ضرورت های بکارگیری مجازات های جایگزین حبس

با نگاهی به تاریخچه بوجود آمدن مجازات حبس و موارد به کارگیری آن به وضوح می­توان دریافت که حبس از آن دسته مجازات­ هایی است که از قدیم الایام تا به امروز به شکل­های مختلفی اجرا می­شود که در این سیر علیرغم توسعه موارد بکارگیری آن شاهد تغییرات و تحولاتی در اوضاع و شرایط استفاده از آن در کشورهای مختلف دنیا هستیم . امروزه پژوهشگران و علمای حقوق، جرم شناسی و جامعه شناسی با قطعیت تمام از دستاورد­های تحقیقات علمی و میدانی خود که با کمی تأمل براحتی قابل درک است و با توجه به اثرات و پیامد­های سوء و آسیب­های اجتماعی بعضاً غیر قابل جبران، دیگر مجازات حبس را به عنوان مجازاتی با هدف اصلاح، بازپروری و توانمند­سازی فرد مجرم و خطا کار برای بازگشت به اجتماع و ادامه زندگی به عنوان یک فرد عادی ابزار مناسبی نمی­دانند و به شدت برای کاهش تبعات منفی آن بر ضرورت بکار­گیری مجازات­های جایگزین حبس تأکید دارند. در این میان از جمله علل و ضرورت­های بکار گیری ابزار­های جایگزین برای نیل به اهداف اصلی از مجازات مجرمان و کاهش پیامد­های منفی حبس با صداقت تمام در نگاهی به آثار زیان بار زندان در سرتاسر جهان می­توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1. کاهش بازدارندگی و حالت ارعابی مجازات حبس به دلیل استفاده زیاد در موارد غیر­ضروری و جرایم سبک و غیر­عمدی .
2. تحمیل هزینه ­های سرسام ­آور و گزاف نگهداری از زندانیان بر نهاد حکومتی و نهایتاً جامعه .
3. صدمات و آلام روحی برای فرد زندانی در نتیجه جدا­سازی وی از خانواده، بستگان و جامعه .
4. ایجاد پیشینه منفی در سوابق اجتماعی فرد و مانع شدن در بازگشت عادی فرد به اجتماع و عامه مردم .
5. کاهش اثرات تربیتی و بازپروری به دلیل افزایش بیش از حد و غیر­معقول جمعیت زندانیان .
6. ایجاد زمین ه­ای برای حرف ه­ای ­تر شدن فرد زندانی به دلیل اختلاط و مصاحبت با مرتکبین به جرایم گوناگون .
7. باز­آموزی جرایم مختلف به دلیل عدم طبقه بندی مناسب ناشی از جمعیت بالای زندانیان و عدم فضای مناسب و کافی برای اسکان زندانیان.
8. تحمیل اثرات منفی و زیان بار بر خانواده و فرزندان محکوم و تخریب شأن و منزلت اجتماعی آنان .
9. مسائل بهداشتی و بیماری های واگیر­دار و شیوع و گسترش آنها از قبیل ایدز­، هپاتیت و سل و سایر بیماری­های عفونی و …

علاوه بر این موارد با نگاهی به بررسی­های انجام شده در چند کشور دنیا بر ضرورت­های بکارگیری مجازات­های جایگزین حبس مهر تاییدی انگاشته می­شود. در کشور کره­ی جنوبی حداقل 25 در صد کسانی که در زندان هستند پس از آزادی دوباره به آنجا بر می­گردند. در اسپانیا ظرف چهار سال 30درصد کسانی که زندان بوده­اند مرتکب تکرار جرم شده و دوباره به آنجا باز گشته­اند و در اکثر ایالت­های امریکا حدود 30 تا 35 درصد زندانیان مرتکب تکرار جرم می­شوند و به زندان بر می­گردند.

نگارش : عباس اکبری بوانی دانشجوی کارشناسی ارشد

حقوق جزا و جرم شناسی علوم و تحقیقات خوزستان

ناشر: پایگاه ایتنرنتی نشر مقالات حقوقی،حق گستر