همه چیز درباره اصلاح، تفسیر و تکمیل رای داور

داوری به طور طبیعی با صدور رای داور پایان می پذیرد. رای داور باید پس از ختم رسیدگی صادر شود، اما قانونگذار داور را مکلف به اعلام ختم رسیدگی ننموده است؛ در عین حال رسیدگی در زمانی خاتمه می یابد که از جمله اصل تناظر رعایت شود. بدین معنا که به طرفین فرصت و امکان طرح ادعا، ادله و استدلال خود داده شود. مطابق ماده 482 قانون آیین دادرسی مدنی، رای داور باید موجه و مدلل بوده و مخالف با قوانین موجد حق نباشد.

این قاعده باید در صدور رای داوران مورد اشاره قرار گیرد. در حقیقت طرفین با ارجاع اختلاف خود به داوری پذیرفته اند که اختلاف آن ها توسط شخص یا اشخاصی که خود انتخاب نموده یا در انتخاب آن ها دخالت داشته اند و بدون رعایت تشریفات دادرسی مورد رسیدگی و صدور رای قرار گیرد. بنابراین داور نیز مانند دادگاه باید قوانین موجد حق یا قوانین تعیین کننده را در نظر داشته و از صدور رای مخالف آن ها پرهیز نماید.

قانونگذار محتوا رای داوری را صریحا پیش بینی نکرده است، اما با توجه به مواد 482 و 489 قانون آیین دادرسی مدنی، رای داور علاوه بر خلاصه ادعاها، ادله و خواسته های طرفین، باید حاوی قواعد حقوقی مبنا رای باشد. مطلبی که موضوع داوری قرار گرفته باید در رای درج شود. نام و مشخصات اصحاب دعوا و وکلا طرفین باید در رای قید شود. رای داور باید تاریخ داشته و مشخصات داوران نیز در آن درج گردد و به امضای آن ها رسیده باشد. رای داور ممکن است در برخی موارد نیاز به تصحیح، تکمیل و تفسیر داشته باشد که در ادامه توضیحات بیشتری در این خصوص خواهیم داد.

شرایط تصحیح رای داور

قاعده ای تحت عنوان قاعده فراغ دادرسی در علم حقوق وجود دارد که در مورد رای داوران نیز صدق می کند. مطابق این قاعده زمانی که رای از سوی داور صادر می شود، امکان تغییر اقسام و ارکان آن وجود ندارد. اما اگر اشتباهاتی در زمان صدور رای پیش بیاید، امکان اصلاح آن وجود دارد. در تنظیم و نوشتن رای داور نیز ممکن است سهو قلم رخ دهد یا در محاسبه اشتباه صورت گیرد، در این صورت داور یا داوران تا پیش از پایان مدت داوری باید نسبت به تصحیح آن اقدام نمایند.

ماده 309 قانون آیین دادرسی مدنی در خصوص تصحیح رای داوری بیان می کند: «هرگاه در تنظیم و نوشتن رای دادگاه سهو قلم رخ دهد مثل از قلم افتادن کلمه ای یا زیاد شدن آن و یا اشتباهی در محاسبه صورت گرفته باشد تا وقتی که از آن درخواست تجدیدنظر نشده، دادگاه راسا یا به درخواست ذی نفع، رای را تصحیح می نماید. رای تصحیحی به طرفین ابلاغ خواهد شد. تسلیم رونوشت رای اصلی بدون رونوشت رای تصحیحی ممنوع است. حکم دادگاه در قسمتی که مورد اشتباه نبوده در صورت قطعیت اجرا خواهد شد.»

مطابق ماده مذکور، برگه کپی شده رای اصلی همراه با برگه رای اصلاح شده باید به طرفین داده شود، در غیر این صورت تخلف قانونی از سوی مرجع مربوطه صورت گرفته است. طبق تبصره 1 ماده 309 قانون آیین دادرسی مدنی، در مواردی که اصل حکم یا قرار دادگاه قابل واخواهی یا تجدیدنظر یا فرجام است، تصحیح آن نیز در مدت قانونی قابل واخواهی یا تجدیدنظر یا فرجام خواهد بود. همچنین چنانچه رای مورد تصحیح به واسطه واخواهی یا تجدیدنظر یا فرجام نقض گردد، رای تصحیحی نیز از اعتبار خواهد افتاد.

