در نیمه دوم مردادماه 1400، در حالی به پیشواز پیک پنجم کرونا می‌رویم که این ویروس دو سال است زندگی‌هایمان را مختل کرده و همه‌چیز را تغییر داده است. بسیاری از عزیزانمان در این بین از دست رفته‌اند، بسیاری از مشاغل نابود شده‌اند و مردم حتی از لحاظ روانی هم تحت فشار هستند. کادر درمان از پا افتاده‌اند و موج‌های جدید کرونا یکی پس از دیگری دارد وارد کشور می‌شود.
از طرفی سرعت واکسیناسیون در کشورمان به شدت پایین است. و تنوع واکسن‌ها و دادن حق انتخاب به مردم برای برگزیدن میان آنان وجود ندارد. در کشورهایی با جمعیت نزدیک به ایران، واکسیناسیون به گروه‌های سنی پایین رسیده است اما برای ما هنوز نوبت بزرگسالان و میان سالان است.
بالا رفتن دوباره تعداد مبتلایان و فوتی‌های روزانه، همزمان با آغاز ماه محرم بسیاری از مردم را نگران کرده است. همان‌قدر که در طول این دوران برگزاری جشن‌ها و مراسم‌ها و سفرها مورد نکوهش قرار گرفته، به همان میزان عزاداری‌ها هم خطرناک محسوب می‌شود. در واقع هر خانواده‌ای می‌توانند مناسبات ماه محرم را در منزل خود به جا بیاورند چرا که حق الناس جان مردم از عزاداری مهم‌تر است. با این وجود، ما در نقاط مختلف شهرمان می‌بینیم که بساط تکیه و حسینیه و هیات‌های مردمی برپا شده و ویدیوها و تصاویری در فضای مجازی دست به دست می‌شود که افراد بدون رعایت فاصله گذاری اجتماعی و پروتکل‌های بهداشتی، در کنار هم مشغول عزاداری هستند.
کرونا در طول این مدت نشان داده که با کسی شوخی ندارد و صرفا با ایمان قوی نمی‌توان آن را شکست داد. قرار گرفتن تعداد زیادی از انسان‌ها در محیطی کوچک و نزدیک به هم خبر از آن می‌دهد که تا پایان تابستان، تعداد قربانیان کرونا به قدری زیاد خواهد شد که از این بیماری با عنوان قتل عام یاد کنیم.
در زمانی که بیشتر دانشمندان جهان حتی پس از تولید و توزیع واکسن، باز هم ادعا دارند این ویروس جدید را کامل نشناخته‌اند و نیاز است تا زمان بیشتری را با احتیاط به ببرسی آن بپردازند، علی اصغر سهرابی، مدیر کل سازمان تبلیغات اسلامی در تهران، همزمان با آغاز محرم در مصاحبه‌ای گفت که چون در دومین سال رویارویی با این ویروس هستیم، و پارسال هم مراسم محرم را برگزار کردیم، برای محرم امسال آماده مقابله با ویروس را داریم و شناختمان نسبت به ویروس بیشتر شده است. پس برگزاری مراسم در فضاهای سربسته هم با ارتفاع شش متر و ظرفیت یک چهارم مانعی ندارد. ایشان در این گفتگو با اشاره به رنگ‌بندی شهرها از لحاظ وضعیت کرونایی خاطر نشان کردند که در سراسر کشور باید امکان برگزاری مراسم عزاداری امام سوم مهیا شود.
از طرف دیگر، ستاد مبارزه با کرونا به سرپرستی وزیر بهداشت آقای نمکی، بدون حتی یک رای موافق طرح تعطیلی دو هفته‌ای شهرها را برای مقابله با موج پنجم رد کردند. جالب است بدانید طرح مذکور، به پیشنهاد خود وزیر تدوین شده بود و حتی رای موافق ایشان را کسب نکرد. دکتر جهانپور، سخنگوی وزارت بهداشت هم خاطرنشان کردند که تصمیم ستاد کرونا و وزارت بهداشت به تصمیم رهبری و ریاست جمهوری نزدیک است و برای همین هم تصویب این طرح اتفاق نیوفتاد.
