ازدواج، پیوندی میان زن و مرد است که تقریبا در میان همه افراد و ادیان خوب و پسندیده شمرده شده است و دارای آثار خوب دنیوی و اخروی می‌باشد.
اما مسئله‌ای که در رابطه با ازدواج وجود دارد، این است که برای انجام این کار چه مسائلی را باید رعایت کنیم و در نظر بگیریم. یکی از این مسائل، مربوط به فردی است که طرف دوم رابطه است. تا پایان این مقاله با ما همراه باشید تا در رابطه با موانع نکاح و… صحبت کنیم.
چه نوع ازدواج‌هایی باطل محسوب می‌شوند؟
- ازدواجی که به اکراه باشد و شخص مجبور به ازدواج با فرد دیگری در اثر تهدید و ایجاد فشار و… شده باشد غیرنافذ است. یعنی پس از رفع اکراه با قبول یا رد آن فرد، ازدواج باطل یا غیرباطل می‌شود. اما اگر اکراه و اجبار بسیار شدید بوده باشد و آن شخص با اختیار خودش آن عمل را انجام نداده باشد، نکاح به طور کلی باطل است.
- اگر عقد نکاح یا ازدواج معلق باشد با استناد به قانون باطل تلقی می‌شود، ازدواج معلق نوعی است که هدف از انجام آن، رسیدن به موقعیت یا چیز خاصی است. مثلا شخص می‌گوید من با تو ازدواج می‌کنم به شرطی که خانه بخری و در صورتی که شرط وی محقق نشود، ازدواج وی اثر ندارد.
- ازدواج همجنسگرایانه باشد. ازدواج بین دو همجنس در دین اسلام پذیرفته نیست و باطل تلقی می‌شود. در دین اسلام، طرفین ازدواج حتما باید از هر دو جنس، یعنی یکی از آنها زن و دیگری مرد باشد.
- ازدواجی که در آن اراده نبوده باشد، برای مثال اشخاص در هنگام ازدواج مست یا مجبور یا دیوانه باشند و همچنین ازدواج با شوخی نیز پذیرفته نیست.
- در هنگام ازدواج، اشتباه در هویت جسمی وجود داشته باشد. یعنی مثلا فردی از دختری خواستگاری کرده ولی پدر دختر، در هنگام عقد دختر دیگرش را به عقد آن مرد درآورد و بجای دختری که از او خواستگاری شده، شخص دیگری سند ازدواج را امضا نماید که در این صورت این ازدواج باطل و نادرست می‌باشد.
البته! این در صورتی است که اشتباه در بنیاد مسائل مربوط به فرد باشد و مثلا اگر اشتباه در اوصاف طرف مقابل باشد ازدواج باطل نیست. مثلا اگر زنی به بهانه چشم رنگی یا پول فراوان مرد با او ازدواج کند و بعد ببیند که در شناخت این مسائل دچار اشتباه شده بوده است، ازدواج باطل نیست اما حق فسخ دارد و زن می‌تواند ازدواج با آن مرد را فسخ کند.
سن قانونی ازدواج در ایران چقدر است؟
در ادامه مباحث مربوط به ازدواج این پرسش مطرح می‌شود که سن مناسب برای ازدواج چقدر است؟ در پاسخ به این سوال می‌توان گفت که دختران از 13 سالگی و پسران از 15 سالگی به طور قانونی می‌توانند ازدواج کنند.
البته شایان توجه است که امروزه، در خیلی از اقوام با توجه به سنن متفاوت، در سنین کمتر نیز ازدواج صورت می‌گیرد و این اقدام مصداق بارز کودک‌همسری و تجاوز به حقوق فرد برای انتخاب شریک زندگی‌اش است و این عمل با اذن ولی و با تشخیص دادگاه در صورت صلاحیت داشتن، صورت می‌گیرد.
همچنین لازم به ذکر است که ازدواج قبل از بلوغ نیز (که در دختران قبل از 9 سال قمری و در پسران قبل از 15 سال قمری است) توسط ولی کودک صورت می‌گیرد. تشخیص دادگاه برای دارا بودن یا نبودن صلاحیت از عرف منطقه مربوطه تاثیر می‌گیرد.
