظور بیان عقاید، دیدگاه ها و خواسته ها در خصوص موضوعاتی از قبیل مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، صنفی و فرهنگی گردهم می آیند.
- ب- راهپیمائی: هرگونه تجمع ارادی و موقت اشخاص است که به منظور بیان عقاید، دیدگاه ها و خواسته ها در خصوص موضوعاتی از قبیل مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، صنفی و فرهنگی از یک مکان عمومی شروع می شود و در مکان عمومی دیگر یا با بازگشت به همان مکان اولیه خاتمه می یابد.
- پ- برگزار کننده: شخص حقیقی یا حقوقی است که برنامه ریزی و برگزاری اجتماع یا راهپیمایی را بر عهده دارد.
- ت- مکان عمومی: خیابان ها، میادین، بوستان ها، معابر و مکان هایی هستند که استفاده از آنها برای عموم مردم آزاد است.
فصل دوم: اعلام برگزاری اجتماع و راهپیمایی
ماده ۳- شخص برگزارکننده یا نماینده وی موظف است تصمیم به برگزاری اجتماع یا راهپیمایی را حداقل هفت روز قبل از زمان برگزاری از طریق اطلاعیه ای مکتوب مطابق ماده (۴) این قانون، به فرمانداری محل برگزاری اعلام کند.
فرمانداری موظف است به محض دریافت اطلاعیه، رسیدی مبنی بر وصول اطلاعیه تاریخ آن به ارائه دهنده تسلیم کند. در موارد کمتر از هفت روز چنانچه برگزارکننده، برگزاری اجتماع یا راهپیمایی را فوری تشخیص دهد باید اطلاعیه برگزاری اجتماع یا راهپیمایی را حداقل بیست و چهار ساعت قبل از برگزاری به فرمانداری محل ارائه کند و فرمانداری موظف است به محض دریافت اطلاعیه به ارائه دهنده رسید دهد.
ماده ۴- اطلاعیه برگزاری اجتماع یا راهپیمایی باید مشتمل بر موارد زیر باشد:
- اسامی، مشخصات و امضای برگزار کننده یا برگزار کنندگان
- هدف از برگزاری اجتماع یا راهپیمایی
- تاریخ برگزاری اجتماع یا راهپیمایی
- ساعت شروع و پایان اجتماع یا راهپیمایی
- مکان یا مسیر برگزاری اجتماع یا راهپیمایی
- ترکیب و تعداد تخمینی شرکت کنندگان،
- فهرست اسامی سخنرانان، در صورت استفاده از سخنران
- نحوه انجام انتظامات داخلی اجتماع یا راهپیمایی
- علت فوریت در موارد کمتر از هفت روز
- فهرست تجهیزات مورداستفاده در اجتماع یا راهپیمایی در صورت استفاده از تجهیزات.
ماده ۵- برگزار کننده باید هر گونه تغییر در موارد مذکور در ماده (۴) را به صورت مکتوب به فرمانداری اعلام کند. فرمانداری مکلف است به اعلام کننده رسید بدهد.
ماده ۶- چنانچه فرماندار پس از أخذ نظر شورای تأمین شهرستان برگزاری اجتماع یا راهپیمایی را با حمل سلاح یا مخل مبانی اسلام تشخیص دهد، ظرف مدت هفتاد و دو ساعت از زمان دریافت اطلاعیه تصمیم خود مبنی بر ممنوعیت اجتماع یا راهپیمایی را به صورت مستدل و مکتوب به اطلاع برگزار کننده می رساند. در موارد کمتر از هفت روز، فرصت فرمانداری برای اعلام ممنوعیت اجتماع و راهپیمایی، دوازده ساعت از زمان دریافت اطلاعیه خواهد بود.
تبصره ۱- فرماندار و شورای تأمین شهرستان در تشخیص اقدامات مخل مبانی اسلام موارد زیر را مدنظر قرار می دهد:
- بیان مطالب الحادی و مخالف موازین اسلامی و ارائه مطالبی که به اساس جمهوری اسلامی لطمه وارد می کند.
- اهانت به دین مبین اسلام و مقدسات آن و همچنین اهانت به مقام معظم رهبرى و مراجع مسلم تقلید
- تنفر دینی، مذهبی یا قومی
- به کارگیری خشونت شدید و گسترده
تبصره ۲- منظور از خشونت شدید و گسترده ارتکاب اعمالی از قبیل قتل، ایراد جراحت شدید و تخریب اموال در ابعاد وسیع است.
