تامین دلیل در قانون مدنی

در هر پرونده طرح دعوا در دادگستری باید طرفین دلیل و ادله کافی جهت طرح شکایت را در اختیار داشته باشند در غیر این صورت جز هزینه دادرسی و گاها ایجاد مسئولیت مدنی برای آنان چیزی در پی نخواهد داشت. در پرونده های شکایت خواهان که همان طرح کننده دعوا است باید مستندات کافی علیه خوانده را در اختیار داشته باشد همچنین خوانده یعنی کسی که دعوا علیه او مطرح شده است نیز باید با مستندات به دادگاه مراجعه نماید. برای این‌‌که با مبحث تامین دلیل بیشتر آشنا شوید با ما همراه شوید.

تامین دلیل چیست؟

در زمانی که به حقی تجاوز می شود طرح دعوا شکل می گیرد و از آنجا که اثبات هر گفته ای در دعوا نیاز به دلیل مستند دارد پس هر یک از طرفین طرح دعوا باید تامین دلیل کنند. تامین دلیل یه طور خلاصه به معنی در امنیت دادن قرار گرفتن دلیل است. در برخی طرح شکایت ها اگر هر یک از طرفین دعوا احتمال بدهند که استفاده از مدارک و دلایل دعوای آنها مثل کسب اطلاع از مطلعین, تحقیقات محلی و استعلام نظرات کارشناسان…….. در آینده به نفع یا ضرر آنها خواهد بود می توانند از سمت دادگاه درخواست تامین دلیل آنها را نمایند. البته شایان ذکر است تشخیص ارزش هر دلیل به عهده دادگاه است و صرفا داشتن تامین دلیل به معنی صحت هر دلیل نیست.

شرایط تامین دلیل چیست؟

1- حفظ کردن دلیل موجود

2- اگر در آینده استفاده از آن دلیل سخت باشد

3- درخواست کردن تامین دلیل از دادگاه یا شورا

4- عدم معارضه و ممانعت از ارائه کردن دلیل

 چه زمانی می توان تامین دلیل کرد؟

تامین دلیل به دو صورت اختیاری و اجباری می تواند انجام شود. با ما همراه شوید تا بدانید در چه مواردی از مورد اجباری و در چه مواردی از مورد اختیاری تامین دلیل باید استفاده کنیم.

تامین دلیل اختیاری

بهتر است بگوییم هر وقت که احساس کردید استفاده از مدارک و قراین موجود در محل دعوی یا در نزد شخص دیگر می تواند در آینده برای شما دردسر ساز شود. برای مثال ماشین شما کنار خیابانی پارک شده است شخصی با اتوموبیلش به ماشین شما برخورد کرده و با وارد شدن خسارت از صحنه تصادف فرار می کند. حال تکلیف خسارت وارده با ماشین شما چه می شود؟ در این مواقع شما هم میخواهید که طرح شکایت کنید و هم میخواهید ماشینتان را برای تعمیر از محل تصادف خارج کنید پس بهتذ است برای اینکه متضرر نشوید نظریه کارشناس مربوطه را در مورد ارزیابی خسارت تصادف تامین دلیل کنید.

تامین دلیل اجباری

در بیشتر موارد طرح دعوا طرف ذینفع در تامین دلیل مختار است یعنی برای اینکه در آینده متضرر نشود از تامین دلیل استفاده می کند. اما در یک مورد موضوعیت تامین دلیل اجباری می شود یعنی شخص طبق قانون باید اینکار را انجام دهد. این مورد طبق قانون مدنی روابط بین موجر و مستاجر تدوین شده در سال 1356 در مورد تخلیه عین مستاجر است. در قانون اساسی اصل بر این است که در قراردادهای اجاره ای تا زمانی که یک سری شرایط فراهم نشود تا مستاجر اقدام به تخلیه ملک کند قرارداد اجاره مستاجر تمدید می شود.

در ماده 13 قانون اساسی آمده هر زمان که مستاجر بخواهد ملک مورد اجاره را تخلیه کند اما موجر حاضر به تحویل گرفتن ملک نشود مستاجر می تواند با اظهارنامه ای که از موجر دارد از او تقاضا کند که ملکش را تحویل بگیرد اما اگر ظرف 5 روز از تاریخ ابلاغ اظهارنامه موجر حاضر نشود مستاجر باید ملک را تخلیه نموده و این تخلیه را تامین دلیل کند. یعنی کلید ملک مورد نظر را به دادگاه تحویل دهد. اگر مستاجر در این شرایط تخلیه را تامین دلیل نکند طبق قانون تعهدات او در قبال اجاره نامه پا برجا خواهد بود و خود به خود اجاره نامه تمدید می شود.

تامین دلیل به چه نحوی درخواست می شود؟

در گذشته صلاحیت رسیدگی به تامین دلیل بر عهده دادگاه حقوقی بود اما در حال حاضر این صلاحیت به عهده شوراهای حل اختلاف سپرده شده است. را ه های انجام تامین دلیل عبارتند از:

* تحقیقات محلی

*اخذ نظریات کارشناسان مربوطه

*کسب اطلاع از مطلعین امر

درخواست تامین دلیل طبق قانون به دو شکل کتبی و شفاهی صورت می گیرد. البته در تامین دلیل به شکل شفاهی باید درخواست در جلسه رسیدگی دادگاه مطرح شود که در صورتجلسه ذکر شود. در روش کتبی نیز باید در برگه های دادخواست درخواست نمایید به این صورت که در قسمت خواهان نام خودتان را بنویسید و در قسمت خوانده نام طرف دیگر که از او طرح دعوا کرده اید را بنویسید. البته اگر خواهان مثل راننده فراری از صحنه تصادف باشد قابل شناسایی نیست پس قسمت مربوز به خوانده را خالی بگذارید. در قسمت خواسته هم باید عنوان طرح دعوی را که برای آن درخواست تامین دلیل دارید بیان کنید چرا که دادگاه یا شورا باید دلایلی که درخواست تامین آن را دارید با عنوان طرح دعوا تطبیق دهد.

در ضمن یادتان نرود که در برگه دادخواست اوضاع و احوالی که برای آن تامین دلیل می دهید بیان کنید. وقتی دادخواست تامین دلیل شما به همراه کپی مدارک و اسنادتان تحویل شورا یا دادگاه می شود بدون نیاز به احضار طرف مقابل دعوا آنها تصمیم به پذیرش یا عدم پذیرش آن میگیرند.

چه زمانی قرار تامین دلیل صادر می شود و نحوه اجرای آن چطور است؟

در قرار تامین دلیل باید تمام مدارک و دلایل موضوع تامین دلیل مشخص شده باشد تا مجری صادر کننده قرار تامین دلیل بداند حد و حدود وظایفش چگونه است. بیایید دوباره به مثال تصادف و خسارت ماشین برگردیم و نحوه اجرای قرار را اینگونه شرح دهیم : وقتی تامین قرار خسارت خودرو صادر شده و به کارشناس مربوطه ابلاغ می شود برای شروع کار شما باید در ابتدا هزینه کارشناس را واریز  کنید.

طبق قانون هرگاه اجرای قرار تامین دلیل صادر شده فوریت نداشته باشد و خوانده فردی مشخص باشد باید به وسیله اخطاریه مکان و زمان اجرای تامین دلیل را به او اطلاع دهید تا بتواند در محل حضور یابد. لازم به ذکر است که عدم حضور خوانده در محل مانع از اجرای قرار نمی شود.