در سریال های پلیسی زیاد دیده‌ایم که یک نفر با عنوان «خفت‌گیر» به‌زور از مردم پول می‌گیرد و در اصطلاح عامیانه «خفت‌گیری» می‌کند. خفت‌گیری که بار معنایی منفی دارد همیشه یکی از رُلهای سیاهی است که در فیلم های این‌چنینی دیده‌شده و در نظر مخاطب آن‌قدر منفور است که حتی به‌عنوان نقش خاکستری هم از آن یاد نمی‌شود. عملی منفی که با انجام آن حق دیگران پایمال می‌شود و هیچ توجیهی هم ندارد.
«محمدعلی اخوت» دراین خصوص گفت: «خدا نکند که این خفت‌گیری در دنیای واقعی اتفاق بیفتد و کسی از نزدیک با آن روبه‌رو شود؛ اما حقیقت دارد که افرادی هرچند محدود در جامعه هستند که این کار را می‌کنند و با این عمل ناپسند حقوق دیگران را زیر پا می‌گذارند. خفت‌گیری به‌عنوان یکی از مواردی که افراد برای شکایت از آن به محاکم قضایی مراجعه می‌کنند اطلاعات حقوقی مخصوص به خود را دارد که بد نیست نسبت به آن آگاهی داشته باشیم» قاضی بازنشسته دیوان عالی کشور افزود: «خفت‌گیریی اصطلاحی است که در میان عموم رایج است. مجرمان و پلیس هم خفت‌گیری را زیاد به کار می‌برند اما این اصطلاح در قانون نیامده است.»
اخذ مال به عنف یا خفت‌گیری
وی افزود: آنچه به‌عنوان خفت‌گیری در بین مردم شهره است در قانون «اخذ مال به عنف» نام دارد و هر آنچه دراین باب مطرح‌شده با این عنوان قابل پی‌جویی است. اما «اخذ مال به عنف» دقیقا چه معنایی دارد و به چه عملی خفت‌گیری می‌گویند؟ به گفته اخوت وقتی کسی با توسل بر زور شخصی را مجبور کند مالش را در اختیار دیگری قرار دهد عمل خفت‌گیری یا همان «اخذ مال به عنف» را انجام داده است. وی در پاسخ به اینکه آیا «اخذ مال به عنف» یکی از موارد مفسد فی‌الارض است می‌افزاید: «خیر.. اخذ مال به عنف مفسد فی‌الارض نیست و اینها دو مقوله کاملاً متفاوت هستند.»
مجرمان غیر ممیز و مجازات خاص
این قاضی اظهار داشت: «یکی از مواردی که در دادگاهها مطرح می‌شود این است که شخصی که مرتکب این جرم شده چه سنی دارد. اگر اطفال غیر ممیز (دختر تا نه‌سالگی و پسر تا 16 سالگی) مرتکب جرم اخذ مال به عنف شوند از مسئولیت مبرا بوده و قابل تعقیب کیفری هم نیستند. دادگاه برای این افراد اقدامات تعدیلی در نظر می‌گیرد. به عنوان مثال دادگاه تصمیم می‌گیرد این بچه‌ها را به کانون اصلاح و تربیت که درواقع زندان اطفال است بفرستد. یا اینکه ممکن است این بچه‌ها به انجام خدمات عمومیی محکوم شوند.»
وی اضافه کرد: «منظور از خدمات عمومی کارهایی مثل رنگ کردن نیمکت های شهر یا بوستان هاست. به فرض شخص موردنظر که مرتکب جرم شده و سن کمی دارد محکوم می‌شود تا یک سال نیمکت ها را رنگ کند.» با توجه به اینکه قانون‌گذار برای هر جرمی مجازاتی را در نظر گرفته تا افراد به‌راحتی و با خیال آسوده نتوانند به هر عملی دست بزنند، «اخذ مال به عنف» هم مجازات مشخصی که دارد که البته در موارد مختلف متفاوت است.
تعدد و تکرار و عاقبت مجرم
اخوت خاطرنشان داشت: «کسی که برای بار اول اخذ مال به عنف کند مجازاتش طبق قانون کاملاً مشخص است و هیچ بحثی در آن نیست؛ اما گاهی یک شخص به‌کرات مرتکب جرم می‌شود که آن‌وقت به‌واسطه تعدد و تکرار جرم مشمول تشدید مجازات خواهد شد.» وی گفت: «در خصوص جرم اخذ مال به عنف، تعدد جرم تا سه بار، حداکثر مجازات را در پی دارد. اگر ارتکاب به جرم از سه بار بیشتر شود حداکثر مجازات به‌علاوه نصف مجازات در انتظار مجرم است. در مورد تکرار جرم هم بعد از قطعیت یعنیی زمانی که حکم قطعی صادر شد درصورتی‌که فرد دوباره مرتکب جرم شود مشمول قانون تکرار جرم شده و یک و نیم برابر حداکثر جرم جدید، مجازات وی خواهد بود. دراین مورد قانون به‌طور مشخص حکم قطعی نمی‌دهد.»