تبصره ۳- منظور از سلاح کلیه مصادیق مواد (۲) و (۳) قانون مجازات اسلحه و مهمات و دارندگان سلاح و مهمات غیرمجاز مصوب ۱۳۹۰/۶/۷ است.
ماده ۷- فرماندار می تواند قبل از صدور دستور ممنوعیت برگزاری اجتماع یا راهپیمایی، مواردی را که موجب ممنوعیت برگزاری اجتماع یا راهپیمایی می شود، به اطلاع برگزار کننده برساند و اصلاح یا بر طرف نمودن آنها را پیشنهاد نماید. همچنین فرماندار می تواند جایگزین مناسب برای زمان یا مکان یا شیوه برگزاری اجتماع یا راهپیمایی که بیشترین تطابق و شباهت را با زمان یا مکان یا شیوه مورد نظر برگزار کننده داشته باشد، پیشنهاد کند. در هر صورت فرماندار نمی تواند نظر خود را در خصوص محل یا زمان برگزاری اجتماع یا راهپیمایی و همچنین شیوه برگزاری آنها به برگزار کننده تحمیل کند.
ماده ۸- برگزاری اجتماع و یا راهپیمایی در مکانهایی که اختصاصاً در محدوده هر شهرستان برای برگزاری اجتماع و یا راهپیمایی توسط دولت تعیین می شوند، از شرط صدور اطلاعیه موضوع ماده (۳) معاف می باشد. وزارت کشور مکلف است ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون، مکانهای موضوع این ماده را در هر شهر تعیین نماید و به اطلاع عموم برساند.
ماده ۹- چنانچه فرماندار پس از اخذ نظر شورای تأمین شهرستان در زمان تهیه مقدمات برگزاری یا در حین برگزاری اجتماع یا راهپیمایی، آن را با حمل سلاح یا مخل میانی اسلام تشخیص دهد، دستور توقف برگزاری اجتماع یا راهپیمایی را حسب مورد به نیروی انتظامی و یا برگزار کننده صادر می نماید. فرماندار مکلف است دلیل توقف برگزاری اجتماع یا راهپیمایی را به صورت مکتوب به برگزار کننده اعلام نماید.
فصل سوم: نحوه برگزاری
ماده ۱۰- حفاظت و تأمین امنیت اجتماع و راهپیمایی با رعایت مصوبات شورای عالی امنیت ملی بر عهده نیروی انتظامی است و این نیرو موظف است امنیت شرکت کنندگان و خبرنگاران را از ابتدا تا پایان کامل اجتماعات و راهپیمایی ها تأمین کند و با کسانی که قصد برهم زدن اجتماعات و راهپیمایی ها را دارند، برخورد کند و همچنین نیروی انتظامی موظف است برای تسهیل در برگزاری اجتماع و راهپیمایی تمهیدات لازم از قبیل تنظیم مقررات راهنمایی و رانندگی را پیش بینی نماید.
ماده ۱۱- انتظامات داخلی اجتماع و یا راهپیمایی برعهده برگزار کننده است و برگزار کننده و مسؤولان انتظامات داخلی اجتماع یا راهپیمایی ملزم هستند با نیروهای انتظامی همکاری کنند. برگزارکننده اجتماع یا راهپیمایی مکلف است تغییر در بندهای (۴، ۵، ۸ و ۱۰) ماده (۴) این قانون را در حین برگزاری اجتماع یا راهپیمایی با هماهنگی نیروی انتظامی انجام دهد.
ماده ۱۲- در صورت محدودیت در برگزاری اجتماعات و یا راهپیمایی های همزمان با متقابل، حق تقدم با برگزار کننده ای است که اطلاعیه برگزاری اجتماع یا راهپیمایی را زودتر به فرمانداری محل ارائه کرده باشد.
ماده ۱۳- پوشش خبری و رسانه ای اجتماعات و راهپیمایی ها توسط رسانه ها و مطبوعات مجاز نیازمند أخذ مجوز نمی باشد.
