این روز‌ها نوعی کلاهبرداری موسوم به «کلاهبرداری کادویی» در جامعه رواج پیدا کرده است که نه تنها موجب سلب اعتماد مردم از یکدیگر می‌شود بلکه فرهنگ کمک‌رسانی و خدمت به همسایه را نیز کمرنگ می‌کند. دراین نوع کلاهبرداری شخصی با عنوان اینکه برای همسایه شما بسته‌ای آورده‌ام اما ایشان خانه نیستند (البته با ذکر نام همسایه مورد نظر که معمولا فرد شناخته شده و معتمدی است) از مخاطب می‌خواهد برای جلوگیری از اتلاف وقت و دوباره کاری بسته را تحویل گرفته و به همسایه بدهد. مخاطب نیز در عالم همسایگی و به احترام همسایه خود هزینه بسته را (که معمولا مبلغ قابل توجهی‌است)پرداخت می‌کند.
مدتی بعد بسته را به دست همسایه می‌دهد اما مشخص می‌شود همسایه از هیچ چیز خبرندارد؛ وقتی بسته باز می‌شود درون آن خالی است و گاهی نیز درون بسته موارد مجرمانه‌ای مانند مواد مخدر وجود دارد. معمولا درچنین مواردی گیرنده بسته نه تنها مال خود را از دست داده است بلکه نمی‌داند آن را باید از چه کسی وصول کند یا درصورت وجود اشیای مجرمانه باید چه عملکردی داشته باشد. چنین کلاهبرداری‌هایی دارای دو جنبه است؛ یکی زمانی که بسته مورد نظر حاوی موارد مجرمانه نیست و دیگری زمانی که محتوای بسته ابعاد مجرمانه دارد مانند مواد مخدر، مشروبات الکلی یا انواع اسلحه که باید این دو مورد از هم تفکیک شود.
در خصوص مسئولیت گیرنده باید گفت در گام نخست وی وظیفه‌ای برای گرفتن بسته ندارد چرا که هر کس فقط نسبت به خود مسئولیت دارد اما اگر شخص برای کمک به همسایه خود بسته را تحویل بگیرد ایراد قانونی بر عمل وی وارد نیست. گام بعدی مربوط به هزینه‌ای است که شخص برای دریافت بسته پرداخت کرده است. در چنین مواردی نمی‌توان از همسایه انتظار پرداخت هزینه بسته را داشت و مسئولیتی متوجه همسایه نیست چرا که وی از موضوع آگاه نبوده و برای تحویل بسته درخواست کمک نکرده است پس تنها کاری که گیرنده بسته می‌تواند انجام دهد مراجعه به نهادهای انتظامی و شکایت از کلاهبردار است.
به همین دلیل توصیه می‌کنم در صورت برخورد با چنین مواردی از پرداخت پول خودداری شود. مشکل دیگر زمانی بروز پیدا می‌کند که بسته محتوای مجرمانه داشته باشد. در این حالت چنانچه بسته توسط نهادی انتظامی وقضایی نزد شخص پیدا شود برای وی مسئولیت ایجاد می کند مگر آنکه گیرنده بسته بتواند ثابت کند که بسته متعلق به وی نیست وتوسط شخص دیگری به او داده شده و از محتوای آن نیز اطلاعی نداشته است. در غیراین صورت چنین اشتباهی می‌تواند برای وی مشکل‌آفرین شده و مجازات‌هایی (در بد‌ترین حالت مجازات اعدام ) را در پی داشته باشد. اما همسایه‌ای که بسته به نام او آورده شده در این خصوص هیچ مسئولیتی ندارد مگر آنکه بپذیرد بسته به وی تعلق داشته پس در چنین حالتی بهتراست شخص گیرنده به نیروی انتظامی مراجعه کند چرا که چنین کاری نشانگر برائت وی است.
محمد رضا بندرچی
