حقوق قانونی خریدار و شرح جزئیات جامعی درباره ی فریب در معامله

چرا جنس فروخته شده پس گرفته نمی‌‌شود؟

حقوق قانونی خریدار :جنس فروخته شده پس گرفته نمی‌شود. این عبارت که در بیشتر مغازه‌ها دیده می‌‌شود و زمانی کاربرد دارد که شما پس از خرید کالایی به هر دلیل قصد پس دادن آن را دارید ولی افسوس که پشیمانی دیگر سودی ندارد و اگر ساعت‌ها هم وقت صرف کنید نظر فروشنده عوض نمی‌‌شود و دست آخر هم به نحوی یا شما را متقاعد می‌‌کند یا مجبور هستید همان جنس را با نارضایتی به خانه ببرید. در این مطلب حقوق قانونی خریدار را هنگام برهم خوردن معاملات یادآوری می‌‌کنیم.

عقد

عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگرتعهد به امری نمایند و مورد قبول آنها باشد.  در اصطلاح حقوقی به داشتن اختیار به هم زدن معامله خیار می‌‌گویند. در ماده 396 قانون مدنی انواع خیارات یا همان اختیاراتی که به فروشنده ومشتری به طور قانونی داده شده تا معامله را فسخ کنند 10 مورد ذکر شده که عبارتند از:

• خیار مجلس
• خیار شرط
• خیار تأخیر ثمن
• خیار رؤیت و تخلف از وصف
• خیار غبن
• خیار عیب
• خیار تدلیس
• خیار تبعیض صفقه
• خیار تخلف شرط
• و خیار حیوان.

خیار مجلس

این خیار همان طور که از اسمش پیداست اختیاری است که به هر یک از خریدار وفروشنده داده می‌شود تا زمانی که متفرق نشده‌اند و در محل حضور دارند بتوانند معامله را فسخ کنند.

خیار تأخیر از ثمن

این خیار زمانی کاربرد دارد که فروشنده نمی‌‌تواند زمان زیادی برای دریافت پولش صبر کند و خریدار در پرداخت ثمن یا همان پول معامله تعلل کرده باشد. ماده402 قانون مدنی می‌‌گوید: هرگاه فروشنده و خریدار زمانی را برای پرداخت پول مشخص نکرده باشند و3روز از تاریخ فروش آن بگذرد و فروشنده کالا را در اختیار مشتری نگذارد و مشتری هم قیمت جنس را نپرداخته باشد فروشنده حق دارد معامله را فسخ کند.

لیکن اگر ظرف 3 روز خریدار پول معامله را پرداخت کند دیگر فروشنده حق فسخ ندارد. در این نوع از خیار نکته‌ای که مهم است اینکه هرگاه کالا از آن دسته اجناسی باشد که در کمتر از 3 روز فاسد می‌‌‌شود یا افت قیمت پیدا می‌‌کند فروشنده از هر زمانی احساس کرد کالا در حال فساد یا کسر قیمت است می‌‌تواند معامله را بهم بزند.

کلاهی گشاد به نام خیار غبن

گاهی اوقات افراد بدون هیچ تحقیق و تفحصی کارها و معاملاتی انجام می‌‌‌دهند که مدتی بعد می‌‌‌فهمند کلاه گشادی بر سرشان رفته است.  حال تکلیف و راهکار چیست؟ ماده 416 قانون مدنی یک راه برای‌تان گذاشته که به زبان عامیانه بدین قرار است. می‌توانید به استناد خیار غبن یا زیان معامله را فسخ کند. به عبارت دیگر هرگاه یکی از فروشنده یا خریدار در معامله غبن فاحش داشته باشد بعد از آگاه شدن از این زیان فاحش می‌تواند معامله را فسخ کند.

حقوق قانونی خریدار

نکته مهم اینکه استناد به خیار غبن برای فسخ معامله در صورتی پذیرفته می‌‌شود که فرد زیان دیده هنگام معامله به قیمت عادله یا همان قیمت روز آگاه نباشد ولی اگر از قیمت روز آگاهی داشته باشد آن‌وقت نمی‌‌تواند معامله را به استناد این ماده قانونی فسخ کند. نکته دیگر اینکه خیار غبن فوری است یعنی به محض اطلاع طرفین باید اجرا شود و تعلل در آن جایز نیست.

خیار رؤیت و تخلف وصف

نوع دیگر از حقوق قانونی خریدار تا بتواند معامله را فسخ کند وقتی است که خریدار می‌تواند ثابت کند فروشنده با زبان چرب ونرمش خصوصیاتی برای جنسش بیان کرده که در واقع فاقد آنها بوده و مشتری از همه جا بی‌خبر هم جنس را خریده ولی بعد متوجه این فریب شده است.

ماده 410 قانون مدنی در این باره می‌‌گوید: هرگاه کسی مورد معامله را ندیده و آن را فقط با بیان اوصاف از سوی فروشنده خریده و بعد از دیدن آن بفهمد جنس مورد معامله دارای اوصاف ذکر شده نیست می‌‌تواند معامله را فسخ کند. ولی اگر مشتری آن را دیده باشد و بداند مورد معامله آن اوصاف و خصوصیت را ندارد دیگر نمی‌‌تواند معامله را فسخ کند.  همچنین باید توجه داشت  حقوق قانونی خریدار این است که جنسی را از قبل دیده باشد و به اعتماد دیدن قبلی اقدام به معامله کند ولی بعد از خرید متوجه شود آن خاصیت قبلی را ندارد او اختیار دارد که معامله را فسخ کند.

خیار عیب

ماده 422 می‌گوید: اگر بعد از معامله معلوم شود که کالا معیوب بوده مشتری مختار است یا معامله را فسخ کند یا جنس معیوب را قبول کند لیکن تفاوت قیمت جنس معیوب وسالم را از فروشنده بگیرد. به این خیار، خیار عیب می‌‌گویند. البته لازم به ذکر است که خیار عیب وقتی برای مشتری ثابت می‌‌شود که عیب مخفی ولی موجود در هنگام عقد باشد عیب هم وقتی مخفی محسوب می‌‌شود که مشتری زمان خرید از آن آگاه نباشد. نکته دیگر اینکه بعد از آگاه شدن به عیب عمل به خیار فوری است.

فریب در معامله

اگر فروشنده عملیاتی انجام دهد که موجب فریب خریدار شود مشتری می‌تواند از خیار تدلیس استفاده کند ومعامله را فسخ کند نکته مهم در این‌باره این است که عملیات فریب باید پیش از انجام معامله باشد تا رغبت در انجام معامله در مشتری ایجاد کند.