ابراء مهریه: همه چیز در مورد ابرا و بخشش مهریه

در این مقاله قصد دارم شما را با مفهوم و جنبه‌های مختلف ابراء مهریه در حقوق ایران آشنا کنم. مهریه یکی از موضوعات پیچیده و مهم در روابط زناشویی است که دانستن دقیق مسائل مرتبط با آن می‌تواند از بروز مشکلات حقوقی در آینده جلوگیری کند.

با مطالعه این مقاله، شما به درک بهتری از شرایط و قوانین مرتبط با ابراء مهریه خواهید رسید و می‌توانید در صورت لزوم، تصمیمات هوشمندانه‌تری اتخاذ کنید.

با من همراه باشید تا به تحلیل حقوقی ابراء مهریه ، نحوه تعیین و پرداخت آن و نکات کلیدی در این زمینه بپردازم.

آشنایی با مفهوم ابراء مهریه

در ادامه، با مفهوم ابراء مهریه و شرایط آن آشنا خواهید شد. همچنین به بررسی دلایل مختلفی که ممکن است باعث ابراء مهریه توسط زن شود و امکان رجوع از آن خواهم پرداخت.

ابراء مهریه چیست؟

ابراء مهریه به معنای گذشت ارادی و بدون شرط زن از حق دریافت مهریه است که با اعلام صریح او صورت می‌گیرد. با این اقدام، حق مطالبه مهریه از سوی زن به ‌طور کامل از بین می‌رود و دیگر نمی‌تواند مهریه را طلب کند.

ابراء یا برائت ذمه یک نهاد حقوقی است که در قانون مدنی پیش‌بینی شده و به مسئله دیون و تعهدات مالی مربوط می‌شود. طبق اصول حقوقی، تعهدات و دیون باید توسط مدیون یا متعهد علیه پرداخت و انجام شوند؛ در غیر این صورت، فرد با تبعات قانونی عدم پرداخت دین یا انجام تعهدات مواجه خواهد شد. اما در صورتی که دین ادا شده باشد یا داین (طلبکار) تصمیم بگیرد که از حق خود صرف‌نظر کند، با «ابراء» یا «برائت ذمه»، مدیون یا متعهد علیه از انجام تعهد یا پرداخت دین رها می‌شود.

در اصطلاح حقوقی، ابراء به این معناست که داین یا طلبکار، با رضایت کامل و در صحت عقل و بلوغ، مدیون یا متعهد علیه را از انجام تعهد مالی یا پرداخت بدهی معاف می‌کند. در این حالت، به گونه‌ای است که انگار از ابتدا هیچ دینی وجود نداشته و مدیون هیچ‌گونه تعهدی در این زمینه نداشته است.

این نهاد حقوقی، در مورد مهریه نیز صدق می‌کند؛ یعنی در صورتی که زن مهریه خود را ابراء کند، دیگر مرد هیچ مسئولیتی در قبال پرداخت آن نخواهد داشت. این اقدام، آثار حقوقی مهمی دارد که نیازمند آگاهی کامل از شرایط و تبعات آن برای طرفین است.

با توجه به توضیحات فوق، می‌توان گفت که «ابراء مهریه» به معنای آن است که زن، با اختیار و رضایت کامل، در کمال صحت عقل و با داشتن بلوغ و رشد قانونی، به موجب یک سند رسمی یا عادی، مرد را از پرداخت مهریه‌ای که در قباله ازدواج به او تعلق دارد، رها می‌کند. این اقدام به نوعی از تعهدات مالی زن نسبت به مرد، پایان می‌دهد و بدین صورت، مرد دیگر هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال پرداخت مهریه نخواهد داشت.

یکی از مهم‌ترین آثار ابراء مهریه، غیر قابل رجوع بودن آن است. یعنی پس از انجام ابراء، زن نمی‌تواند دوباره به مهریه خود رجوع کند یا آن را دوباره مطالبه نماید. این موضوع بسیار حائز اهمیت است، چرا که مهریه در بسیاری از موارد یکی از ابزارهای حقوقی مهم زنان برای جلب رضایت مرد در مواقعی است که زن تمایل به طلاق دارد.

از این رو، در شرایطی که زن بخواهد از حق خود در مهریه صرف‌نظر کند، باید با دقت و احتیاط تصمیم‌گیری کند، چرا که پس از ابراء، به طور کلی انگار مهریه‌ای وجود نداشته و مرد هیچ تعهدی برای پرداخت آن نخواهد داشت.

شرایط ابراء مهریه

پس از توضیح درباره ماهیت ابراء مهریه، در این بخش به بررسی شرایط لازم برای انجام این امر توسط زن می‌پردازیم. زن می‌تواند نسبت به رهاسازی مرد از پرداخت مهریه خود اقدام کند، اما این اقدام باید تحت شرایط خاصی انجام گیرد.

شرایط ابراء مهریه مطابق با آنچه در قوانین و مقررات حقوقی آمده، به شرح زیر است:

1. وجود اهلیت در ابراء کننده: اهلیت به معنای داشتن عقل، بلوغ و رشد است. طبق قانون مدنی، برای انجام ابراء، فردی که این عمل را انجام می‌دهد (در اینجا زن) باید دارای اهلیت باشد. یعنی باید بالغ، عاقل و رشید باشد. اما توجه داشته باشید که در خصوص فردی که به نفع او ابراء صورت می‌گیرد (یعنی مرد)، اهلیت شرط نیست. به عبارت دیگر، مرد، حتی اگر فاقد اهلیت قانونی باشد، می‌تواند از ابراء مهریه بهره‌مند شود.
2. وجود قصد و رضا در ابراء کننده: برای اینکه زن بتواند مهریه خود را ابراء کند، باید این کار را با قصد و رضایت کامل انجام دهد. یعنی زن باید به طور آگاهانه و بدون هیچ‌گونه اکراه یا فشار، تصمیم بگیرد که از حق خود در مهریه صرف‌نظر کند. در واقع، این عمل باید بر اساس رضایت کامل و بدون تحمیل از جانب هیچ شخصی باشد.
3. مشروعیت جهت و معین بودن موضوع ابراء: یکی از شرایط دیگر ابراء مهریه این است که موضوع این عمل به طور دقیق و مشخص باید معین باشد. یعنی هنگام تنظیم سند رسمی یا عادی ابراء، باید میزان و نوع مهریه‌ای که زن قصد دارد از آن صرف‌نظر کند، به طور شفاف مشخص شود. علاوه بر این، نیت و هدف از ابراء نباید برخلاف شرع و قانون باشد. این به این معناست که اگر زن قصد داشته باشد برای انجام ابراء از روش‌ها یا انگیزه‌های نادرست استفاده کند، این عمل معتبر نخواهد بود.

با رعایت این شرایط، زن می‌تواند به طور قانونی و معتبر، مرد را از پرداخت مهریه خود رها کند و از تعهدات مالی او بکاهد.

دلایل ابراء مهریه از سمت زن

ابراء مهریه از سمت زن ممکن است به دلایل مختلفی انجام شود که این دلایل می‌تواند شخصی، مالی یا حقوقی باشد. در ادامه به برخی از دلایل رایج و مهمی که ممکن است زن را به بخشیدن مهریه وادار کند، اشاره خواهیم کرد.

یکی از دلایل رایج ابراء مهریه، در مواقعی است که زن تصمیم به طلاق یا جدایی از شوهر خود می‌گیرد و برای تسریع روند طلاق و کاهش مشکلات و اختلافات مالی یا احساسی، ممکن است مهریه خود را ببخشد. این اقدام می‌تواند به‌ویژه در طلاق‌های توافقی که هدف از آن کاهش کشمکش‌های حقوقی است، مفید واقع شود.

در صورتی که مرد توان مالی برای پرداخت مهریه نداشته باشد یا قادر به تأمین آن نباشد، زن ممکن است به طور داوطلبانه مهریه خود را ببخشد تا از بروز مشکلات حقوقی جلوگیری کرده و در ادامه، از ایجاد شرایط نامناسب برای همسر خود جلوگیری کند.

این امر می‌تواند به نفع هر دو طرف باشد تا به‌جای ادامه جنگ‌های حقوقی، از طریق توافق به یک نتیجه مسالمت‌آمیز برسند.

برخی زنان ممکن است به دلایل شخصی و برای شروع یک زندگی جدید یا به خاطر تنش‌های روحی و روانی ناشی از زندگی مشترک، تصمیم بگیرند مهریه خود را ببخشند. این اقدام می‌تواند به‌ عنوان راهی برای بازسازی زندگی و حرکت به سمت آینده‌ای بدون گذشته‌ دردناک یا منفی باشد.

در برخی موارد، زن ممکن است به‌منظور جلوگیری از آسیب‌های روحی به فرزندان یا از دست دادن آرامش در خانواده، تصمیم بگیرد مهریه را ببخشد. این اقدام به ‌ویژه زمانی اتفاق می‌افتد که زن بخواهد از تشدید اختلافات و تنش‌های خانوادگی جلوگیری کند و به نوعی زندگی جدیدی برای خود و فرزندانش بسازد.

در بعضی موارد، زن ممکن است با توجه به مصلحت‌های خانوادگی یا اجتماعی، تصمیم به بخشیدن مهریه بگیرد. این مصلحت‌ها می‌تواند شامل حفظ روابط اجتماعی، حفظ احترام خانواده‌ها یا توافقات میان خانواده‌ها باشد.

