متاسفانه بعد از طلاق و جدایی زوجین ، مسئله حضانت فرزندان ونگهداری و ملاقات آنها، نگرانی های بسیاری را برای والدین به همراه می آورد. معمولا با جدایی و طلاق زن و شوهر، به غیر از خود زوجین، بیشترین لطمات را بعد از طلاق، فرزندان آن خانواده می بینند. در واقع زمانی که پدر و مادر با یکدیگر زندگی میکنند نگهداری فرزندان بر عهده هر دوی آنها است، ولی درنهایت با در نظر گرفتن شرایط پدر و مادر، مرجع قضایی تصمیم خواهد گرفت که کودک تحت حضانت کدام یک از والدین قرار‌گیرد. معمولا نگهداری از فرزندان تا ۷ سالگی با مادر و بعد از آن با پدر است. در این مقاله سعی داریم مخاطبان محترم پایگاه خبری یاسا را شرایط ملاقات فرزند و مجازاتهای قانونی ممانعت از آن مطلع نماییم . همراهمان باشید.
انتخاب محل ملاقات فرزند برای والدین
مطابق قانون حمایت از خانواده و بررسی برخی از پرونده ها، اگر هر کدام از والدینی که جدایی از یکدیگر زندگی می کنند، بخواهند فرزند خود را ملاقات نمایند، باید از دادگاه حکم ملاقات فرزند خود را بگیرند، متعاقبا به محل مقرر شده توسط دادگاه رفته و فرزند یا فرزندان خود را ملاقات نمایند.
گاهی این امر با مداخله ضابطین دادگستری و ملاقات فرزند معمولا در کلانتری ها صورت می گیرد. کلانتری ها به دلیل به رفت و آمد افراد خلافکار و مجرم و فضای رعب آلود وخشن، محیط خوبی برای برگزاری این ملاقاتها محسوب نمی شوند. در همین راستا و در سالیان گذشته با همکاری سازمان بهزیستی مراکزی مجهز به وسایل بازی،نقاشی و رنگ آمیزی و سرگرمی کودکان در سطح تهران راه اندازی گردیده که میتواند از حساسیتهای عنوان شده در ملاقات مادران و پدران با فرزندان طلاق کمی کاسته شود.
تعیین زمان ملاقات فرزند با والدین
یکی از موضوعات مهمی که در این خصوص از اهمیت بسزایی برخوردار است، تعیین محل و زمان مناسب برای ملاقات فرزندان مشترک است که حتما باید مصلحت کودک نیز در نظر گرفته شود. گاهی اوقات زوجین بر سر ملاقات با فرزند و جزئیات مربوط به آن نمی توانند به توافقی دو طرفه برسند، به همین دلیل یکی از موضوعات مهم که در خصوص ملاقات فرزند ممکن است مطرح شود، زمان و مکان ملاقات با فرزند می باشد. طبق قانون، مرجع تعیین زمان و محل ملاقات فرزندان در صورت بروز اختلاف بین پدر و مادر، با دادگاههای خانواده است. در این حالت، دادگاه با در نظر گرفتن مصلحت کودک و شرایط خانوادگی او، زمان و مکان دقیق ملاقات با فرزندان را برای والدین تعیین می کند. مهمتر از همه اینکه، هیچ یک از والدین نمی تواند از ملاقات دیگری با فرزند طلاق جلوگیری یا مخالفت کنند.
سن قانونی کودکان برای انتخاب حضانت
انتخاب قیم توسط داده خانواده، صرفا مختص کودکانی است که هنوز به سن بلوغ نرسیده اند، معمولا پسرها با رسیدن به سن 15 سالگی و دختران با رسیدن به سن 9 سالگی، خودشان حق دارند انتخاب کنند که با پدرشان زندگی کنند یا با مادرشان! هرچند در هر صورت تامین مخارج زندگی فرزند به عهده پدر خواهد بود. اما حق حضانت هر یک از والدین نباید باعث شود که دیگری از حق ملاقات با فرزند خود محروم بماند. ملاقات با فرزند از حقوق والدین است، لذا نمی‌توان آنها را از این حق محروم ساخت.
جرم ممانعت از ملاقات فرزند
مشخص است هر یک از والدین که عهده دارحضانت فرزندان نیست، حق ملاقات فرزند خود را دارد و می تواند فرزندش را هر وقت که بخواهد ملاقات نماید. دقت کنید آنچه که بیان می شود، صرفا مربوط به بعد ازطلاق و جدایی نیست، زیرا گاهی اوقات، هنوز زوجین از یکدیگر رسما طلاق نگرفته اند، ولی جدای از یکدیگر زندگی میکنند.