فصل چهارم: تخلفات و جرائم
ماده ۱۴- چنانچه هر یک از افراد مسؤول اجرای این قانون و یا سایر مقامات و مأمورین وابسته به نهادها و دستگاههای حکومتی بر خلاف مفاد این قانون از برگزاری اجتماع یا راهپیمایی ممانعت کنند با اجرای آن را متوقف کنند، به انفصال از خدمات دولتی و عمومی از سه ماه تا یک سال محکوم می شوند. به جرم موضوع این ماده در هر استان به صورت فوق العاده و خارج از نوبت در شعبه ای که در مرکز استان به این موضوع اختصاص می یابد رسیدگی می شود.
ماده ۱۵- ارائه نکردن رسید موضوع مواد (۳) و (۵) و دلایل مکتوب موضوع مواد (۶) و (۹) این قانون، جرم است و با شکایت ذی نفع، مرتکب به مجازات انفصال از خدمات دولتی یا عمومی به مدت یک ماه تا شش ماه محکوم می شود.
ماده ۱۶- برگزاری هرگونه اجتماع و یا راهپیمایی توسط برگزار کننده بدون رعایت ضوابط این قانون ممنوع است. در این صورت برگزار کننده برای مدت سه تا دوازده ماه حق برگزاری اجتماع یا راهپیمایی مجدد را نخواهد داشت. همچنین در این گونه موارد یا در مواردی که ضوابط این قانون رعایت نگردیده است چنانچه اقدام شرکت کنندگان یا برگزار کنندگان منطبق با مواد (۵۱۲) ، (۶۱۰) و (۶۱۱) قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) و یا سایر قوانین کیفری از جمله قانون جرم سیاسی باشد حسب مورد مطابق قوانین مزبور به مجازات مقرر محکوم می شوند.
ماده ۱۷- حمل هر گونه اسلحه و مهمات اعم از مجاز و غیر مجاز توسط برگزار کننده یا شرکت کننده در اجتماع یا راهپیمایی جرم محسوب می شود و مرتکب علاوه بر مجازات مقرر در قوانین موضوعه به حبس یا جزای نقدی درجه شش محکوم می شود
ماده ۱۸- مسؤولیت جبران خسارت وارده به اموال عمومی و خصوصی یا اشخاص برعهده واردکننده خسارت است و اگر ورود خسارت به دستور و هدایت برگزار کننده باشد، واردکننده خسارت و برگزار کننده متضامناً مسؤول می باشند.
فصل پنجم: سایر مقررات
ماده ۱۹- اجتماعات و راهپیمایی های مربوط به مناسبت های ملی نظیر ۲۲ بهمن و روز قدس و مراسم مربوط به عزاداری ها و سوگواری های مذهبی و گردهمایی های داخل دانشگاهها و مراکز آموزش عالی از شمول این قانون مستثنی هستند و تابع قوانین و مقررات مربوط به خود می باشند.
ماده ۲۰- از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون، بند (۶) ماده (۱۱) و بند « خ » ماده (۱۳) قانون نحوه فعالیت احزاب و گروه های سیاه مصوب ۱۳۹۵/۸/۲۲ نسخ می شود.
اسامی امضا کنندگان طرح نحوه تشکیل اجتماعات و برگزاری راهپیمایی ها
- محمدصالح جوکار
- جعفر قادری
- الهویردی دهقانی
- رسول فرخی میکال
- حسینعلی حاجی دلیگانی
- مهدی باقری زنجان
- سیدمحمد مولوی
- احمدحسین فلاحی همدان
- احمد محرم زاده یخفروزان
- محمدحسین فرهنگی
- اصغر سلیمی
- علیرضا سلیمی
- حسین امامی راد
- موسی احمدی
- علی اکبر علیزاده برمی
- امیرقلی جعفری بروجنی
- سیدمصطفی آقامیرسلیم
- غلامرضا منتظری
- روح اله ایزدخواه
- الیاس نادران
- کیوان مرادیان کوچکسرائی
- مجید نصیرائی
- حبیب آقاجری
- محمدحسن آصفری
- سیدجواد حسینی کیا
- سیدعلی یزدی خواه
- جواد نیک بین
- قاسم ساعدی
- غلامحسین کرمی
- مجتبی توانگر
- جعفر راستی
- علی اکبر بسطامی
- حسین حاتمی
- یعقوب رضازاده
- انور حبیب زاده بوکانی
- علی اصغر عنابستانی
- محمدرضا رضائی کوچی
- مهدی عسگری