به طور کلی و به دستور ستاد ملی مدیریت و مبارزه با ویروس کرونا، در برگزاری مراسم عزاداری محرم امسال می‌بایست موارد زیر رعایت شود:
۱ – برگزاری هیئت در فضای باز با یک سوم ظرفیت
۲ – برگزاری هیئت در فضای بسته با یک چهارم ظرفیت
۳ – زمان برگزاری مجالس حداکثر ۲ ساعت
۴ – استفاده از طبل و سنج با شرط شخصی بودن یا ضدعفونی کردن هنگام جابجایی بین افراد
۵ – دسته روی به صورت محلی و رعایت فاصله گذاری
۶ – ضرورت فاصله گذاری اجتماعی در طول مراسم
۷ – استفاده از ماسک به صورت مستمر
۸ – توزیع اقلام بهداشتی در ایستگاه‌های صلواتی با عنوان موکب سلامت
اما این موارد شاید در وضعیت کم خطرتر کشور مورد تایید بود، ولی حالا با آمار بالا 500 نفر کشته در روز، خطرناک و نگران‌کننده به شمار می‌آید.
مصلحت عمومی در شرایط کرونا
اصطلاح مصلحت عمومی، جامع و فراگیر است و به همه مسائلی که در تعیین سرنوشت مردم دخالت دارد، اطلاق می‌شود. مصلحت عمومی می‌تواند در هر برهه زمانی تابع شرایط و وضعیت جامعه متفاوت و متغیر باشد. گاهی این عبارت سمت و سوی کیفری می‌گیرد و گاهی مربوط به حقوق اولیه و تضمین سلامتی و رفاه مردم است.
در روزگار کرونا، مصلحت عمومی معادل با حفظ جان مردم تلقی می‌شود چرا که دولت‌ها در شرایط همه‌گیری این ویروس ناشناخته جدید باید همه سعیشان را بکنند تا خطر ابتلا و تلفات را به کمترین رقم ممکن کاهش دهند. برای همین هم ورود و توزیع واکسن با سرعت بیشتر، اعمال قرنطینه و پروتکل‌های بهداشتی تا پایان وضعیت قرمز و مقابله با برگزاری هر نوع گردهمایی در این روزهای ایران از اوجب واجبات است.
در تمامی قوانین ما حکم داده شده است تا با هر چیزی که مصلحت عمومی را بر هم می‌زند، مقابله به عمل آید. حفظ این نظم و خیری که برای جامعه به منزله یک نظام واحد مطرح می‌شود، وظیفه تمام ارگان‌ها و مسئولین است. حال که ما مصلحت عمومی فعلی جامعه را مقابله با ویروس کرونا و جلوگیری از انتشار بیشتر آن می‌دانیم، چرا هیچ مقابله‌ای با برگزاری هیات‌ها و عزاداری‌ها به عمل نمی‌آید؟
نزدیک به 9 ماه است که تردد شهری با خودروی شخصی در ساعات مشخصی ممنوع شده است. سفرهای بین شهری هم جریمه به همراه دارد. برای بسیاری از کسب و کارها محدودیت‌هایی اعمال شده است و خلاصه زندگی مردم شکل جدیدی به خود گرفته است. اگر تمامی این محدودیت‌ها و اقدامات با توجیه مصلحت عمومی و حفظ سلامتی جامعه انجام شده، چرا ممنوعیت برگزاری مراسم‌های مذهبی هم با همین استدلال انجام نمی‌شود؟ حالا که در آستانه اولین کشور با بیشترین تعداد تلفات جانی روزانه به خاطر کرونا هستیم، برگزاری مراسم مذهبی با جمع شدن تعداد زیادی از شهروندان، خیانت به کادر درمان و مصلحت عمومی تلقی نمی‌شود؟
مردمی که ماه‌هاست از تردد شبانه و بین شهری محرومند و در صف‌های طولانی منتظر واکسینه شدن هستند، هزاران عزیز از دست رفته دارند و کسب و کارشان آسیب دیده است، تحمل عزاداری در خانه و از راه دور چقدر برایشان سنگین خواهد بود؟ بهتر نیست همه ما امسال کنار هم در خانه‌هایمان مناسک مذهبی و اعتقادی خود را به جا آوریم و از شهیدان کربلا بخواهیم ما را شفاعت کرده و از شر این بیماری رهایی بخشند؟
از آن جایی که مسئولین و قانون محدودیت‌های به جایی برای حفظ حقوق مردم و تامین سلامت آنان انجام نداده‌اند، شاید بهتر باشد که محرم امسال خودمان به داد یکدیگر برسیم و با در خانه ماندن و عزدارای‌های تک نفره، امید داشته باشیم تا سال‌های بعد بدون وجود این ویروس بار دیگر در کنار هم جمع شویم.