حال اگر یکی از والدین که حضانت فرزند به او سپرده شده، از ملاقات طرف دیگر جلوگیری نماید، طرف دیگر میتواند تقاضای ملاقات فرزند را با مراجعه به دادگاه و یا دادن دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، خواستار شود.
مراحل کار به این شکل است که ابتدا دستور موقت ملاقات فوری فرزند خود را از دادگاه تقاضا نموده و پس از دریافت مجوز ملاقات، نهایتا دادگاه خانواده با رعایت مصلحت کودک، حق ملاقات و زمان و مکان آن را برای خواهان تعیین خواهد کرد.
براساس ماده ۵۴ قانون حمایت از خانواده: «هرگاه مسئول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند یا مانع ملاقات کودک با اشخاص صاحب حق شود، برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و در صورت تکرار به حداکثر مجازات مذکور محکوم خواهد شد» بنابراین ممانعت از ملاقات فرزند جرم محسوب شده و قانونگذار برای آن مجازات در نظر گرفته است.
خارج کردن کودک از محل حضانت و ملاقات چه شرایط و عواقبی دارد ؟
بر اساس ماده 1174 قانون مدنی، توافق در خصوص زمان ، محل و سایر جزئیات ملاقات فرزندان ، به عهده والدین بوده و خودشان برای زمان ملاقات، باید به توافق برسند. اما در صورتی که اختلافی بین والدین در این خصوص حادث شود، دادگاه طریقه آن را بر اساس شرایط و مصلحت کودک تعیین می کند که ممکن است یک یا دو بار در آخر هفته باشد .
بر همین اساس قانونگذار مواردی را هم پیش بینی نموده تا به واسطه آن حق ملاقات با فرزند برای طرف دیگر حفظ شود. برای نمونه : پدر یا مادری که حضانت کودک را بر عهده دارد نمی تواندبدون اجازه دادگاه، کودک را از محل حضانتش خارج کند، یا کودکان کوچک که عقل آنها کامل نشده را نمی توان بدون رضایت ولی ، قیم ، مادر یا پدری که حضانت و نگهداری او به آنان واگذار شده است، از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از طلاق، به محل دیگر یا خارج از کشور انتقال داد، مگر اینکه دادگاه آن را به مصلحت کودک بداند. البته بنا به درخواست طرف دیگر، برای تضمین بازگرداندن کودک، ضمانت یا تأمین مناسبی از فردی که حضانت را عهده دار است اخذ میشود تا حقوق طرف دیگر حفظ گردد.
حق ملاقات فرزند حقی قانونی و غیرقابل سلب برای پدر یا مادر
حق ملاقات فرزندان از جمله حقوق ذاتی پدر و مادران نسبت به فرزندانشان می باشد که حتماً نباید به بعد از طلاق موکول شود بلکه به تصریح ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی، ممکن است پدر و مادر بنا به دلایلی از یکدیگر جدا زندگی کنند که در این صورت حق ملاقات برای ایشان محفوظ خواهد بود.
در ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی، قانونگذار برای کسی که حق حضانت با او نمی باشد، حق ملاقات را پیش بینی نموده و این حق ملاقات را برخلاف حق حضانت، به هیچ وجه نمی توان از پدر و مادر گرفت. حتی والدین در صورتی که به فساد اخلاقی شهرت داشته باشند یا اینکه به مواد مخدر یا الکل اعتیاد داشته باشند یا در بستر بیماری قرار داشته باشند هم ، حق ملاقات از ایشان سلب نخواهد شد.
سخن پایانی
والدین در هر شرایطی می توانند از حق ملاقات فرزند مشترک بهره مند شوند مگر اینکه مصلحت کودک در سلب حق ملاقات یکی از پدر و مادر باشد که این امر کاملاً به تشخیص دادگاه است. در همین خصوص ماده ۴۵ قانون حمایت از خانواده، رعایت مصلحت طفل در تمامی تصمیمات دادگاه را ضروری تشخیص داده است و این اختیار را به قاضی پرونده داده که برخلاف مقررات قانونی به مصلحت طفل رأی صادر کند، هرچند کمتر دادگاهی تا کنون به سلب حق ملاقات والدین رای داده است.
شما میتوانید سایر مقالات مرتبط را در پایگاه خبری یاسا دنبال نمایید.