یکی از دلایل عمده ابراء مهریه در مواقعی است که زن و شوهر تصمیم به طلاق توافقی می‌گیرند. در این شرایط، زن به‌ منظور تسریع روند طلاق و رسیدن به یک توافق میان طرفین، ممکن است تمام یا بخشی از مهریه خود را ببخشد. این اقدام می‌تواند باعث شود که طلاق با کمترین مشکلات و اختلافات مالی یا قانونی پیش برود.

آیا امکان رجوع از ابراء مهریه وجود دارد؟

بذل مهریه به معنای بخشیدن یا صرف‌نظر کردن از آن است و معمولاً با رضایت و اراده زن انجام می‌شود. در بسیاری از موارد، پس از بذل مهریه، فرد ممکن است از تصمیم خود پشیمان شود و بخواهد مهریه خود را دوباره مطالبه کند. برای پاسخ به این سوال که آیا بذل مهریه قابل رجوع است یا نه، باید به شرایط و نوع بذل مهریه توجه کنیم.

بذل مهریه به دو شکل عمده صورت می‌گیرد:

• اقرار به وصول مهریه: در این حالت، زن به دفتر اسناد مراجعه کرده و اقرارنامه‌ای مبنی بر دریافت مهریه تنظیم می‌کند. در این صورت، زن با امضای این سند می‌پذیرد که تمام یا بخشی از مهریه خود را دریافت کرده و مرد دیگر مسئول پرداخت آن نخواهد بود. این نوع بخشش مهریه قابل رجوع نبوده و پس از تنظیم اقرارنامه، زن نمی‌تواند از آن منصرف شود و مهریه را مطالبه کند.
• هبه مهریه: هبه به معنای هدیه دادن و بخشیدن مالی است. در صورتی که زن مهریه خود را به طور داوطلبانه و با اختیار خود به مرد ببخشد، این بخشش قابل رجوع است. بنابراین، اگر زن بخواهد از این تصمیم منصرف شود، می‌تواند رجوع کرده و مهریه را دوباره مطالبه کند، مگر در شرایط خاصی که در ادامه ذکر می‌شود.

رجوع از بذل مهریه در شرایط خاصی امکان‌پذیر است که عبارتند از:

1. رجوع قبل از تحقق بخشش: اگر بذل مهریه به طور قطعی و رسمی انجام نشده باشد (مثلا زن هنوز سند رسمی هبه مهریه را امضا نکرده باشد)، او می‌تواند قبل از ثبت آن، از تصمیم خود منصرف شود و مهریه را مطالبه کند.
2. هبه مشروط به شرایط خاص: در صورتی که زن مهریه خود را تحت شرایط خاصی به مرد ببخشد (مثلا شرط گذاشته باشد که در صورت وقوع یک اتفاق خاص، این بخشش لغو شود)، می‌تواند تحت آن شرایط خاص، از بذل مهریه رجوع کند.
3. پشیمانی از هبه مهریه: در صورتی که زن از بخشش مهریه به دلایل شخصی یا اجتماعی پشیمان شود و هبه به طور رسمی و با سند رسمی انجام شده باشد، به طور کلی نمی‌تواند رجوع کند، مگر اینکه هبه به طور صریح و قانونی مشروط به امکان بازگشت مهریه بوده باشد.

پاسخ به سوال این است که بذل مهریه در صورتی که به طور قانونی و با سند رسمی انجام شود، قابل رجوع نیست. اما اگر این بخشش به‌ صورت هبه و با شرایط خاص صورت گرفته باشد، امکان رجوع وجود دارد. به طور کلی، زن باید از آثار و تبعات حقوقی این تصمیم به‌ خوبی آگاه باشد و در صورت نیاز به مشورت حقوقی، با وکیل آنلاین مشورت کند تا از عواقب قانونی این اقدام در آینده جلوگیری کند.

قوانین و مقررات مرتبط با ابراء مهریه

در این بخش، قوانین حاکم بر ابراء مهریه در حقوق ایران را بررسی خواهیم کرد. همچنین شرایط لازم برای اعتبار این عمل و موانع قانونی مرتبط با آن را برای شما توضیح خواهم داد.

قوانین حاکم بر ابراء مهریه در حقوق ایران

ابراء مهریه به معنای بخشیدن مهریه از طرف زن به شوهر است. به عبارت دیگر، زمانی که زن مهریه خود را ابراء می‌کند، به طور رسمی از حق خود برای دریافت مهریه صرف نظر می‌کند.

این عمل به طور معمول به‌صورت یک‌جانبه و با رضایت کامل زن انجام می‌شود و پس از آن مرد از تعهد خود برای پرداخت مهریه آزاد می‌شود. به عبارتی، پس از ابراء، زن دیگر نمی‌تواند برای مطالبه مهریه به شوهر مراجعه کند.

زن باید با اختیار کامل و بدون هیچ‌گونه فشاری از طرف شوهر یا دیگران مهریه خود را ببخشد. در صورتی که ثابت شود زن تحت فشار یا اجبار این کار را انجام داده است، ابراء باطل خواهد بود. زن باید هنگام ابراء مهریه، عاقل و بالغ باشد. در صورتی که زن به دلیل جنون یا وضعیت روانی نامناسب، قادر به تصمیم‌گیری صحیح نباشد، ابراء باطل است.

برای جلوگیری از بروز مشکلات حقوقی در آینده، بهتر است ابراء مهریه به‌صورت کتبی و رسمی انجام شود. ابراء می‌تواند به‌صورت شفاهی نیز انجام شود، اما ثبت آن به‌صورت کتبی و با حضور شاهد در سند رسمی می‌تواند از بروز اختلافات جلوگیری کند.

پس از ابراء، زن دیگر حق ندارد مهریه خود را مطالبه کند، زیرا با بخشش مهریه، تعهد شوهر به پرداخت آن از بین می‌رود. ابراء مهریه تنها شامل مهریه می‌شود و هیچ تاثیری بر سایر حقوق مالی زن مانند نفقه یا اجرت‌المثل ندارد. به عبارت دیگر، زن پس از ابراء مهریه همچنان می‌تواند سایر حقوق مالی خود را مطالبه کند.

در صورتی که زن بتواند ثابت کند که تحت فشار یا به دلیل عدم آگاهی مهریه خود را بخشیده است، می‌تواند درخواست ابطال ابراء را به دادگاه ارائه دهد. برای این کار، زن باید دادخواست خود را به دادگاه خانواده ارائه کند و دلایل و مدارک لازم برای اثبات اجبار یا عدم آگاهی خود را به دادگاه ارائه کند.

برای جلوگیری از مشکلات و سوء تفاهم‌ها در آینده، توصیه می‌شود ابراء مهریه به‌صورت رسمی و با تنظیم سند در دفتر اسناد رسمی انجام شود. در این صورت، سند رسمی معتبرتر خواهد بود و در محاکم قانونی نیز راحت‌تر قابل استناد است.

در صورتی که زوجه شرایط قانونی لازم برای ابراء مهریه را داشته باشد، او می‌تواند با اعلام قصد خود به شوهر، مهریه را ببخشد. این اعلام می‌تواند به صورت شفاهی یا حتی در قالب یک کاغذ دست‌نویس صورت گیرد، اما از آنجا که اثبات ابراء در آینده ممکن است مشکل باشد، توصیه می‌شود که بخشش مهریه در قالب یک سند رسمی و در دفتر ثبت اسناد رسمی تنظیم شود و به امضای زوجه برسد. این اقدام باعث می‌شود که در صورت بروز اختلافات آینده، سند رسمی به‌عنوان مدرک معتبر در دادگاه مورد استفاده قرار گیرد.

مهریه معمولا در یک سند رسمی مانند قباله ازدواج تعیین می‌شود. در نتیجه، اگر زوجه پس از ابراء مهریه به دادگاه مراجعه کرده و دعوای مطالبه مهریه را مطرح کند، ممکن است با استناد به قباله ازدواج در خواست خود را پیگیری کند.

به همین دلیل، برای جلوگیری از مشکلاتی که ممکن است در آینده پیش بیاید، بهتر است که ابراء مهریه به موجب سند رسمی و اقرارنامه ابراء مهریه تنظیم شود و در حضور شهود باشد. این کار به زوجه کمک می‌کند تا از اثبات ابراء در آینده اطمینان حاصل کند.

در طلاق توافقی یا هر نوع طلاق دیگری، شرط اصلی در ابراء مهریه این است که زن باید در حالت عقلانی و بدون اجبار این عمل را انجام دهد. بنابراین، اگر زوجه ادعا کند که تحت فشار یا اجبار این اقدام را انجام داده است، باید این ادعا را در دادگاه اثبات کند. اگر ثابت شود که ابراء در شرایط غیر آزادانه یا با اکراه بوده است، این ابراء معتبر نخواهد بود.

وقتی که زوجه مهریه خود را ابراء می‌کند، این اقدام تنها شامل مهریه است و هیچ‌گونه تاثیری بر سایر حقوق مالی او مانند نفقه، اجرت‌المثل ایام زناشویی، جهیزیه و حقوق دیگر ندارد. این حقوق همچنان برای زوجه معتبر خواهند بود.

طبق ماده 1085 قانون مدنی، اگر مهریه زوجه حال باشد (یعنی مطالبه‌پذیر باشد)، تا زمانی که شوهر مهریه را پرداخت نکرده است، زن از حق حبس برخوردار است. این بدان معناست که زن می‌تواند از انجام وظایف زناشویی خودداری کند تا زمانی که مهریه‌اش پرداخت شود. اما اگر زن ذمه شوهر را از پرداخت مهریه ابراء کند، دیگر نمی‌تواند از حق حبس خود استفاده کند و موظف به انجام وظایف زناشویی است.