تا پیش از سال 1381 اخذ مجوز از دادگاه برای ازدواج دختران و پسران در کمتر از سنین قانونی لازم نبود اما از آن سال به بعد، اخذ مجوز لازم در نظر گرفته شده و علاوه بر اجازه ولی، تشخیص دادگاه نیز باید بر درست بودن این عمل باشد.
موانع ازدواج چیست و با چه کسانی نمی‌توان ازدواج کرد؟
با توجه به قوانین ایران، موانع ازدواج به پنج دسته کلی تقسیم می‌شوند:
- خویشاوندی خونی و نسبی: ازدواج با مادر و جده‌های مادری و پدر و اجداد پدری، فرزندان و نوه‌ها و نتیجه‌ها (و هرچقدر که پایین‌تر رود)، برادر و خواهر و اولاد و نوه و نتیجه و… آنان، عمه و خاله و عمو و دایی خود و همچنین عمه و خاله و دایی و عموهای مادر و پدر و اجداد ممکن نیست.
- خویشاوندی سببی: ازدواج کردن با مادر و جده‌های خود زوجه و همچنین مادر و جده‌های رضائی زوجه ممکن نیست و این عدم امکان برای زن نیز صادق است و نمی‌تواند با پدر و اجداد اصلی و رضائی زوج ازدواج کند. زن پدر و اجداد نسبی و رضائی انسان نیز برای همیشه بر وی حرام‌اند و همچنین عروس برای همیشه برای پدرشوهرش و اجداد شوهرش حرام است. ازدواج با برادرزاده و خواهرزاده زوجه نیز غیرنافذ است و نیازمند اذن او می‌باشد، اگر شخصی بدون اجازه ازدواج کند ولی پس از آن، زوجه تنفیذ کند صحیح می‌شود اما اگر نکند باطل است. همچنین موارد دیگری در خویشاوندی سببی وجود دارد که در اینجا به آن نمی‌پردازیم.
- خویشاوندی رضائی: با انجام گرفتن برخی مواردی که باعث ایجاد خویشاوندی رضائی می‌شوند، مثل شیر دادن مستقیم به یک کودک در شیرخوارگی‌اش، این نوع قرابت به وجود می‌آید و احکام آن در رابطه با موانع نکاح و ازدواج همانند خویشاوندی نسبی محسوب می‌گردد.
- رعایت مصلحت کشور: مثلا در مواردی مانند ازدواج ایرانیان عضو نیروهای مسلح با غیرایرانی‌ها که ممنوع محسوب شده است و باید برای انجام آن، مجوز از سوی دولت اخذ شده باشد.
- موارد متفرقه: ازدواج زنان مسلمان با مردان غیرمسلمان حرام است و در صورتی که از حرمت این کار باخبر بوده باشند، این عمل زنا محسوب می‌شود (اما این حالت برای مردان صدق نمی‌کند و مردان می‌توانند با زنان غیرمسلمان اهل کتاب ازدواج موقت و یا حتی به عقیده برخی فقها ازدواج دائم کنند.). همچنین مردان و زنان نمی‌توانند در هنگام احرام و انجام مناسک حج با هم ازدواج کنند و در صورتی که این کار را آگاهانه انجام داده باشند، برای همیشه به هم حرام خواهند شد. علاوه بر آن، مرد نمی‌تواند با زن شوهردار یا زنی که در مدت عده است زنا کند و اصلا نکاح نمی‌تواند صورت پذیرد، اگر هم این عمل انجام شود، آن زن برای همیشه به وی حرام خواهد بود.
در نهایت خوب است که بدانید ریزجزئیات موانع ازدواج در این مقاله مطرح نشده است تا از حوصله بحث خارج نباشد، اما امیدواریم که نهایت استفاده را از این مقاله برده باشید. با ما در پایگاه خبری یاسا همراه باشید تا از آخرین و مهم‌ترین اخبار روز آگاهی یابید.
مقاله مفیدی بود اما کافی نبود ممنون از شما