20 زندان از مجموع زندان‌های کشور داخل شهرها قرار دارند؛ زندان‌هایی که به لحاظ ساختمانی، قدیمی و فرسوده محسوب شده و هر لحظه بیم فروریختن آن می‌رود؛ البته همه مشکل این نیست، همین که ساختمان زندان در داخل شهر است برای همسایگان و محلات اطراف زندان، مشکلات زیادی ایجادکرده است که باعث می‌شود، خروج زندان‌ها از شهرها و انتقال آن به مکانی جدید در خارج از شهرها، یک اولویت باشد. مدتی پیش اصغر جهانگیر، رئیس سازمان زندان‌ها مطرح کرد که قرار بود هشتت زندان به خارج از شهر انتقال یابد که به اعتبار 55 میلیارد تومانی نیاز بود و قرار بود این اعتبار از طریق فروش هلدینگ خلیج فارس در بورس تامین شود اما ریالی به ما اختصاص پیدا نکرد. وی بیان کرد که اگر این بودجه تامین شود بازداشتگاه‌های مشهد،، شیراز، تبریز و یزد منتقل می‌شوند.
رئیس سازمان زندان‌ها همچنین در خصوص انتقال زندان اوین و تبدیل فضای آن به پارک نیز در گفت‌وگو با «حمایت» گفته بود که جلسه‌ای در این زمینه در دفتر شهردار تهران با وی برگزار کردیم که در نهایت مقرر شد، کارشناسان از دو طرف برای بررسی دقیق موضوع تعیین شوند که خوشبختانه در حال حاضر ما و شهرداری کارشناسان خود را مشخص کرده‌ایم. وی با اشاره به اینکه زندان اوین را رایگان به شهرداری تهران نمی‌دهیم و بحثی در این خصوص مطرح نبوده است، ادامه داده بود: مقرر شده است تاا کارشناسان دو طرف قیمت و ارزش مجموعه اوین و تعهداتی که شهرداری در مقابل برای ما انجام می‌دهد را بررسی کنند. البته باید بگویم در صورتی که تعهدات شهرداری صورت گیرد و بررسی‌ها به نتیجه برسد این امر رخ خواهد داد. جهانگیر افزوده بود: پیش‌نویس تفاهم‌نامه تبدیل زندان اوین به پارک اوین به شهرداری تهران ارائه شده است که در آن نحوه تبدیل زدان به پارک، تعهدات طرفین و زمان‌بندی جابه جایی اعلام شده است.
انتقال ۲۰ زندان در برنامه ششم
اما جدا از اقداماتی که سازمان زندان‌ها باید پیگیری کند، انتقال زندان‌ها به مصوبه قانونی مجلس هم نیاز دارد که یحیی کمالی‌پور، نایب رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس با بیان اینکه بسیاری از زندان‌ها در محدوده‌های شهری قرار گرفته‌اند، می‌گوید: همین امر باعث ایجاد مزاحمت و تاثیرگذاری منفی از لحاظ روحی و روانی برای مردم شده است. وی ادامه می‌دهد: نخستین اولویتی که باید در بخش زندان‌ها مورد توجه قرار گیرد این است که همه زندان‌هایی که در کلانشهرها و شهرهای کوچک قرار دارند از بافت شهری خارج و به محدوده بیرون از شهرها منتقل شوند که این موضوع از مواردی بود که موردنظر مسئولان سازمان زندان‌ها قرار گرفت، به گونه‌ای که درلایحه برنامه ششم توسعه از سوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس تصویب شد که تا سقف 200 زندان با اولویت کلانشهرها از شهرها خارج و به بیرون از شهر منتقل شوند.
نایب رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس یادآور می‌شود: ظرفیت موجود زندان‌ها با ظرفیت تعیین شده قابل تطبیق نیست بدان معنا که زندانی با ظرفیت 600 نفر ساخته شده اما اکنون 2 هزار نفر در آن مستقر هستند که از این بابت زندان‌ها در حال انفجار هستند که باید هرچه سریعتر شرایطی ایجاد شود تا زندان‌ها از این وضعیت رها شوند. وی می‌گوید: بحث کاهش مجازات‌ها نیز از دیگر مواردی است که از سوی این کمیسیون با جدیت پیگیری می‌شود؛ مجازات‌های جایگزین و حذف عناوین مجرمانه نیز از جمله این موارد است که باید در اسرع وقت به آن بپردازیم تا این شرایط باعث شود تا از حجم ورودی به زندان‌ها کاسته شود که این موضوعات در قالب طرح جداگانه‌ای در دستور کار کمیسیون قرار دارد.