برای اینکه ابراء مهریه قانونی و موثر باشد، باید همراه با قصد انشاء باشد. این یعنی زن باید به طور قطعی تصمیم بگیرد که مهریه را ببخشد. به‌عنوان مثال، اگر زوجه به شوهر خود بگوید که «دوست دارم مهریه‌ام را در آینده به تو ببخشم»، این تنها یک ابراءز احساسات است و ابراء مهریه محقق نمی‌شود، زیرا زوجه قصد انشاء این عمل حقوقی را نداشته است.

ابراء مهریه یک عمل حقوقی یک‌جانبه است که باید با رعایت شرایط قانونی و با اختیار کامل زن صورت گیرد. برای جلوگیری از مشکلات بعدی، توصیه می‌شود که ابراء مهریه به صورت رسمی و با تنظیم سند در دفتر اسناد رسمی انجام شود. همچنین، زوجه باید از تمامی عواقب این اقدام آگاه باشد، زیرا پس از ابراء مهریه، دیگر نمی‌تواند برای مطالبه آن به شوهر مراجعه کند.

شرایط لازم برای اعتبار ابراء مهریه

ابراء مهریه یکی از اقدامات حقوقی است که به موجب آن، زن با رضایت کامل و آگاهانه، شوهر خود را از پرداخت مهریه معاف می‌کند. این عمل حقوقی باید تحت شرایط خاص و با رعایت اصول قانونی صورت گیرد تا معتبر باشد.

در ادامه، به تشریح شرایط لازم برای اعتبار ابراء مهریه خواهم پرداخت:

وجود اهلیت زوجه

اهلیت در حقوق به معنای داشتن صلاحیت و توانایی برای انجام اعمال حقوقی است. اولین شرط اعتبار ابراء مهریه، برخورداری زوجه از اهلیت است.

اهلیت زوجه به معنای داشتن صحت عقل و بلوغ است. یعنی زن باید از نظر عقلانی سالم باشد و از نظر سنی به حد بلوغ رسیده باشد تا بتواند تصمیمی آگاهانه در این زمینه بگیرد.

در این خصوص، مهم است که زن به عنوان مالک مهریه، دارای توانایی ذهنی برای درک عواقب تصمیم خود باشد. در واقع، اگر زن به دلایلی نظیر جنون یا عدم بلوغ در زمان ابراء مهریه باشد، عمل ابراء معتبر نخواهد بود. همچنین، لازم به ذکر است که در این زمینه، اهلیت مرد (مدیون) مطرح نیست و فقط اهلیت زن برای انجام این عمل ضروری است.

وجود قصد ابراء و رضایت زوجه

شرط دوم برای اعتبار ابراء مهریه، قصد و رضایت زن است. این بدان معناست که زن باید به طور کاملا آگاهانه و با اراده آزاد، اقدام به ابراء مهریه کند. ابراء مهریه نباید تحت فشار یا اجبار صورت گیرد؛ بنابراین، اگر زن تحت تاثیر تهدید یا فریب قرار گیرد یا از روی اکراه اقدام به ابراء کند، ابراء معتبر نخواهد بود.

همچنین، زن باید آگاهانه از حق خود برای دریافت مهریه صرف نظر کند، یعنی بدون هرگونه ابهام یا فشاری، تصمیم خود را اتخاذ کند. این شرط بر اهمیت اراده آزاد زن تأکید دارد و هرگونه محدودیت در این زمینه، مانند اجبار یا اشتباه در تصمیم‌گیری، می‌تواند موجب بطلان ابراء شود.

مشروعیت جهت و معین‌بودن موضوع ابراء

سومین شرط برای اعتبار ابراء مهریه، مشروعیت جهت و معین بودن موضوع ابراء است. به عبارت دیگر، زن باید با هدفی مشروع و قانونی، مهریه خود را ابراء کند و این عمل نباید بر خلاف شرع یا قانون باشد.

اگر زن با نیت غیرقانونی یا خلاف شرع اقدام به ابراء کند، این عمل اعتبار نخواهد داشت. علاوه بر این، در زمان ابراء، باید میزان و نوع مهریه به طور دقیق مشخص شود.

در صورتی که این موارد مشخص نباشند، ابراء به دلیل عدم وضوح و عدم تعیین موضوع نمی‌تواند اثر قانونی داشته باشد. بنابراین، در تنظیم سند ابراء مهریه، باید تمامی جزئیات مربوط به مهریه، اعم از میزان آن، نوع آن (منقول یا غیرمنقول) و شرایط دقیق پرداخت یا بخشش آن به وضوح ذکر گردد.

در مجموع، برای آنکه ابراء مهریه از نظر قانونی معتبر باشد، زن باید اهلیت قانونی برای انجام این عمل را داشته باشد، تصمیم خود را آگاهانه و با رضایت کامل بگیرد و موضوع ابراء نیز باید از نظر قانونی مشروع و معتبر باشد. بنابراین، رعایت این شرایط اساسی برای اعتبار ابراء مهریه ضروری است.

در خصوص ابراء مهریه و امکان رجوع از آن پس از امضای سند، به طور کلی باید گفت که ابراء مهریه باعث سقوط تعهدات زوج نسبت به پرداخت مهریه می‌شود و این اقدام غیرقابل رجوع است. طبق ماده 264 قانون مدنی، ابراء یکی از عواملی است که باعث سقوط دین می‌شود و پس از ابراء، زوجه دیگر نمی‌تواند از مهریه‌ای که بخشیده است، بازگشت کند.

به عبارت دیگر، پس از ابراء، زوج از تعهد خود نسبت به پرداخت مهریه بری می‌شود و زوجه حق مطالبه آن را نخواهد داشت.

 شرایط تنظیم و امضای سند عادی ابراء مهریه برای طلاق خُلع

در مواردی که طلاق به صورت خلع انجام می‌شود، زوجه ممکن است در ازای مالی که به شوهر می‌دهد، طلاق بگیرد. در اینجا ممکن است مهریه به عنوان فدای طلاق در نظر گرفته شود.

به این ترتیب، زوجه می‌تواند در صورت کراهت از شوهر خود و با پرداخت فدیۀ معین، درخواست طلاق نماید. اگر زوجه مهریه خود را به شوهر ببخشد (یعنی آن را ابراء کند)، در برخی شرایط، در ایام عده، ممکن است از ابراء خود رجوع کند.

 شرایط لازم برای تنظیم و امضای سند عادی ابراء مهریه

• اهلیت قانونی زوجه: برای اعتبار سند ابراء مهریه، زوجه باید دارای اهلیت قانونی باشد. این به معنای بلوغ، عقل و رشد است. بنابراین، زوجه باید بالغ (به سن 18 سال تمام رسیده باشد) و عاقل و رشید باشد. اگر زوجه نابالغ، مجنون یا غیر رشید باشد، سند ابراء مهریه او اعتبار نخواهد داشت.
• شرایط امضای سند: باید توجه داشت که سند ابراء مهریه به صورت عادی (که در دفاتر اسناد رسمی ثبت نمی‌شود) قابل تنظیم است اما برای اعتبار قانونی بیشتر، بهتر است این سند در دفاتر اسناد رسمی تنظیم و ثبت گردد.

در مواردی که دو سند متفاوت (یکی عادی و دیگری رسمی) برای تعیین مهریه تنظیم شده باشد، در صورت تعارض میان این دو سند، سند رسمی از اعتبار بیشتری برخوردار است و به عنوان سند معتبر شناخته می‌شود. لذا اگر سند عادی ابراء مهریه با سند رسمی مهریه تعارض داشته باشد، اصل بر اعتبار سند رسمی است.

تنظیم سند ابراء مهریه باید با دقت انجام شود و همواره بهتر است که این سند با مشورت کارشناسان حقوقی تنظیم گردد. در خصوص طلاق و ابراء مهریه، پیشنهاد می‌شود که زوجین از مشاوره حقوقی استفاده کنند تا از بروز مشکلات حقوقی در آینده جلوگیری شود.

در نهایت، باید یادآور شد که ابراء مهریه یک اقدام غیرقابل بازگشت است مگر در موارد خاص که در قانون ذکر شده باشد، بنابراین زوجه باید پیش از انجام این کار از تمام جوانب حقوقی آن آگاه باشد.

موانع قانونی در ابراء مهریه

ابراء مهریه یکی از راه‌های قانونی است که زنان می‌توانند با آن مهریه خود را به شوهر ببخشند و از حق خود برای دریافت مهریه صرف‌نظر کنند. اما مانند هر عمل حقوقی دیگر، ابراء مهریه نیز تحت شرایط و موانع خاصی قرار دارد که در صورت عدم رعایت این موانع، ابراء فاقد اعتبار قانونی خواهد بود.

در ادامه، به بررسی مهم‌ترین موانع قانونی در این زمینه خواهم پرداخت:

عدم اهلیت زوجه

اولین مانع قانونی در ابراء مهریه، عدم اهلیت زوجه است. طبق قانون، تنها افرادی که از اهلیت قانونی برخوردارند می‌توانند اقدام به ابراء مهریه کنند. اهلیت به معنای داشتن صحت عقل و بلوغ است.

اگر زن در زمان ابراء مهریه به دلایلی مانند جنون یا عدم بلوغ دچار باشد، ابراء مهریه از نظر قانونی معتبر نخواهد بود. این به این معناست که زن برای بخشیدن مهریه باید از نظر عقلانی سالم و به سن قانونی رسیده باشد تا قادر به درک و تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد بخشش مهریه خود باشد.

