با برخی مقررات دارنده چک آشنا شوید
چک ممکن است در وجه شخص معین صادر شده باشد. شخص معین می تواند حقیقی باشد یا حقوقی. هرگاه چک در وجه شخص معین باشد شعبه موظف است نشانی و هویت همان شخص را در پشت چک ثبت کرده و با رعایت موارد قانونی وجه چک را در قبال گرفتن امضا به وی پرداخت کند.
اما اگر در وجه شخص حقوقی باشد، اگر چه پرداخت نقدی چک در وجه شخص حقوقی با رعایت موارد قانونی و شناسایی شخص حقوقی از لحاظ قانونی بلامانع است اما در عرف بانکی و بخشنامه بانک مرکزی شعب مجاز به نقد پرداخت کردن این دسته چک‌ها نیستند.
چک ممکن است در وجه شخص معین بوده و دارنده چک در ظهر چک با تصریح به نام شخص معین آن را امضا کند. در این صورت چک در وجه شخص معین ظهر نویسی شده و فرد آخری دارنده چک محسوب شده و پرداخت چک طبق بند یک عمل خواهد شد.
چک ممکن است در وجه شخص معین بوده که به صرف امضا در ظهر به دیگری منتقل شده باشد در این صورت چک حامل محسوب شده و هر شخصی که چک در دست او است دارنده چک محسوب شده و شعبه بایستی هویت و نشانی آن شخص را در پشت چک ثبت و در قبال گرفتن امضا در پشت چک پرداخت پول انجام شود.
دقت شود هرگاه چک در وجه شخص حقوقی باشد مهر شرکت به تنهایی برای انتقال چک کافی نیست و به حتم بایستی علاوه بر مهر یک امضا نیز داشته باشد. زیرا نخست به موجب قانون تجارت چک به صرف امضا در ظهر به دیگری منتقل می شود. دوم اینکه به موجب قانون تجارت و مقررات ثبت شرکت ها هیچ شرکتی در ایران وجود ندارد که بدون امضا باشد. پس انتقال چک اشخاص حقوقی به حتم بایستی با امضای مدیران صورت گیرد.
چک ممکن است در وجه حامل صادر شده باشد که دارنده چک شخصی است که چک در دست اوست. در صورت مراجعه شخص به بانک، شعبه هویت و نشانی وی را در پشت چک ثبت و در قبال گرفتن امضا وجه چک را به او پرداخت می کند.
هرگاه دارنده چک نتواند خود، به طور حضوری چه از لحاظ فیزیکی یا حقوقی ، مبلغ چک را دریافت کند، قائم مقام قانونی‌اش می‌تواند مطابق مقررات نسبت به دریافت مبلغ چک اقدام کند. دقت شود در زمان پرداخت مبلغ چک نخست بایستی مدارک سمت قائم مقام را ملاحظه کرد و سپس در قبال مدارک هویتی مشخصات و نشانی قائم مقام در پشت چک ثبت و در قبال گرفتن امضای چک پرداخت شود. قائم مقام شامل ولی، قیم، وکیل ورثه.
تنها نکته این است که باید دقت شود : هرگاه چک در وجه شخص حقوقی باشد مهر شرکت به تنهایی برای انتقال چک کافی نبوده و به حتم بایستی علاوه بر مهر یک امضا نیز داشته باشد زیرا نخست به موجب قانون تجارت چک به صرف امضا در ظهر به دیگری منتقل می شود. دوم اینکه به موجب قانون تجارت و مقررات ثبت شرکت ها هیچ شرکتی در ایران وجود ندارد که بدون امضا باشد پس انتقال چک اشخاص حقوقی به حتم بایستی با امضای مدیران صورت پذیرد. برای صدور اجرائیه دارنده چک باید عین چک و گواهینامه مذکور در ماده ۴ و یا گواهینامه مندرج در ماده ۵ را به اجرای ثبت اسناد محل تسلیم کند. اجرای ثبت در صورتی دستور اجرا صادر می‌کند که مطابقت امضای چک به نمونه امضای صادرکننده در بانک از طرف بانک گواهی شده باشد.
تبصره ( ماده 10 و 3 سال۱۳۶۷ مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام) دارنده چک می‌تواند محکومیت صادرکننده را نسبت به پرداخت تمامی خسارت و هزینه‌های وارد شده که به طور مستقیم و به طور متعارف برای دریافت طلب خود از ناحیه وی متحمل شده است، اعم از آنکه قبل از صدور حکم یا پس از آن باشد، از دادگاه تقاضا کند. در صورتی که دارنده چک جبران خسارت و هزینه‌های مزبور را پس از صدور حکم درخواست کند، باید درخواست خود را به همان دادگاه صادرکننده حکم تقدیم کند.
مژده روشن