ضرورت انتقال زندان‌ها به خارج از شهر
در این زمینه همچنین محمدعلی زنجیره‌ای، معاون توسعه، مدیریت و منابع سازمان زندان‌های کشور می‌گوید: با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته قرار است در برنامه‌ای 10 ساله زندان‌های کشور از داخل به خارج از شهر منتقل شوند. وی اضافه می‌کند: قانون انتقال زندان‌ها از داخل شهر به خارج از شهر در سال 1380 به تصویب رسیده بود که متاسفانه تا سال‌های گذشته اقدامی صورت نگرفت. معاون توسعه، مدیریت و منابع سازمان زندان‌های کشور با بیان اینکه در پایان سال 1385 این قانون به تصویبب هیات وزیران رسیده است، می‌گوید: انتقال زندان‌ها در برنامه سازمان زندان‌های کشور است.
ضرورت همکاری شهرداری
در ادامه فرهاد تجری، نماینده مردم در مجلس با تاکید بر ضرورت تغییرکاربری زندان اوین به فضای آموزشی، می‌گوید: کمبود اعتبار در سازمان زندان‌ها انتقال زندان‌ها را با مشکل روبه رو کرده است. وی با اشاره به ضرورت انتقال زندان‌ها به خارج از کلانشهرها به ویژه تهران، تصریح می‌کند: به طور قطع به لحاظ شرایط نگهداری محبوسان محکوم به حبس، همچنین رعایت حقوق شهروندان در شهرهای بزرگ، خروج و انتقال زندان‌ها به محیطهای دارای امنیت فیزیکی ضروری است. نماینده مردم درر مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه محیطهای درنظر گرفته شده برای انتقال زندان‌ها نباید مزاحمتی به لحاظ تردد و زندگی عمومی برای مردم ایجاد کند، می افزاید: به طور حتم سازمان زندان‌ها با توجه به این رویکرد و اختصاص اعتبار و منابع کافی از سویی دولت باید انتقال زندان‌ها را در اولویت کار خود قرار دهد.
وی با بیان اینکه شهرداری و مسئولان دولتی باید در انتقال زندان‌ها به محیط خارج از شهر بیشترین تعامل را با سازمان زندان‌ها داشته باشد، تصریح می‌کند: در این میان رعایت حقوق خانواده زندانیان و تسهیل در تردد و رفت و آمد افراد نیز باید مدنظر مسئولان قرار گیرد، هرچند که متاسفانه سازمان زندان ها به لحاظ داشتن وظایف و رسالت سنگین اما امکانات و شرایط مالی مناسبی ندارد. تجری با انتقاد از اینکه سازمان زندان‌ها هرساله با کمبود اعتبار و بودجه مواجه است، ادامه می‌دهد: به طور حتم اگر منابع کافی برای سازمان زندان‌ها فراهم شود، می‌توان با انتقال زندان‌ها و تغییر‌کاربری‌های مناسب، شرایط تفریحی و فرهنگی مناسبی برای شهروندان آماده کرد. این نماینده مردم در مجلس با اشاره به نقش مهم شهرداری‌ها و وزارت راه و شهرسازی در ایجاد تغییرکاربرهای مناسب ناشی از انتقال زندان‌ها، تاکید می‌کند: تغییر کاربری زندان‌ها با هر میزان، فضا و رویکردی ظرفیت جدیدی برای شهرداری به لحاظ ارزش افزوده جدید به همراه خواهد داشت.
تلاش برای بهبود وضعیت زندان‌ها در برنامه ششم
همچنین بهمن طاهرخانی، عضو کمیسیون قضایی وحقوقی مجلس از آمادگی این کمیسیون برای بررسی پیشنهادات در لایحه برنامه ششم برای بهبود وضعیت زندان‌ها خبر داده است. نماینده مردم تاکستان در مجلس شورای اسلامی، ادامه می‌دهد: اکنون مکانیزم‌هایی که برای بهبود وضعیت زندان‌ها به کار برده می‌شود متناسب با وضعیت اقتصادی و مالی کشور است که در مجلس تلاش خواهیم کرد با تصویب یا اصلاح قوانین و در نظرگرفتن اعتبارات مشخص از محل فروش زندان‌ها، این مراکز به مکان‌های دیگری منتقل شده و زندان‌هایی با استانداردهای لازم تاسیس شود.
انسیه آبشاری