وجود اکراه یا فشار در ابراء

یکی دیگر از موانع قانونی مهم در ابراء مهریه، وجود اکراه یا اجبار در تصمیم‌گیری است. اگر زن تحت فشار یا تهدید از سوی شوهر یا هر شخص دیگری مجبور به بخشیدن مهریه خود شود، این اقدام معتبر نخواهد بود. به عبارت دیگر، اگر زن به اجبار یا در نتیجه تهدید، مجبور به ابراء مهریه شود، عمل او به عنوان یک عمل حقوقی معتبر شناخته نمی‌شود. طبق قانون، ابراء باید به صورت آگاهانه و با اراده آزاد زن صورت گیرد.

عدم مشروعیت جهت

در صورتی که زن برای بخشیدن مهریه، هدف یا قصد غیرقانونی و مغایر با اصول شرعی و قانونی داشته باشد، این عمل معتبر نخواهد بود.

به این معنا که اگر ابراء مهریه برای اهداف غیرمشروع، مانند فریب سیستم قضائی یا به قصد فرار از پرداخت مالیات یا بدهی‌های دیگر انجام شود، این عمل فاقد اعتبار خواهد بود.

مشروعیت هدف در انجام عمل ابراء بسیار حائز اهمیت است و اگر زن برای اهدافی که بر خلاف قانون یا شرع است، مهریه را ببخشد، این عمل از نظر قانونی باطل خواهد بود.

مبهم بودن موضوع ابراء

یکی دیگر از موانع قانونی در ابراء مهریه، مبهم بودن موضوع ابراء است. موضوع ابراء باید به طور دقیق و شفاف مشخص شود.

به عبارت دیگر، میزان مهریه‌ای که بخشیده می‌شود، باید به وضوح در سند ابراء ذکر گردد. اگر سند ابراء مهریه فاقد جزئیات کافی و دقیق در خصوص میزان مهریه باشد، این ابراء از نظر قانونی قابل پذیرش نخواهد بود.

برای مثال، اگر در سند رسمی ابراء مهریه، فقط ذکر شود که “مهریه بخشیده شده است” و جزئیات آن به روشنی بیان نشود، چنین سندی ممکن است فاقد اعتبار قانونی باشد. بنابراین، باید حتما در زمان تنظیم سند ابراء، میزان مهریه مشخص و دقیقا ذکر شود تا از بروز هرگونه مشکل حقوقی جلوگیری شود.

وجود تعهدات معوق یا سایر مطالبات مالی

اگر زن در ازای بخشیدن مهریه، تعهدات مالی دیگری داشته باشد که به شوهر یا اشخاص ثالث بدهکار است، این شرایط می‌تواند موجب پیچیدگی در اعتبار ابراء مهریه شود. به عنوان مثال، اگر زن مهریه خود را در ازای تسویه بدهی‌های دیگری به شوهر بخشیده باشد و این بدهی‌ها هنوز پرداخت نشده باشند، احتمال دارد که ابراء مهریه به عنوان یک عمل حقوقی فاقد اعتبار تلقی شود، زیرا شرط شفافیت و مشروعیت در ابراء مهریه ممکن است به خطر بیفتد.

عدم تنظیم سند رسمی

یکی از مواردی که ممکن است ابراء مهریه را از نظر قانونی با مشکل مواجه کند، عدم تنظیم سند رسمی برای ابراء است.

در صورتی که زن تصمیم به ابراء مهریه بگیرد، باید این عمل را در دفترخانه ثبت اسناد رسمی به ثبت برساند.

ابراء مهریه در صورتی اعتبار دارد که به صورت مکتوب و رسمی انجام شود. تنظیم چنین سندی در دفاتر رسمی باعث می‌شود که حقوق طرفین محفوظ بماند و سند مذکور در مراجع قضایی معتبر باشد.

در صورتی که سند ابراء مهریه به صورت عادی یا بدون ثبت رسمی تنظیم شود، امکان بروز مشکلات حقوقی و چالش‌های قانونی وجود دارد.

عدم وجود توافق وکالت در طلاق

یکی از روش‌های متداول در هنگام بخشیدن مهریه، واگذاری حق طلاق به همسر است. برخی از زنان برای گرفتن حق طلاق از شوهر خود حاضر به بخشیدن مهریه می‌شوند. اما در صورتی که در این فرآیند، طرفین نتوانند توافق دقیقی در خصوص نحوه و شرایط حق طلاق و ابراء مهریه به عمل آورند، ممکن است این عمل حقوقی با مشکل مواجه شود.

برای مثال، برخی افراد با تصور این که مهریه را می‌توان بدون شرایط خاصی بخشید، بدون تنظیم قرارداد رسمی وکالت در طلاق، اقدام به بخشیدن مهریه می‌کنند، که این کار ممکن است در عمل با مشکلات قانونی همراه باشد.

نحوه ابراء مهریه

در ادامه، به مراحل و فرآیند ابراء مهریه پرداخته و مستندات و مدارک لازم برای این کار را توضیح خواهم داد. نحوه تنظیم و نوشتن نامه ابراء مهریه نیز در این بخش مطرح خواهد شد.

مراحل و فرآیند ابراء مهریه

در نظام حقوقی، هر عمل حقوقی باید مطابق با اصول و مقررات خاص خود انجام شود تا از لحاظ قانونی صحیح و معتبر باشد و آثار حقوقی آن به درستی مترتب گردد.

ابراء مهریه، به‌عنوان یک عمل حقوقی، از این قاعده مستثنی نبوده و برای آن نیز مراحل و نحوه خاصی باید رعایت گردد تا معتبر شناخته شود. در این راستا، در این بخش به بررسی مراحل و نحوه انجام ابراء مهریه خواهیم پرداخت.

نحوه ابراء مهریه، ابتدا مستلزم این است که زوجه شرایط قانونی و شرعی لازم برای انجام این اقدام را داشته باشد. این شرایط عبارتند از: برخورداری از اهلیت قانونی که شامل صحت عقل، بلوغ و رشد است، و همچنین داشتن قصد و رضا برای بخشیدن مهریه به شوهر. در صورتی که زوجه به هر دلیل فاقد این شرایط باشد، عمل ابراء معتبر نبوده و نمی‌توان آثار حقوقی آن را بر آن مترتب نمود.

پس از احراز شرایط لازم، زوجه می‌تواند به دو صورت، مهریه خود را ابراء کند: نخست از طریق تنظیم یک سند عادی دست‌نویس و دوم از طریق تنظیم سند رسمی در دفترخانه اسناد رسمی.

هر چند که از نظر قانونی، ابراء می‌تواند به صورت شفاهی یا در قالب سند عادی نیز صورت گیرد، اما به دلیل مشکلات احتمالی در اثبات صحت و اعتبار ابراء، توصیه می‌شود که این اقدام به صورت رسمی و در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم شود. در این صورت، زن باید به صراحت در سند رسمی قید کند که شوهر را از پرداخت مهریه مندرج در قباله ازدواج بری‌الذمه می‌سازد.

1. آماده‌سازی مدارک: ابتدا باید تمامی مدارک لازم را به همراه داشته باشید. این مدارک شامل اصل سند ازدواج، کارت ملی و شناسنامه شما و همسر شما است.
2. مشاوره با وکیل: برای اطمینان از صحت فرایند و اطمینان از اینکه ابراء مهریه به درستی انجام می‌شود، بهتر است با یک وکیل خانواده مشورت کنید. وکیل می‌تواند شما را در این مسیر هدایت کرده و کمک کند تا تمام مراحل به درستی انجام شود.
3. تنظیم سند ابراء مهریه: همانطور که گفته شد، برای ابراء مهریه می‌توانید از دو روش استفاده کنید:
   • سند عادی: این سند ممکن است به صورت دست‌نویس یا نوشتاری ساده تنظیم شود و توسط طرفین امضا گردد.
   • سند رسمی در دفترخانه: برای اطمینان از اعتبار قانونی، تنظیم ابراء مهریه در دفترخانه رسمی توصیه می‌شود. در این صورت، بعد از پرداخت هزینه‌های مربوطه، سند رسمی صادر می‌شود که از نظر قانونی معتبر است و قابل استفاده در محاکم است.
4. امضای سند ابراء مهریه: پس از تنظیم سند، باید توسط زوجه (زن) امضا شود و در صورتی که از شهود استفاده می‌شود، شاهدان نیز باید امضا کنند. سپس، سند رسمی (در صورت تنظیم در دفترخانه) به طرفین تحویل داده می‌شود.
5. ثبت در دفتر اسناد رسمی (در صورت نیاز): اگر سند در دفترخانه تنظیم شود، تمامی اطلاعات در دفاتر ثبت اسناد رسمی وارد می‌شود و طرفین یک نسخه از سند ابراء مهریه دریافت خواهند کرد.

پس از انجام مراحل ابراء مهریه و پس از اینکه زن به طور قانونی شوهر خود را از پرداخت مهریه بری‌الذمه کرد، آثار این عمل به شرح زیر خواهد بود:

• سقوط حق مطالبه مهریه: از زمان ابراء، زوجه دیگر هیچ‌گونه حقی برای مطالبه مهریه مندرج در قباله ازدواج نخواهد داشت. به عبارت دیگر، پس از انجام ابراء، این حق به طور کامل از او سلب می‌شود.
• سقوط تعهد مرد به پرداخت مهریه: مرد نیز دیگر هیچ‌گونه تعهدی برای پرداخت مهریه نخواهد داشت و این تعهد از دوش او برداشته می‌شود. این به معنای آن است که دیگر هیچ‌گونه الزام قانونی برای پرداخت مهریه از سوی مرد وجود نخواهد داشت.

