مراسم شب چهارشنبه آخر سال یا همان «چهارشنبه سوری» با اعمالی همچون انفجار ترقههای پرصدا و خطرناک همراه شده است؛ رفتاری که علاوه بر برهم زدن نظم عمومی، باعث ایجاد وحشت در شهروندان شده و در موارد زیادی، جان دیگران را هم با مخاطره جدی روبرو کرده است.
برهم زدن نظم عمومی، قاچاق ترقه و استفاده از کالای غیراستاندارد، ایجاد رعب و وحشت در مردم و به خطر انداختن جان افراد، تنها بخشی از تخلفات و جرایمی است که مخلان آرامش عمومی در مراسم شب چهارشنبه سوری مرتکب میشوند. دکتر مرتضی ناجی، وکیل دادگستری و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی به بررسی مسئولیت حقوقی این افراد، پرداخته است.
دکتر ناجی در خصوص قوانین مربوط به برخورد با متخلفان در چهارشنبه آخر سال، اظهار کرد: در ماده 618 کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی مقرر شده است که هرکس با هیاهو و جنجال یا حرکات غیرمتعارف یا تعرض به افراد موجب اخلال نظم و آسایش و آرامش عمومی شود یا مردم را از کسب و کار بازدارد به حبس از سه ماه تا یک سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
اخلال در نظم عمومی جرم است
ناجی در ادامه با اشاره به مجازات استفاده از مواد محترقه غیراستاندارد در قانون مجازات اسلامی، عنوان کرد: طبق مواد 618 و 619 کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی، خرید و حمل اقلام انفجاری، آتشزا و ترقههای غیراستاندارد و اخلال در نظم و آسایش و آرامش عمومی دارای وصف مجرمانه است و قابلیت تعقیب کیفری دارد.
وی ادامه داد: در موضوع اینکه چه فردی در چهارشنبه آخر سال در نظم عمومی اخلال ایجاد میکند باید بگویم که این امر کاملا مشخص است، چرا که برخی به برگزاری مراسم سنتی و به یادماندنی این روز اقدام و از سوی دیگر برخی دیگر با استفاده از مواد محترقه خطرناک در جهت برهم ریختن آرامش عمومی اقدام میکنند که این دو مورد از یکدیگر کاملا مجزا بوده و طبق قانون با سوء استفادهکنندگان در این زمینه برخورد میشود.
این حقوقدان اظهار کرد: ما در مراسم ازدواج شاهد برگزاری جشن و هیاهو هستیم، ولی هیچگاه این هیاهو منجر به برهم ریختن نظم و اخلال در آرامش عمومی نمیشود ولی افرادی که در چهارشنبه سال آخر رفتارهای ناهنجار دارند و با سر و صدا و استفاده از مواد محترقه غیرمجاز منجر به اخلال در نظم عمومی میشوند، مرتکب جرم شده و با آنها برخورد خواهد شد، چرا که این اقدام آنها منجر به حوادث جبرانناپذیری مانند حاد شدن بیماری فردی که در منزل در حال استراحت است یا آسیب به اعضای بدن دیگران و خود با استفاده از موادمحترقه غیرمجاز میشود.
این وکیل دادگستری تصریح کرد: اگر رفتارهای اینچنینی، موجب صدمه مادی یا معنوی به دیگران شود، مرتکب علاوه بر مسئولیت کیفری، دارای مسئولیت مدنی هم بوده و حسب مورد باید دیه یا خسارت وارده به افراد را جبران کند.
مجازات استفاده از ترقههای غیرمجاز
وی همچنین در خصوص مجازات برای فروشندگان موادمحترقه غیرمجاز افزود: طبق ماده 12 قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات و دارندگان سلاح و مهمات غیرمجاز، هر کس به شکل غیرقانونی و غیرمجاز موادمحترقه و شوکدهندهها (شوکرها) را خریداری، نگهداری و حمل کند یا مبادرت به توزیع و فروش آنها کند یا معامله دیگری با آنها انجام دهد به حبس از 91 روز تا 6 ماه محکوم خواهد شد.
این حقوقدان در ادامه بیان کرد: طبق تبصره ماده 12 قانون مذکور، خرید و حمل مواد محترقه غیرمجاز که برای جشنها و مراسم استفاده میشود، مستوجب جزای نقدی از 500 هزار ریال تا 10 میلیون ریال است.
ناجی تصریح کرد: علاوه بر اینها، چنانچه ورود این نوع از محترقهها، مصداق ورود غیرقانونی و قاچاق کالا به کشور باشد، مرتکبین به آن، به مجازات مقرر در خصوص قاچاق کالا که ضبط کالا، جریمه نقدی و در مواردی به حبس محکوم خواهند شد.
برخورد جدی با سودجویان در چهارشنبه آخر سال
این وکیل دادگستری بیان کرد: با توجه به اینکه بسیاری از حوادث جبرانناپذیر در این روز رخ میدهد، تقاضا میشود که شهروندان تمام مراتب قانونی و شرعی را رعایت و از استفاده از مواد محترقه و آتشزا خودداری کنند همچنین در صورت مشاهده هرگونه تخلف، مراتب را سریعا به پلیس 110 اطلاع دهند.
ناجی در ادامه بیان کرد: قطعاً قوهقضائیه و نیروی انتظامی با افرادی که به هشدارها و تذکرات در این خصوص توجه نکنند با حساسیت، برابر قوانین و مقررات برخورد میکند. وی بیان کرد: خوشبختانه قوهقضاییه اجازه سودجویی و منفعت طلبی به افرادی که اسباب سلب آسایش و امنیت و آرامش مردم را فراهم کنند را نخواهد داد و با افرادی که با ایجاد ناامنی برای مردم ضررهای غیرقابل جبرانی را وارد کنند، برخورد جدی میکند.
در زمان شاه یکروز از سال را روز برات میگفتند که یکی از مناسنتهای اسلامی در اون روز بود، و فقط در اون روز همه ترقه می ترکوندن . بعد از زمان شاه ترقه ترکوندن رو کم کم سوق دادند به روز چهارشنبه سوری ، درحالیکه همه در روز چهارشنبه سوری فقط آتش روشن میکردند و از روی اون می پریدند. الآن دیگه بچه ها و جوون ها فکر میکنند که ترقه ترکوندن جزو مراسم اصلی چارشنبه سوری هست، و حتی این کار رو از دو سه هفته قبل شروع میکنن