سال92 در شرایطی به پایان خود نزدیک می شود که کار مذاکرات هسته ای برای دیپلمات ها تازه آغاز شده است.هرچند مهمترین اتفاق سیاسی امسال که نتیجه مستقیم رأی مردم در خردادماه بود، تغییر رویکرد کشورمان در جریان گفتگوهای هسته‌ای به‌شمار می‌رود اما طولانی بودن روند مذکرات نشان می دهد که باید منتظر بود تا در سال بعد فرجام این گفتگوها روشن شود.
اگرچه گفتگوهای هسته ای ایران و 1+5 به طور مستقل و خارج از دیگر مباحث موجود سیاسی پیگیری می شود اما نباید از نظر دور داشت که تحولات منطقه ای و جهانی بر فرجام این گفتگوها بی تاثیر نخواهد بود. بدیهی است که بحران سوریه و حالا بحران اوکراین که به گمان عده ای، آغازی بر شدت گرفتن جنگ سرد میان آمریکا و روسیه در قرن بیست و یکم خواهد بود، وکیل می تواند بر پیشرفت مذاکرات هسته ای اثرگذار باشد. امری که لازم است دیپلمات های کشورمان در طول گفتگوها آن را مدنظر قرار دهند.
تاریخ دیپلماسی حکایت از آن دارد که گاهی دوری و نزدیکی کشورهای بزرگ می تواند بعضی از پرونده های سیاسی در سطح بین المللی را دستخوش تحولاتی کند. این تحولات می تواند از جنس رخدادهای دهه 20 شمسی و خروج بیگانگان از خاک کشورمان به سبب نفوذ کشورهای رقیب باشد و گاهی هم بالعکس می تواند به زیان کشورهای ثالث تمام شود.
در جریان اوج گرفتن رقابت ها میان روسیه و چین از یکسو و آمریکا و متحدان اروپایی اش از سوی دیگر بر سر مساله اوکراین و جزیره کریمه، ممکن است برخی سیاستمداران غربی و شرقی مشغول فکر کردن به این مساله باشند که چگونه می توانند با برگ پرونده هسته ای ایران برای بسیج همه امکانات در این رقابت تنگاتنگ سیاسی بازی کنند؟ مساله ای که تهران حتما باید مراقب باشد، به فرجام غیرقابل پیش بینی و تلخی منجر نشود.
مسکو پیش از این نیز نشان داده است که در قبال تصویب برخی قطعنامه ها علیه تهران در سازمان ملل بیش از هر چیز روابط خود و غرب را در نظر داشته است و حالا در اوج موفقیت های دیپلماتیک کشورمان برای حل و فصل پرونده هسته ای و البته همزمان با شدت گرفتن بحران کریمه، ممکن است که اراده ها برای دستیابی به یک مصالحه بین المللی کاهش یافته باشد.
به خصوص اگر جدال لفظی موجود بر سر اوکراین به یک رویارویی نظامی منتهی شود، شاید لااقل برای مدتی، مذاکرات هسته ای به کمایی سیاسی فرو رود و این مساله ای است که دیپلمات های کشورمان باید برای آن برنامه داشته باشند و مانع از آن شوند که مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 با سرنوشت برخی درگیری ها میان قدرت های جهانی گره بخورد.
شرط لازم برای جلوگیری از این اتفاق، البته تقویت قدرت داخلی است تا به پشتوانه توان بومی و نه وابستگی به چراغ سبز کشورهای غربی و یا شرقی مذاکرات هسته ای پیش برود و این امر البته مدنظر دولتمردان بوده و ابلاغ سیاست های اقتصاد مقاومتی توانسته است اراده ها برای این موضوع را افزایش دهد.
علاوه بر تقویت توان داخلی، تهران همچنین می تواند با تکیه بر منابع انرژی فوق العاده ای که در اختیار دارد، مشاوره حقوقی از برگ اختلافات میان کشورهای عضو 1+5 به سود خود استفاده کند. اروپا که به شدت نگران وابستگی به گاز روس هاست می تواند با سرمایه گذاری بیشتر بر روی منابع نفت و گاز ایران، به وابستگی های خود خاتمه دهد و این امر از رهگذر پایان دادن به تحریم های موجود ممکن است.
ایران همچنین می تواند نقش اصلی برای بازگردانیدن ثبات به خاورمیانه و مقابله با تندروی های تروریستی را ایفا کرده و در نبود نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان، با حضور قدرتمند اقتصادی و فرهنگی خود، مانع از نفوذ روسیه در این منطقه حساس شود. ایران نقشی مهم در کسب بازار آسیای میانه نیز داشته و عامل ثبات خلیج فارس برای برقراری تجارت نفتی و غیرنفتی است.
این ویژگی ها همه و همه باعث می شود تا غرب در جریان جنگ سرد جدید، به ایران به عنوان یک سرمایه مهم نظر داشته باشد و دستگاه دیپلماسی کشورمان می بایست با هوشمندی از این ظرفیت ها در گفتگوهای پیش رو استفاده کند. این ها ظرفیت هایی است که نباید آسان عرضه شود و می بایست امتیازات لازم در قبال همکاری های احتمالی اخذ شود.با این همه نباید از یاد برد که نزدیکی های استراتژیک تهران با بلوک شرق از جمله نزدیکی کشورمان به پیمان شانگهای می تواند در جریان تحولات اخیر بین المللی شتابی روزافزون یافته و اتحاد حداقلی موجود را مستحکم کند.
بنابراین اگر اتاق فکر دستگاه سیاست خارجی ایران به اندازه کافی هشیار باشد، نه تنها بحران اوکراین و جنگ سرد قرن بیست و یکم به فشار بر ایران و تبدیل شدن منافع کشورمان به ابزاری برای رقابت غرب و شرق منتهی نمی شود، بلکه تهران می تواند این بحران را به برگ برنده ای برای خود تبدیل کرده و از آن برای مهار دوسویه کشورهای طرف مذاکره استفاده کند. همان استراتژی مهمی که در دهه 20 باعث پاکسازی کشورمان از نفوذ بیگانگان شد و حالا نیز همین رقابت های جهانی می تواند به یکی از چالش برانگیزترین پرونده های دیپلماتیک کشورمان خاتمه دهد؛ فرجامی که البته برای دستیابی به آن باید هشیاری مضاعفی داشت.