این تغییرات و آثار حقوقی ناشی از ابراء مهریه، اثرات آن را بر روابط مالی میان زن و شوهر نشان می‌دهد و برای هر دو طرف لازم است که از ابعاد مختلف حقوقی این تصمیم آگاه باشند.

مستندات و مدارک لازم برای ابراء مهریه

برای ابراء مهریه و بخشیدن آن به شوهر، به طور کلی نیاز است که مراحل مشخصی را طی کنید. در اینجا به تفصیل نحوه ابراء مهریه و مدارک مورد نیاز آن بیان می‌شود:

سند ازدواج یا قباله نکاحیه، که در آن مهریه تعیین شده است، باید به همراه داشته باشید. این سند نشان‌دهنده میزان و نوع مهریه است که قصد دارید آن را ببخشید.

برای احراز هویت طرفین، یعنی زوجه و زوج، به مدارک هویتی مانند کارت ملی و شناسنامه نیاز دارید. این مدارک برای تایید هویت و صحت اطلاعات در سند ابراء مهریه ضروری هستند.

اگر لازم است، ممکن است مدارک دیگری همچون سند طلاق یا هر مدرک مربوط به وضعیت تأهل نیز درخواست شود.

نحوه تنظیم و نوشتن نامه ابراء مهریه

ابراء مهریه یک اقدام حقوقی است که در آن زن به صورت قانونی مهریه خود را به شوهر می‌بخشد و از حق خود برای مطالبه آن صرف‌نظر می‌کند. تنظیم و نوشتن نامه ابراء مهریه باید با دقت و مطابق با اصول قانونی صورت گیرد تا این اقدام دارای اعتبار حقوقی باشد و آثار آن به درستی مترتب گردد.

در اینجا به نحوه تنظیم و نوشتن نامه ابراء مهریه به صورت صحیح و قانونی پرداخته می‌شود.

در ابتدای نامه باید مشخصات کامل هر دو طرف (زوجه و زوج) به طور دقیق درج شود. این مشخصات شامل نام و نام‌خانوادگی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، کد ملی و نشانی محل سکونت هر دو طرف است. نامه باید با عنوان مشخصی شروع شود که نشان‌دهنده موضوع نامه باشد. برای این منظور می‌توان از عنوان “نامه ابراء مهریه” یا “ابراء مهریه به موجب سند رسمی” استفاده کرد.

در متن نامه باید به صراحت ذکر شود که زوجه از حق خود برای مطالبه مهریه صرف‌نظر کرده و شوهر را از پرداخت مهریه بری‌الذمه می‌کند. این جمله باید به وضوح و بدون ابهام باشد.

در نامه باید به طور دقیق مقدار مهریه (به واحد مورد نظر مانند وجه نقد، طلا، ملک یا هر نوع مال منقول و غیرمنقول) و نوع آن ذکر شود تا هیچ‌گونه ابهامی در این زمینه وجود نداشته باشد. برای اعتبار بیشتر نامه، باید تاریخ و شماره قباله ازدواج در نامه درج شود تا مشخص شود که این بخشش در ارتباط با مهریه مربوط به عقد نکاح صورت می‌گیرد.

لازم است در نامه ذکر شود که زوجه این بخشش را با کمال میل، رضایت و بدون هیچ‌گونه اجبار و فشاری انجام می‌دهد. این موضوع به‌ویژه از اهمیت بالایی برخوردار است تا اعتبار عمل قانونی حفظ شود.

در انتهای نامه، زوجه باید آن را امضا کند و تاریخ روز تنظیم نامه را نیز درج نماید. برای اثبات بیشتر، توصیه می‌شود که نامه در حضور شهود معتبر امضا شود. در صورتی که نامه به صورت سند عادی تنظیم شود، حضور شاهدان و امضای آن‌ها در پایین نامه می‌تواند اعتبار آن را افزایش دهد. در این صورت، شهود باید هویت خود را تایید کرده و امضا کنند.

برای جلوگیری از مشکلات حقوقی و اثبات نادرستی در آینده، توصیه می‌شود که نامه ابراء مهریه به‌ صورت سند رسمی در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم شود.

اگر زوجه قصد ابراء مهریه در حین طلاق یا هر شرایط خاص دیگری را داشته باشد، بهتر است از یک وکیل متخصص برای مشاوره و تنظیم این نامه کمک بگیرد. شهود برای اعتبار بیشتر نامه باید افرادی باشند که قادر به شهادت در محاکم قضایی باشند و از نظر قانونی شناخته‌ شده و معتبر باشند.

این مراحل و نکات به شما کمک خواهند کرد که نامه ابراء مهریه به طور دقیق، قانونی و معتبر تنظیم شود و به درستی در پرونده حقوقی شما انعکاس یابد.

نمونه سند بخشش مهریه با اقرار به وصول و ابراء

• سند ابراء مهریه

سرکار خانم ……………فرزند …………. به شماره شناسنامه ………… و کد ملی …………..و به آدرس سکونت …………زوجه سند نکاحیه شماره …………به موجب  این  سند اقرار نمودند تمامی  مهریه  مندرج  در سند نکاحیه  فوق  الذکر را به همسر خود جناب آقای  ……………….فرزند …………. به شماره شناسنامه …………. و کد ملی ………….. ابراء نموده و ذمه  زوج  درخصوص  پرداخت  مهریه  به  زوجه  بری  گردیده. زوجه در این خصوص حق هیچگونه مطالبه ای را نخواهد داشت. ضمنا” زوجه حق  هرگونه ادعا و اعتراض احتمالی را از خود سلب و ساقط نمود.

• سند اقرار به وصول مهریه

حاضر این دفتر گردید خانم ………….با مشخصات مذکور در فوق و با طیب خاطر و رضای کامل اقرار و اعتراف صریح نمود. مبنی بر اینکه تمام مهریه موضوع قباله نکاحیه ثبت شده تحت شماره ……….. مورخ …………دفتر شماره ……. را از همسرش، آقای ………………. با مشخصات مذکور دریافت نمود و درمورد آن هیچگونه ادعا و اعتراضی ندارد. مستندات: نامه شماره ………..مورخ…………… دفتر رسمی ازدواج شماره ……… و سند نکاحیه به شماره چاپی ……………..

• نمونه رای ابراء مهریه

نمونه رای ابراء مهریه عبارت است از:

در خصوص دعوی خانم و.و. فرزند ن. با وکالت آقای جعفر قنبری به طرفیت آقای م.ز. فرزند الف. به خواسته مطالبه تعداد ۹۰ سکه تمام بهار آزادی و خسارات دادرسی: با عنایت به مجموع اوراق و محتویات پرونده به این شرح که خواهان به استناد سند نکاحیه خود مطالبه مهریه خود را نموده است.

نظر به اینکه خوانده و وکیل ایشان با تقدیم سند عادی اعلام نموده‌اند که زوجه تمام مهریه خود را در حق زوج حلال نموده و زوج برائت ذمه حاصل نموده است و برفرض اینکه بخشش و هبه‌ای هم صورت گرفته باشد موکل می‌ تواند از هبه رجوع نماید.

فلذا حق شکایت از شخص یا اشخاص یک حق مسلم است که برای هر فردی مفروض است و صرف ادعای شکایت که یک حق قانونی است نمی‌ تواند دلیل اجبار یا اکراه طرف مقابل باشد و از طرفی هم چون مهریه زوجه به صورت دین بوده است علاوه بر اینکه الفاظ به‌کار رفته در سند عادی حکایت از برائت ذمه زوج دارد.

مضافا اینکه مهریه زوجه دینی بوده است که بر ذمه خوانده استقرار یافته و با بخشش دین امکان رجوع برای دائن وجود ندارد و در هر صورت دینی بر ذمه خوانده باقی نمانده است فلذا دعوای خواهان را مردود و مستنداً به ماده ۸۰۶ قانون مدنی و ماده ۱۹۷ قانون آیین دادرسی مدنی حکم بر بطلان دعوی خواهان صادر و اعلام می‌ نماید رأی صادره حضوری و ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل اعتراض در محاکم تجدیدنظر استان تهران است.

رئیس شعبه ۲۸۷ دادگاه عمومی حقوقی تهران ـ …

• رای وحدت رویه ابراء مهریه

رای وحدت رویه ابراء مهریه عبارت است از:

در خصوص تجدیدنظرخواهی خانم و.و. با وکالت آقای م.ت. به طرفیت آقای م.ز. نسبت به دادنامه شماره ۱۵۹۴ مورخ ۵/۹/۹۲ اصداری از شعبه ۲۸۰ دادگاه حقوقی (خانواده) تهران که به موجب آن در خصوص دعوی زوجه به خواسته مطالبه مهریه به لحاظ ابراء زوج حکم بر بطلان دعوی صادرشده است نظر به اینکه دادنامه تجدیدنظر خواسته مطابق دلایل موجود در پرونده و وفق مقررات قانونی صادر گردیده است و ایراد تجدید نظرخواه در حدی نیست که موجب حصول علم به وجود اشتباه در حکم گردد لذا اعتراض نامبرده قابل انطباق با جهات مقرر در ماده ۳۴۸ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۷۹ نمی‌ باشد در نتیجه دادگاه به استناد قسمت اخیر ماده ۳۵۸ قانون مذکور ضمن ردّ اعتراض حکم تجدیدنظر خواسته را تأیید می‌ نماید رأی صادره قطعی است.