پس از پایان مدت داوری تا پایان مهلت اعتراض به رای داور، تصحیح رای در موارد مزبور مستلزم درخواست طرفین یا یکی از آنان می باشد و تصحیح توسط داوران انجام می شود. داور مکلف است ظرف مدت 20 روز از تاریخ تقاضای تصحیح رای، تصمیم بگیرد. رای تصحیحی به طرفین ابلاغ می شود و رسیدگی به اعتراض در دادگاه تا تصمیم گیری داور یا پایان مدت مذکور متوقف می شود.

تفسیر و تکمیل رای داور

تفسیر رای داور در مواقعی ضرورت پیدا می کند که ابهامات فراوانی در خصوص رای صادره وجود دارد و باید این ابهامات رفع گردد. ماده 28 قانون اجرای احکام مدنی مقرر می دارد: « رای داوری که موضوع آن معین نیست قابل اجراء نمی‌باشد. مرجع رفع اختلاف ناشی از اجرای رای داوری دادگاهی است که اجراییه صادر کرده است.» درواقع اگر رای داور در چنین شرایطی به درستی تفسیر نشود، اجرای حکم با مشکل مواجه می شود و به ضرر محکوم علیه خواهد شد. رای داور درصورت وجود ابهامات و نامعین بودن موضوع آن حتی با درخواست یکی از طرفین دعوا قابل اجرا نیست. طبق این ماده از دادگاهی که درخواست اجرای رای شده است باید ابتدا مراتب رفع ابهام را از داور درخواست نماید و بعد از رفع ابهام توسط داور صادرکننده رای در خصوص تقاضای اجرای رای داوری، تصمیم مناسبی را خواهد گرفت.

تکمیل رای داوری زمانی مطرح می شود که داور در قسمت هایی از دعوا اظهار نظر نکرده باشد و به نوعی اختلاف طرفین هنوز به درستی تکمیل نشده باشد. درواقع زمانی که مشخص می شود حل اختلاف بخش هایی از دعوا همچنان باقی است و نیاز به تکمیل دارد، صدور رای تکمیلی توسط داور صادر می شود. چنانچه داور تمام اسناد، مدارک و ادله مورد نیاز از اصحاب دعوا را اخد نکرده باشد، رای داوری باید تکمیل شود. زمانی که رای تکمیل شد، به طرفین دعوا ابلاغ می شود تا از جزئیات کامل روند رسیدگی مطلع شوند.

زمانی که رای داور نیاز به تصحیح، تفسیر یا تکمیل شدن دارد به این معنا نیست که اصل و ماهیت رای دچار مشکل شده است، بلکه رای داوری به لحاظ شکلی مشکل دارد و باید تغییرات جزئی در آن لحاظ شود. اگر رای داوری تصحیح، تفسیر و تکمیل نشود و این موارد از سوی اصحاب دعوا نیز درخواست نشده باشد، رای صادره قابلیت اجرا نخواهد شد.

[sc_fs_multi_faq headline-0=”h2″ question-0=”هدف از تفسیر رای داوری چیست؟” answer-0=”تفسیر رای داوری به منظور رفع ابهامات و تببین روشن موارد و جزئیات موجود در رای می باشد.” image-0=”” headline-1=”h2″ question-1=”درخواست بطلان رای داور با تصحیح، تکمیل و تفسیر رای داوری چه تفاوتی دارد؟” answer-1=”درخواست بطلان رای داور زمانی مطرح می شود که ماهیت و اصل رای به دلایل قانونی و موجه باطل و غیر قابل اجرا است ولی در صورت درخواست تصحیح، تکمیل و تفسیر رای، طرفین با ماهیت و اصل رای داور مشکی ندارند.” image-1=”” count=”2″ html=”true” css_class=””]