روایت نام‌نویسی و گلایه از دریافت شهریه‌های بالا یا مبالغی برای ارائه برخی از خدمات آموزشی به دانش‌آموزان، شاید آنقدر تکراری و به گوش ما آشنا باشد که دیگر چندان ذهن‌مان را درگیر خود نکند. قصه تکراری که اما برای والدین همزمان با شروع ثبت‌نام به ویژه در مدارس غیر دولتی همچنان به دغدغه‌ای مهم تبدیل می‌شود. دغدغه‌ای که به آینده فرزندان آنها گره خورده است، با این وجود هرسال تکرار می‌شود، هرچند که مسئولان از شیوه‌های نظارتی سخن می‌گوید اما گاها این شیوه‌ها چندان هم موفق ارزیابی نمی‌شود. مصداق آن نیز تکرار چنین مشکلی در سال‌های متمادی است. اما اینکه بزرگترین وزارتخانه که اصلی‌ترین متولی آموزش عمومی در کشور است امسال مانند هرسال باید گلایه و شکایت والدین را بشنود و باز از تدابیری سخن بگوید که چندان تاثیرگذار هم نبوده موضوعی است که تنها با مرور بر اظهار نظرهای متولیان امر در آستانه آغاز ثبت‌نام مدارس شاید بتوان از آن آگاه شد.
اعلام زودهنگام شهریه مدارس غیر دولتی
امسال برای نخستین بار شهریه مدارس غیردولتی در سال تحصیلی95-96 در اسفند ماه سال94 ابلاغ شد و براین اساس ثبت‌نام قطعی در مدارس غیردولتی از همان تاریخ امکان‌پذیر بود. همزمان با ابلاغ نرخ شهریه‌ها آموزش‌وپرورش مانند هر سال برای متخلفان خط و نشان کشید که در صورت رعایت نکردن الگوی شهریه، با آنها برخورد خواهد کرد، حتی این امکان وجود دارد که مجوزشان نیز لغو شود. طبق شهریه مصوب اعلام شده از سوی آموزش و پرورش، بالاترین رقم شهریه در شهر تهران دریافتی 9میلیون 636 هزار تومان برای پیش دانشگاهی، 6میلیون 700هزار تومان برای دوره متوسطه اول و در دوره ابتدایی نیز این نرخ پنج میلیون و 579هزار تومان بود.
نکته مهم اینکه در ابلاغ صورت گرفته در زمینه نرخ شهریه‌ها بیشترین ارقام شهریه مربوط به مناطق یک تا سه بود. بنابراین مراکز آموزشی که این شهریه‌ها برای تحصیل در آنها باید پرداخت شود؛ موظف شدند نرخ مورد نظر را همراه با فهرست تمام فعالیت‌ها در تابلوی اعلانات مدرسه نصب کرده تا والدین آن را رویت کنند. ضمن اینکه مدارس غیردولتی باید شهریه مصوب را از خانواده‌ها دریافت کنند و مبلغ شهریه هر مدرسه در قرادادی که باید با خانواده‌ها منعقد کنند، نیز باید مشخص باشد. موضوعی که مجتبی زینی‌وند، مدیرکل مدارس غیردولتی وزارت آموزش و پرورش آن را اعلام کرده است.
از سوی دیگر اگرچه هرساله آمار و ارقام شهریه‌ها به مدارس ابلاغ می‌شود، اما تجربه‌ای ثابت که تکرار می‌شود این است که در کنار شهریه اعلام شده مدارس فهرستی از هزینه‌ها نیز برای والدین دارند که مربوط به بهای خدمات ویژه، غذا و سرویس است که در قالب هزینه جداگانه از خانواده‌ها دریافت می‌شود. هرچند که به گفته زینی‌وند مدارس نمی‌توانند چنین اقدامی کنند.