رئیس شعبه ۱۱ دادگاه تجدیدنظر استان تهران ـ مستشار دادگاه

• نمونه رای ابطال ابراء مهریه

خلاصه جریان پرونده

در تاریخ 27/1/93 خانم س.ل. با تقدیم دادخواستی خطاب به دادگستری ازنا به‌طرفیت شوهرش م.ل. درخواست صدور رأی به محکومیت زوج به پرداخت یکصد و چهارده عدد سکه بهار آزادی مهریه وی با احتساب خسارات وارده نموده است. پرونده جهت رسیدگی به شورای حل اختلاف شماره یک (شعبه اول حقوقی ویژه خانواده) ارجاع می‌شود.

در تاریخ 8/2/93 شورا با حضور خواهان به پرونده رسیدگی می‌کند و خواهان علی‌رغم ابلاغ واقعی وقت رسیدگی در جلسه حضور نداشته است به هر حال شورا طی دادنامه غیابی شماره 09309976710100054 حکم بر ورود و محکومیت زوج به پرداخت یکصد و چهارده عدد سکه بهار آزادی مبالغی بابت حق‌الوکاله و هزینه دادرسی صادر می‌نماید، رأی به طرفین ابلاغ می‌شود.

زوج در فرجه قانونی تقاضای واخواهی می‌کند و بقیه لایحه واخواهی تصویر مصدق یک فقره قرارداد عادی مبنی بر اینکه زوجه یک‌صد عدد از سکه‌های مهریه را بخشیده است که به امضای طرفین دو گواه رسیده است، ضمیمه می‌نماید. جلسه بعدی شورا جهت رسیدگی در تاریخ 26/4/93 تشکیل می‌شود در این جلسه برعکس جلسه قبلی زوج و وکیل وی حضور داشته ولی زوجه و وکیل او علی‌رغم ابلاغ واقعی حاضر می‌شوند.

شورا از شهود تعرفه‌شده و امضاءکننده ذیل قرارداد عادی در تاریخ 30/4/93 تحقیق می‌کند که هر دو برقرار جلسه مزبور و بخشیدن صد سکه از طرف زوجه را گواهی می‌نمایند. به‌هرحال شورا پس از رسیدگی به واخواهی طی دادنامه شماره 93099776710100222 مورخه 30/4/93 دادنامه قبلی را از پرداخت یک‌صد و چهارده سکه به پرداخت یک‌صد سکه اصلاح می‌کند این رأی در تاریخ 19/5/93 به طرفین ابلاغ می‌شود.

لکن زوجه در تاریخ 6/4/93 تقاضای فرجام‌خواهی می‌نماید که تنها نکته مطروحه در لایحه وکیل فرجام‌خواه استناد به ماده 803 قانون مدنی مبنی بر قابل رجوع بودن هبه می‌نماید به هر حال پرونده به دیوان‌عالی کشور ارسال گردیده و به این شعبه ارجاع می‌شود.

• نمونه رای دیوان

در خصوص فرجام‌خواهی خانم س.ل. نسبت به دادنامه صادره از شورای حل اختلاف ازنا (شعبه اول حقوقی) اولا از جهت شکلی با توجه به میزان خواسته، تقاضای فرجام‌خواهی مشمول بند اول ماده 367 قانون آیین دادرسی مدنی می‌باشد و قابل طرح در دیوان‌عالی کشور نمی‌باشد.

ثانیا از حیث محتوائی نظر به اینکه مهریه تعیین شده در پرونده عین معین نبوده بلکه به‌صورت دین و در ذمه زوج بوده است بخشیدن تمام یا قسمتی از آن از مصادیق عقد هبه نیست که مشمول ماده 803 قانون مدنی بوده و قابل گذشت باشد بلکه از مصادیق ابراء و شمول ماده 286 قانون مزبور بوده و قابل گذشت نیست علی‌هذا فرجام‌خواهی رد و رأی فرجام‌خواسته تأیید و ابراءم می‌شود.

رئیس شعبه 41 دیوان‌عالی کشور- مستشار- عضو معاون

چالش‌ها و مشکلات حقوقی در ابراء مهریه

در ادامه، مشکلات ناشی از عدم همکاری همسر در ابراء مهریه و چالش‌های قانونی و حقوقی مرتبط با آن بررسی خواهد شد. همچنین دعاوی و پرونده‌های قضائی در ارتباط با ابراء مهریه نیز مطرح خواهد گردید.

مشکلات ناشی از عدم همکاری همسر در ابراء مهریه

در برخی موارد، عدم همکاری شوهر در فرآیند ابراء مهریه ممکن است مشکلات متعددی را برای زن ایجاد کند. اگرچه ابراء مهریه یک عمل یک‌جانبه و ایقاعی است که زن می‌تواند بدون نیاز به رضایت و اجازه مرد آن را انجام دهد، اما در عمل ممکن است موانع و چالش‌هایی به وجود آید، به‌ویژه زمانی که فرآیند ابراء در حضور مرد و در دفترخانه اسناد رسمی صورت گیرد.

یکی از مشکلات ناشی از عدم همکاری همسر، عدم دسترسی زن به اسناد یا مدارک ازدواج است. بدون داشتن مدارک کامل، زوجه در مراحل قانونی ابراء دچار تأخیر یا محدودیت می‌شود. همچنین، در صورت وجود اختلافات شدید یا عدم توافق در مراحل حقوقی دیگر، ممکن است مرد به طور عمدی از همکاری در فرآیند رسمی ابراء خودداری کند، که این موضوع می‌تواند به پیچیدگی و طولانی شدن روند حقوقی بینجامد.

در برخی موارد نیز ممکن است زوجه برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی، با استفاده از اسناد عادی به ابراء مهریه اقدام کند؛ اما این روش در مقایسه با سند رسمی از اعتبار و استحکام کمتری برخوردار است و ممکن است در اثبات درستی عمل ابراء در آینده مشکل‌ساز شود.

چالش‌های قانونی و حقوقی مرتبط با ابراء مهریه

اگر ابراء مهریه به صورت سند عادی انجام شده باشد، اثبات اعتبار آن در مراجع قانونی چالش‌برانگیز خواهد بود. دادگاه ممکن است برای بررسی صحت ابراء به شهود یا مدارک تکمیلی نیاز داشته باشد.

همچنین، اگر مرد پس از ابراء مهریه از سند عادی به عنوان سند رسمی قبول نکند، زوجه باید مراحل اثبات آن را به دادگاه ارائه دهد.

در برخی موارد، زوجه پس از ابراء مهریه ممکن است بخواهد از این تصمیم بازگردد. این امر تنها در شرایط خاص و با اثبات وجود اجبار، تهدید، اکراه یا ناآگاهی زوجه از آثار حقوقی ابراء امکان‌پذیر است. طرح دعوای بطلان ابراء به دلیل سختی اثبات شرایط و مستندات آن، می‌تواند چالشی جدی باشد.

برخی افراد به اشتباه تصور می‌کنند که با ابراء مهریه، سایر حقوق مالی زوجه نیز ملغی یا محدود می‌شود. در حالی که نفقه، اجرت‌المثل و حقوق مالی دیگر همچنان به قوت خود باقی است و ابراء مهریه تنها بر حق دریافت مهریه تاثیر دارد. اما در صورت عدم آگاهی زوجین از این موضوع، ممکن است مشکلاتی در مطالبات مالی دیگر زوجه به وجود آید.

برخی از دفاتر ثبت اسناد رسمی، برای تنظیم اقرارنامه ابراء مهریه، از زوجه تأییدیه و امضای ولی یا پدر زوجه را می‌خواهند. در حالی که مطابق قانون، چنین الزاماتی پشتوانه قانونی ندارد. این امر می‌تواند برای زوجه‌ای که ولی او همکاری نمی‌کند، مشکلاتی ایجاد کند و روند را پیچیده‌تر سازد.

دعاوی و پرونده‌های قضایی در ارتباط با ابراء مهریه

ابراء مهریه یکی از موضوعات حقوقی مهم و چالش‌برانگیز در روابط زناشویی است که می‌تواند منجر به طرح دعاوی و پرونده‌های مختلف قضایی شود.

یکی از مهم‌ترین دعاوی در زمینه ابراء مهریه، دعوی بطلان ابراء است. این دعوی زمانی مطرح می‌شود که زن پس از ابراء، مدعی می‌شود که به دلایلی مانند اجبار، تهدید، اکراه یا ناآگاهی از آثار حقوقی، مهریه خود را ابراء کرده و اکنون قصد بازگرداندن حق مهریه خود را دارد.

نکات مهمی که در این زمینه باید به یاد بسپارید:

• زوجه باید دلایل کافی برای اثبات وجود اجبار یا اکراه ارائه دهد.
• مدارک مربوط به شرایط ابراء و گواهی شهود در این دعوی اهمیت بالایی دارد.
• دادگاه باید با بررسی دقیق محتویات و شرایط پرونده، تصمیم خود را اعلام کند.

مثلا زوجه‌ای ادعا می‌کند که همسرش او را با تهدید به طلاق و از دست دادن فرزندانش مجبور به ابراء مهریه کرده است. او با ارائه شهادت شهود و مدارک کافی، از دادگاه درخواست می‌کند که ابراء را باطل کند تا بتواند مجدداً برای دریافت مهریه اقدام کند.

