توقیف اموال محکوم علیه چه قوانین و مقرراتی را در بردارد و چگونه می باشد

سرنوشت حکمی که شخص محکوم به اختیار اجرا نمی کند.توقیف اموال یکی از احکام حقوقی می باشد

واژه «توقیف» در لغت به معنی بازداشت کردن، از حرکت بازداشتن و در جایی نگاه داشتن است. واژه اموال هم، جمع واژه مال است که در لغت به معنی دارایی است واژه محکوم علیه هم، به معنی شخصی است که حکم، وکیل – به ضرر او صادر شده است. پس، توقیف اموال محکوم علیه، یعنی بازداشت دارایی های شخصی که حکم، به ضرر او صادر شده است.

توقیف اموال منقول، اجرای احکام حقوقی و کیفری، توقیف اموال غیرمنقول

توقیف اموال منقول

مال منقول، مالی است که می توان، آن را از محلی به محل دیگر انتقال داد. بدون اینکه به این مال یا به محل آن آسیبی برسد. برای توقیف اموال منقول، مأمور اجرا ابتدا شخص محکوم را از اقدام خود مطلع کند. اما ممکن است، وی در محل حاضر نباشد یا حضور وی موجب تأخیر یا از بین رفتن مال شود. در چنین شرایطی مأمور می تواند قبل از اطلاع محکوم علیه، اموال منول او را توقیف کند و به سرعت اقدام خود را به محکوم علیه اطلاع دهد.

اجرای احکام حقوقی و کیفری

اجرای احکام حقوقی، توسط دادورز اجرا که اکنون در دفتر شعبه صادر کننده رای بدوی به ریاست مدیر دفتر دادگاه مستقر است، صورت می گیرد. اجرای احکام کیفری، مشاوره حقوقی – در دادسرایی انجام می پذیرد که شکایت در آنجا مطرح و منجر به صدور کیفرخواست شده است.

توقیف اموال غیرمنقول

اموال غیرمنقول، برخلاف اموال منقول قابل حمل و جابه جایی نیست. شخصی که حکم به نفع او صادر شده است ممکن است اموال غیرمنقول شخص محکوم را برای اجرای رای دادگاه معرفی کند؛ در این صورت قسمت اجرای دادگاه آن مال غیرمنقول را توقیف می کند و مراتب را به اطلاع طرفین و اداره ثبت محل اعلام می کند.

1. اگر ملک توقیف شده یه نام محکوم علیه باشد، اداره ثبت، مراتب را در دفتر ثبت املاک، قید می کند.
2. اگر در جریان ثبت باشد، در دفتر املاک بازداشتی و پرونده ثبتی قید می کند و به قسمت اجرا اطلاع می دهد.
3. اگر ملک به نام محکوم علیه نباشد، فوراً به قسمت اجرا اعلام می کند.
4. اگر مال غیرمنقول سابقه ثبتی نداشته باشد، توقیف آن زمانی جایز است که شخص محکوم در آن تصرف مالکانه داشته یا به موجب حکم نهایی، مالک شناخته شده باشد.

به استناد ماده 34 قانون اجرای احکام مدنی، همین که، اجراییه به محکوم علیه ابلاغ شد، او موظف است ظرف مدت ده روز، مفاد آن را اجرا کند. اما کاملاً روشن است که احتمال دارد، محکوم علیه در این مهلت ده روزه، اموال خود را به دیگران انتقال دهد یا آن ها را مخفی کند و یا از بین ببرد و یا به طور کلی، کاری کند که محکوم له نتواند به حق خود برسد، در اینجا محکوم له می تواند حتی قبل از تمام شدن مهلت ده روزه محکوم علیه، اموال او را برای توقیف، وکیل  – معرفی کند که به این توقیف، «توقیف تأمینی» یا «توقیف احتیاطی» می گویند.

اموال غیرقابل توقیف

اجرای احکام نباید شرایط ناعادلانه ای برای دو طرف قرارداد ایجاد کند. یکی از شرایط ناعادلانه این است که اجرای حکم شرایط زندگی را برای محکوم سخت کند؛ مثلاً در صورت توقیف منزل وی محل سکونت خود را از دست بدهد. برای جلوگیری از این بی عدالتی ها مقررات مربوط به «مستئنیات دین» به وجود آمده است.

بر اساس ماده 65 قانون اجرای احکام مدنی این اموال عبارتند از:

1. لباس و اشیا و اسبابی که برای رفع حوائج ضروری محکوم علیه و خانواده او لازم است.
2. آذوقه موجود به قدر احتیاج یک ماهه محکوم علیه و اشخاص واجب النفقه او.
3. وسایل و ابزار کار ساده کسبه و پیشه وران و کشاورزان.
4. اموال و اشیایی که به موجب قوانین مخصوص غیرقابل توقیف هستند مشاوره حقوقی (مانند وسایل اختصاص یافته برای کشاورزان)

میزان اموال توقیفی

تمامی اموال محکوم، توقیف نمی شود. فقط اموالی که معادل محکومیت وی و هزینه های اجرایی است، توقیف می شود. البته در شرایطی ممکن است مالی توقیف شود که ارزش آن بیشتر از محکومیت است. به طور مثال برای بدهی دو میلیون تومانی، ممکن است یک خودروی پراید نو توقیف شود. در این شرایط چون امکان تجزیه آن مال وجود ندارد تمامی آن در مقابل بدهی فرد محکوم شده توقیف می شود. برعکس این شرایط، زمانی است که مال توقیف شده ارزشی کمتر از میزان محکومیت داشته باشد، مثلاً برای یک بدهی 20 میلیون تومانی، یک پراید توقیف شده باشد، معادل بقیه میزان محکومیت از دیگر اموال محکوم توقیف می شود.

اموال غیرقابل توقیف

اقسام توقیف اموال محکوم علیه

میزان اموال توقیفی

1. اقسام توقیف اموال محکوم علیه

توقیف تامینی: وقتی حکمی صادر می شود، برای به اجرا درآوردن آن، شرایطی لازم است: 1- باید برای حکم، اجراییه صادر شود. 2- این اجراییه به محکوم علیه، ابلاغ شود.

به استناد ماده 34 قانون اجرای احکام مدنی، همین که، اجراییه به محکوم علیه ابلاغ شد، او موظف است ظرف مدت ده روز، مفاد آن را اجرا کند. اما کاملاً روشن است که احتمال دارد، محکوم علیه در این مهلت ده روزه، اموال خود را به دیگران انتقال دهد یا آن ها را مخفی کند و یا از بین ببرد و یا به طور کلی، کاری کند که محکوم له نتواند به حق خود برسد، در اینجا محکوم له می تواند حتی قبل از تمام شدن مهلت ده روزه محکوم علیه، اموال او را برای توقیف، معرفی کند که به این توقیف، «توقیف تأمینی» یا «توقیف احتیاطی» می گویند.

توقیف اجرایی: توقیف اجرایی، عبارت است از توقیف مال مدیون یا محکوم علیه از طریق قسمت اجرای ثبت یا اجرای دادگاه، که این توقیف مانع از تصرف مالک در مال خود می باشد. البته تصرفاتی که به ضرر کسی که مال برای او توقیف شده، منظور است.

نکته: اجراییه برگه ای است که از طرف دادگاه تنظیم می شود و در آن مواردی که باید شخص محکوم به آن عمل کند، درج می شود. این برگه به محکوم ابلاغ می شود و مهلت اجرای داوطلبانه رأی با ابلاغ آن اغاز می شود.