تشکیل کمیته ویژه رسیدگی به تخلفات شهریه
در نظر گرفتن الگوی هدفمند کردن توسعه مدارس غیردولتی را در کنار مدل تعیین شهریه نیز ایده‌دیگری است که اگر چه اکنون در شهر تهران در دستورکار قرار گرفته است اما مرضیه‌گُرد معاون وزیر آموزش و پرورش امیدوار است آن به استان‌های دیگر نیز تعمیم داده شود. مبحثی که شاید چندان هم گره از مشکل شهریه‌ها و هزینه‌هایی که به شیوه‌های مختلف از خانواده دانش آموزان اخذ می‌شود باز نکند. در این میان اما وی در کسوت، رئیس سازمان مدارس غیر دولتی، توسعه مشارکت‌های مردمی و خانواده از تشکیل کمیته ویژه رسیدگی به تخلفات شهریه مدارس غیر دولتی نیز سخن می‌گوید. کمیته‌ای که شاید به ماجرای سال گذشته در این زمینه باز می‌گردد که بحث نظارت سازمان تعزیرات حکومتی بر میزان شهریه دریافتی توسط مدارس غیردولتی خبرساز شد. آن هم در شرایطی که نظارت بر اضافه دریافتی شهریه مدارس با آموزش و پرورش بود با این وجود این دستگاه‌های ناظر آموزش و پرورش گزارش تخلفی در این مورد به تعزیرات حکومتی ارسال نکردند و پرسش برای بسیاری از افراد مطرح شده که چه مرجعی مسئولیت رسیدگی به تخلف اضافه دریافتی مدارس غیر دولتی را به عهده دارد؟
توپ گلایه‌ها در زمین والدین
البته به نظر می‌رسد با وجود همه این مسائل، گرد، توپ گلایه‌ها در این زمینه را به زمین والدین می‌اندازد، زیرا عنوان می‌کند که اولیا با شناخت کامل مدارس غیر دولتی را انتخاب می‌کنند و از کیفیت آموزشی این مدارس راضی هستند.دیگر اینکه برخی اظهارات و انتقادات افراد در خصوص روند کار این مدارس ناشی از سوگیری‌های حزبی و سیاسی است که نمی‌تواند عملکرد این مدارس را زیر سؤال ببرد.البته شاید به علت ناآگاهی قوانین و مقررات اداری، تخلفاتی در نحوه ثبت‌نام و اخذ شهریه در برخی از مدارس صورت بگیرد ولی این تخلفات نمی‌تواند عملکرد مطلوب همه مدارس غیر دولتی را مخدوش کند.
تخلفات را به ستادهای ثبت‌نام اعلام کنید
البته زینی‌وند راهکاری را پیش روی خانواده‌های معترض قرار می‌دهد، اینکه افرادی که بابت شهریه مدارس غیردولتی معترض هستند، باید به ستادهای ثبت‌نام مراجعه کنند و تیم‌های بازرسی و نظارت به صورت روزانه از مدارس بازدید می‌کنند. بحثی که رئیس سازمان مدارس غیر دولتی، توسعه مشارکت‌های مردمی و خانواده نیز آن را اینگونه بیان می‌کند؛ امسال هم بازدیدهای نظارتی با همراهی ارزیابان متخصص از روند ثبت‌نام و کیفیت کار مدارس به طور متداول صورت می‌گیرد.
با این وجود مسئولان این قبیل مراکز آموزشی همچنان راه فرارهایی برای تغییر دادن نرخ شهریه دریافتی دارند، اگر چه به طور مثال مسعود ثقفی، سخنگوی آموزش و پرورش شهر تهران، بیان کرده است که شهریه بر اساس ساعات مصوب هریک از پایه‌های تحصیلی و فوق برنامه داخل برنامه هفتگی مدارس که توسط مؤسسان در سامانه الگوی شهریه ثبت شده، تعیین شده است و استفاده دانش‌آموزان از سایر خدمات آموزشی، پرورشی و ورزشی ویژه که باید خارج از برنامه هفتگی مصوب و فوق برنامه رسمی مدرسه برنامه‌ریزی شود، به طور کامل اختیاری است، اما واقعیت این است که هیچ خانواده‌ای حاضر نمی‌شود به خاطر افزایش مبلغی بر میزان شهریه فرزند خود را از برنامه ویژه درسی یا تفریحی که سایر همکلاسی‌ها از آن بهره می‌برندع محروم کند.
براین اساس تهدید به لغو مجوز و تعطیلی کار ساز خواهد بود؟
اگرچه آموزش و پرورش نرخ مصوب شهریه مدارس غیردولتی را ابلاغ می‌کند و در ظاهر اغلب مدارس نیز شهریه مصوب را رعایت می‌کنند با این وجود رقم دریافتی از والدین بسیار بیشتر از نرخ مصوب در ابلاغیه آموزش و پرورش خواهد بود. البته زینی‌وند این را هم می‌گوید که خانواده‌هایی که بابت شهریه مدارس غیردولتی معترضند باید به ستادهای ثبت‌نام مراجعه کنند، ضمن اینکه تیم‌های بازرسی و نظارت به صورت روزانه از مدارس بازدید می‌کنند.حال اما باید دید تهدید به لغو مجوز همچنین تعطیلی مراکز آموزشی متخلف در کنار مسئولیتی که کمیته ویژه رسیدگی به تخلفات شهریه مدارس غیر دولتی برعهده دارد آیا می‌تواند داستان تکراری شهریه‌ها را به سرانجام برساند یا این داستان همچنان ادامه خواهد داشت؟
الهام صادقی