برخی مواقع زوجین به صورت غیررسمی و با تنظیم یک سند عادی دست‌نویس اقدام به ابراء مهریه می‌کنند. در این شرایط، ممکن است زوجه یا زوج برای ثبت رسمی این سند و اجرای آن در محاکم قانونی نیاز به تنظیم رسمی آن داشته باشند و طرف مقابل از این کار خودداری کند. در این صورت، یکی از طرفین می‌تواند دعوی الزام به ثبت رسمی ابراء را مطرح کند.

هر چند ابراء در سند عادی نیز معتبر است، اما ثبت رسمی آن مانع از بروز مشکلات حقوقی آتی خواهد شد.

در صورتی که مرد از همکاری در تنظیم سند رسمی امتناع کند، زوجه می‌تواند دعوای الزام به ثبت ابراء را مطرح کند.

اگر مثلا زنی با یک سند عادی مهریه خود را به همسرش ابراء می‌کند، اما پس از مدتی مرد از تنظیم سند رسمی خودداری می‌کند و زوجه نگران از انکار ابراء در آینده، دعوای الزام به ثبت رسمی ابراء مهریه را مطرح می‌سازد.

در شرایطی خاص، زوجه ممکن است پس از ابراء مهریه، همچنان به مطالبه مهریه اقدام کند؛ به ویژه اگر ابراء در قالب سند عادی انجام شده باشد یا زوجه به دلیل وضعیت ویژه‌ای بتواند ابراء را به چالش بکشد. این دعوی با توجه به شرایط ابراء و شواهد موجود می‌تواند موفق یا مردود اعلام شود.

در صورتی که زن دلایل قانونی قوی مانند فریب یا سوء‌استفاده شوهر را ارائه دهد، ممکن است بتواند برای مطالبه مهریه مجدداً اقدام کند. اگر ابراء در سند رسمی ثبت شده باشد، امکان بازگشت از آن دشوارتر است.

زنی که به دلیل اصرار خانواده همسر و بدون مشورت حقوقی، مهریه خود را با یک دست‌نویس ابراء کرده است، با اثبات اینکه از اثرات قانونی این ابراء بی‌اطلاع بوده و تحت فشار بوده است، درخواست مطالبه مجدد مهریه خود را به دادگاه ارائه می‌دهد.

یکی دیگر از مسائل قضایی که می‌تواند در این زمینه مطرح شود، دعوی الزام به تحویل مدارک و قباله ازدواج توسط همسر است. در برخی مواقع، شوهر برای جلوگیری از ابراء یا بازبینی شرایط ابراء، از ارائه مدارک ازدواج یا قباله امتناع می‌کند. زوجه می‌تواند درخواست الزام شوهر به ارائه مدارک مربوط به قباله ازدواج را مطرح کند. تحویل مدارک به زوجه امکان بررسی دقیق‌تر حقوق مالی و قانونی او را فراهم می‌کند.

زنی قصد ابراء مهریه خود را دارد، اما شوهر از ارائه قباله ازدواج و مدارک مربوطه به وی امتناع می‌کند. زوجه از طریق دادگاه، دعوی الزام به تحویل مدارک را مطرح کرده تا بتواند مراحل ابراء را به صورت رسمی پیگیری کند.

تاثیر ابراء مهریه بر وضعیت مالی زن

در این بخش، تاثیر ابراء مهریه بر حقوق مالی زن پس از طلاق، وضعیت نفقه و اجرت‌المثل، و تاثیر آن برتقسیم اموال مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

تاثیر ابراء مهریه بر حقوق مالی زن پس از طلاق

ابراء مهریه به معنای صرف نظر کردن زوجه از حق قانونی خود در دریافت مهریه است.

پس از ابراء مهریه، به طور کلی، زوجه دیگر نمی‌تواند ادعای دریافت مهریه‌ای را که از آن صرف نظر کرده است، داشته باشد. اما این عمل، به خودی خود، بر سایر حقوق مالی زوجه تاثیر مستقیم ندارد، زیرا حقوق مالی زن پس از طلاق شامل موارد دیگری از جمله نفقه ایام عده، اجرت‌المثل ایام زندگی مشترک و گاهی شرط‌های ضمن عقد است که می‌تواند در قباله ازدواج درج شده باشد. هر یک از این حقوق، به دلایل قانونی و به طور جداگانه از مهریه استحقاق دارد.

در مواردی که زوجه به طور کامل و رسمی از مهریه خود ابراء می‌کند، این موضوع در سند رسمی ثبت و به امضای او می‌رسد. این سند رسمی به معنی اعلام نهایی و قانونی این ابراء است که معمولا در دادگاه پذیرفته می‌شود.

با این حال، چنانچه زوجه بتواند در دادگاه اثبات کند که ابراء مهریه تحت شرایطی مانند اجبار، تهدید یا ناآگاهی انجام شده است، می‌تواند درخواست ابطال ابراء را مطرح کرده و به حقوق خود بازگردد.

به طور کلی، ابراء مهریه تنها بر مهریه زوجه تاثیر دارد و در صورت جدایی، دیگر حقوق مالی او که در قانون پیش‌بینی شده‌اند (مانند نفقه و اجرت‌المثل)، همچنان معتبر باقی می‌مانند مگر اینکه زن به طور خاص و با رضایت، از آن حقوق هم صرف‌نظر کرده باشد.

این موضوع باید به‌صورت مکتوب و به‌عنوان توافقی رسمی در اسناد مربوطه قید شود، زیرا قانون به‌ صورت خودکار هیچ‌یک از این حقوق را از زن سلب نمی‌کند.

وضعیت نفقه و اجرت‌المثل پس از ابراء مهریه

ابراء مهریه هیچ تاثیر مستقیمی بر نفقه و اجرت‌المثل زوجه ندارد، زیرا این دو حقوق از نظر قانونی کاملا مستقل از مهریه بوده و به طور مجزا در قوانین حقوق خانواده تعیین شده‌اند.

طبق قانون، نفقه به هزینه‌هایی اطلاق می‌شود که زوج باید برای تأمین نیازهای روزمره و هزینه‌های معیشتی زوجه در طول زندگی مشترک و همچنین در دوره عده پس از طلاق (در صورت طلاق رجعی) پرداخت کند.

اجرت‌المثل نیز نوعی دستمزد برای فعالیت‌ها و کارهایی است که زن در طول زندگی مشترک و بدون قصد تبرع (بخشیدن یا رایگان انجام دادن) انجام داده است.

پس از ابراء مهریه، اگر زوجه در طلاق بخواهد نفقه ایام عده و اجرت‌المثل را مطالبه کند، می‌تواند این حقوق را به عنوان حقوق مستقل از مهریه درخواست کند. دادگاه با توجه به شرایط زندگی مشترک، مدت زمان آن و وضعیت خاص زوجه، میزان اجرت‌المثل و نفقه ایام عده را تعیین می‌کند. اما نکته‌ای که باید توجه داشت این است که اگر زن به طور رسمی و قانونی در سندی، از نفقه و اجرت‌المثل خود نیز گذشت کرده باشد، این حقوق نیز از او سلب خواهد شد.

اگر زوجه طی یک اقرار رسمی در دفترخانه تنها مهریه خود را ابراء کرده و از نفقه یا اجرت‌المثل خود صحبت نکرده باشد، در صورت طلاق می‌تواند همچنان برای نفقه ایام عده و اجرت‌المثل درخواست خود را به دادگاه ارائه دهد. اما اگر علاوه بر مهریه، نفقه و اجرت‌المثل نیز صراحتا در سند رسمی مورد ابراء قرار گرفته باشد، حق درخواست این موارد را نخواهد داشت.

بنابراین، ابراء مهریه به خودی خود به معنی انصراف از دریافت نفقه یا اجرت‌المثل نیست، مگر اینکه این موارد به صراحت در سند ابراء ذکر شده باشد.

ابراء مهریه و تاثیر آن بر تقسیم اموال

ابراء مهریه بر تقسیم اموال زوجین اثر مستقیم ندارد، زیرا اصل تقسیم اموال در نظام حقوقی کشور به صورت خودکار یا قانونی برقرار نیست، مگر در مواردی که به‌صورت توافقی تعیین شود. به عبارت دیگر، در قوانین فعلی، قاعده مشخصی برای تقسیم مساوی اموال میان زن و شوهر پس از طلاق وجود ندارد و این امر به توافق طرفین بستگی دارد. در بسیاری از ازدواج‌ها، شرط تقسیم اموال به‌عنوان یکی از شروط ضمن عقد لحاظ می‌شود که این شرط با مهریه زوجه مستقل از یکدیگر عمل می‌کنند.

ابراء مهریه بدین معناست که زوجه از حق قانونی خود برای دریافت مهریه صرف‌نظر کرده است، اما این امر تاثیری بر سایر دارایی‌های مشترک یا دارایی‌هایی که به طور خاص متعلق به یکی از زوجین است، نخواهد داشت. در صورت طلاق، هر یک از طرفین می‌توانند دارایی‌های خود را حفظ کنند و به درخواست تقسیم اموال می‌توانند به توافق برسند. چنانچه دارایی خاصی به طور مشترک و به نام هر دو ثبت شده باشد، باید به صورت عادلانه بین دو طرف تقسیم گردد.

در شرایطی که شرط تقسیم اموال به عنوان شرط ضمن عقد ازدواج ذکر شده باشد و زوجین تصمیم به طلاق بگیرند، این شرط قابلیت اجرایی دارد، حتی اگر زوجه از مهریه خود ابراء کرده باشد. در چنین حالتی، دادگاه بر اساس شرط ضمن عقد عمل کرده و نسبت به تقسیم اموال مشترک مطابق توافق قبلی اقدام می‌کند.

به طور کلی، ابراء مهریه هیچ‌گونه اثری بر توافق‌ها یا شروط ضمن عقد مربوط به تقسیم اموال ندارد. تنها در صورتی که زوجه در سندی رسمی به‌صورت خاص از حق تقسیم اموال یا دارایی‌های مشترک نیز انصراف داده باشد، این موضوع قابل اعمال خواهد بود.

اگر در زمان عقد شرط شده باشد که در صورت طلاق، نیمی از اموال به زوجه تعلق گیرد و زوجه بعدها مهریه خود را ابراء کند، این ابراء تنها به مهریه اختصاص خواهد داشت و شرط تقسیم اموال همچنان معتبر است و زوجه می‌تواند در صورت طلاق درخواست نیمی از اموال مذکور را داشته باشد.

نکات کلیدی در ابراء مهریه

در این قسمت، نکات مهمی که باید در زمان ابراء مهریه برای حفظ حقوق خود مد نظر قرار دهید، به همراه تاثیرات آن بر نفقه و دیگر حقوق مالی بررسی خواهد شد. همچنین اهمیت مشاوره حقوقی قبل از انجام این فرآیند توضیح داده خواهد شد.

نکات مهم در زمان ابراء مهریه برای حفظ حقوق

گاهی اوقات ممکن است زوجه به همراه همسر خود به دفترخانه ثبت اسناد رسمی مراجعه کرده و با تنظیم اقرارنامه ابراء مهریه، ذمه شوهر را از پرداخت مهریه مبری نماید.

در چنین شرایطی، ممکن است پس از گذشت زمان و در صورت وقوع برخی شرایط خاص، زوجه تصمیم بگیرد که دعوای ابطال اقرارنامه ابراء مهریه را در دادگاه خانواده مطرح کند. برای طرح این دعوی، لازم است که زوجه اقداماتی خاص انجام دهد که در ادامه به توضیح آن پرداخته‌ام.

طبق قانون، زوجه ممکن است در شرایطی از جمله اکراه، اجبار، جهل به مسئله یا عدم آگاهی از شرایط صحیح ابراء، اقدام به ابراء مهریه نماید. در این شرایط، زوجه می‌تواند ادعا کند که به صورت داوطلبانه و آگاهانه مهریه را نبخشیده است و این اقدام باید باطل شود.

از منظر حقوقی، اجازه پدر زوجه برای ابراء یا هبه مهریه الزامی نیست و نیازی به اخذ تأیید وی وجود ندارد. این موضوع به طور خاص در ابراء مهریه یا بخشش آن مطرح است و برخلاف باور عمومی، پشتوانه قانونی برای اخذ اجازه از پدر زوجه در این خصوص وجود ندارد. هرچند برخی دفاتر اسناد رسمی ممکن است جهت حفظ منافع زوجه و با نگاهی احتیاطی، اجازه پدر زوجه را دریافت کنند، اما این امر صرفا به دلایل توصیه‌ای است و از لحاظ قانونی، دفترخانه‌ها ملزم به دریافت این اجازه نیستند. بنابراءین، مطابق با قوانین، زوجه می‌تواند به صورت مستقل و بدون نیاز به تأیید یا رضایت پدر اقدام به ابراء یا هبه مهریه خود نماید.

در پاسخ به این پرسش که آیا زوجه پس از بخشش یا ابراء مهریه، می‌تواند از تصمیم خود رجوع کند یا خیر، باید سه حالت قانونی را مد نظر قرار داد که هر یک شرایط و آثار متفاوتی دارد:

• ابراء ذمه زوج از مهریه: در این حالت، زوجه ابراء ذمه زوج را از پرداخت مهریه اعلام می‌کند و به طور صریح بیان می‌دارد که زوج دیگر هیچ‌گونه تعهدی نسبت به پرداخت مهریه ندارد. به عبارت دیگر، زوجه به اختیار خود، مرد را بری‌الذمه کرده و تکلیف وی در پرداخت مهریه به کلی ساقط می‌شود. در این فرض، زوجه نمی‌تواند پس از ابراء، به هیچ عنوان از تصمیم خود رجوع کرده و مهریه را مطالبه نماید، زیرا از نظر حقوقی، ابراء امری قطعی و غیرقابل بازگشت است.
• بخشیدن مهریه در قبال طلاق: در مواردی که بذل مهریه به منظور دستیابی به طلاق صورت می‌گیرد، زوجه مهریه خود را در قبال طلاق خلع یا مبارات به شوهر می‌بخشد. در این نوع طلاق‌ها، زن در ازای بخشیدن مهریه، درخواست جدایی می‌کند. اما قانون به زوجه این حق رجوع از بخشش مهریه را در مدت عده داده است. بدین معنا که زوجه فقط در طول مدت عده می‌تواند از بذل مهریه رجوع کند و در این صورت، نکاح به وضعیت پیش از طلاق بازمی‌گردد. البته اگر عده به پایان رسد یا زوجه در این مدت رجوع نکند، حق رجوع از بخشش مهریه نیز از بین می‌رود.
• هبه مهریه به همسر: در حالت سوم، زوجه مهریه خود را به صورت هبه به همسر می‌بخشد و اعلام می‌دارد که مهریه را به همسر خود هدیه کرده است. از نظر حقوقی، هبه با ابراء تفاوت دارد و شرایط قانونی خاصی برای آن وجود دارد. در این وضعیت، زوجه می‌تواند در برخی موارد از هبه خود رجوع کند و مهریه را مطالبه نماید، مشروط بر اینکه هبه به شرایطی معلق نباشد و موردی که قانون آن را مستثنی کرده، محقق نشده باشد.

تاثیر ابراء مهریه بر نفقه و دیگر حقوق مالی

ابراء مهریه، از نظر حقوقی تنها بر حق دریافت مهریه تاثیر می‌گذارد و سایر حقوق مالی زوجه، همچون نفقه، اجرت‌المثل ایام زندگی مشترک، جهیزیه و سایر حقوق مرتبط با ازدواج، همچنان پابرجا خواهد بود.

به بیان دیگر، ابراء یا بخشش مهریه باعث از بین رفتن سایر حقوق قانونی و مالی زن در زندگی مشترک نمی‌شود و زوجه می‌تواند همچنان مطالبه نفقه و دیگر حقوق مالی را از زوج داشته باشد.

مطابق ماده 1085 قانون مدنی، زوجه می‌تواند تا زمان دریافت مهریه از حق حبس خود بهره‌مند شود و از انجام وظایف زناشویی امتناع ورزد. اما در صورت ابراء مهریه، حق حبس به صورت خودکار از بین می‌رود؛ زیرا زن اعلام می‌دارد که از دریافت مهریه صرف‌نظر کرده است.

از این ‌رو، با ابراء مهریه، زن نمی‌تواند بر مبنای حق حبس، از انجام وظایف خود خودداری کند. این موضوع تنها در خصوص مهریه صدق می‌کند و حقوقی چون نفقه همچنان قابل مطالبه خواهد بود.

پرسش‌های متداول

بررسی شرایط ابراء مهریه با گروه وکلای یاسا

اگر شما یا عزیزانتان نیاز به دریافت مشاوره حقوقی دقیق و مطمئن در زمینه ابراء مهریه دارید، وکلای باتجربه یاسا در کنار شما هستند. با بهره‌گیری از تخصص و راهنمایی‌های کاربردی این وکلا، می‌توانید از پیچیدگی‌های حقوقی، موانع قانونی و اشتباهات پرهزینه در امان باشید و بهترین مسیر حقوقی را انتخاب کنید.

ابراء مهریه به دلیل ماهیت یک‌جانبه و غیر قابل بازگشت آن، نیازمند دقت و آگاهی کامل زوجه از آثار و تبعات آن است. پیشنهاد می‌شود پیش از اقدام به ابراء مهریه، از طریق مشاوره حقوقی با وکیل مهریه، تمامی زوایا و جوانب موضوع به دقت بررسی شود. مشاوره حقوقی به زوجه این امکان را می‌دهد که آگاهانه و با شناخت کامل از نتایج، این تصمیم مهم را بگیرد و از مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری کند.

علاوه بر این، اگر ابراء مهریه به صورت سند رسمی یا اقرارنامه در دفترخانه ثبت اسناد تنظیم می‌شود، زوجه می‌تواند پیش از امضای سند، مستندات مربوط را دقیقا بررسی و از محتوای آن مطمئن شود. حضور شهود در تنظیم سند یا استفاده از اسناد رسمی در این موارد نیز، به اثبات عمل ابراء و اعتبار آن کمک شایانی خواهد کرد.

وکلای حرفه‌ای یاسا در زمینه مشاوره و پیگیری پرونده‌های خانوادگی، به‌ویژه در حوزه‌ی ابراء مهریه، آماده ارائه خدمات حقوقی تخصصی و شفاف به شما هستند. اگر به دنبال راهنمایی دقیق در زمینه‌های مختلف ابراء مهریه، مانند نحوه صحیح ابراء، شرایط قانونی و اثرات آن بر سایر حقوق مالی هستید، وکلای یاسا می‌توانند با بهره‌گیری از دانش به‌روز حقوقی و تجربه‌ عملی در پرونده‌های مشابه، شما را یاری کنند. با مشاوره تخصصی وکلای یاسا، ابهامات خود را در کوتاه‌ترین زمان ممکن برطرف کنید.