اثبات قانونی پدر و فرزندی

نسب در لغت به معنای خویشاوندی، نژاد، تبار و اصالت است. از منظر حقوقی این لغت به معنای رابطه خویشاوندی بین دو نفر است که از یک نسل باشند. زمانی که زن و شوهری صاحب فرزند شوند، به اصطلاح نسب گفته می‌شود. نسب به ارتباط خونی بین فرزند و پدر و مادر مرتبط است و اگر این امر دارای مغایرت باشد، نسبت فرزند با والدینش زیر سوال خواهد رفت. فرزندی که از رابطه مشروع و قانونی به دنیا بیاید، اصطلاحا دارای نسب مشروع است؛ اما اگر از تلقیح مصنوعی یا روابط غیر عرف به دنیا بیاید، نسب مشروع نبوده و شبه‌ناک خواهد بود. برای اثبات قانونی پدر و فرزندی نیاز به انجام کارهایی است که در این مطلب به آنها اشاره خواهیم کرد.

اثبات نسب مادری

اثبات نسب مشروع کودک منوط به اثبات وجود رابطه زوجیت برای انعقاد نکاح، اثبات نسب پدری و اثبات نسب مادری است. اثبات نسب مادری نسبت به اثبات نسب پدری کاری راحتتر است؛ چرا که زمانی که مادر باردار باشد، این امر مشهود بوده و نمی‌توان به راحتی آن را انکار کرد. برای اثبات این امر باید وضع حمل زن صورت گرفته و هویت طفل مشخص شود تا نسب مادری محرز شود. سند ولادت کودک در بیمارستان و یا شناسنامه‌ی کودک که نام مادر آن در وارد شده است، دلیل خوبی برای اثبات نسب مادری خواهد بود. شناسنامه یک سند رسمی بوده که توسط مامورات ثبت احوال تنظیم می‌شود. این سند در میات مراجع رسمی و دادگاه‌ها مورد قبول بوده و با داشتن آن می‌توان نسبت فرزند با پدر و مادر را به خوبی متوجه شد.

علاوه بر این با استفاده از شهادت و اقرار می‌توان در مورد مسئله نسبیت فرزند و مادر تصمیم‌گیری کرد. در رابطه با شهادت تصمیم‌گیری با دادگاه خواهد بود و تنها این مرجع قانونی می‌تواند برای شهادت تحقیق و بررسی‌های لازم را انجام دهد. در رابطه با اقرار در ماده 1273 قانون مدنی آمده است که اقرار به نسب در صورتی درست است که اولا تحقق نسب بر حسب عادت و قانون ممکن باشد. ثانیا کسی که به نسب او اقرار شده است، آن را تصدیق کند. مگر در مورد صغیری که اقرار بر فرزندی او شده به شرط آن که منازعی در پیش نباشد.

اثبات نسب پدری

اثبات نسب از سمت پدر در مقایسه با نسب مادری کمی دشوارتر است. در این شرایط باید ثابت شود که فرزند حاصل رابطه مشروع پدر و مادر است. برخلاف اثبات نسب مادری، در اینجا دیگر شواهد و مدارکی وجود ندارد و باید از طریق راه های دیگری برای آن اقدام کرد. قانون در این رابطه از اماره یا نشانه قانونی استفاده می‌کند تا بتواند این مشکل خانوادگی را حل کند. اماره قانونی دارای انواعی است که در زیر به آن ها اشاره کرده‌ایم:

• اماره قانونی نسب پدری در زمان زوجیت: به موجب قانون کودک متولد شده در زمان زوجیت منتسب به پدر خواهد بود؛ اما به شرطی که از تاریخ ازدواج تا تولد طفل، کمتر از 6 ماه و بیشتر از 10 ماه نگذشته باشد.
• اماره قانونی نسب پدری بعد از جدایی: اگر مادر پس از انحلال نکاح ازدواج مجدد نکرده باشد، هر طفلی که از مادر به دنیا بیاید متعلق به شوهر خواهد بود. به شرطی که از تاریخ جدایی تا تولد کودک بیش از 10 ماه نگذشته باشد.
• اماره قانونی نسب پدری بعد از جدایی و ازدواج مجدد مادر: در شرایطی که بعد از انحلال نکاح مادر مجددا ازدواج کند و بعد از ازدواجش فرزند به دنیا بیاید، اگر از تاریخ طلاق 10 ماه نگذشته و ازدواج دوم به 6 ماه رسیده باشد، طفل متعلق به شوهر دوم خواهد بود. مگر آنکه اماره قانون قطعی دیگری خلاف آن را ثابت کند. چنانچه الحاق طفل به شوهر دارای شک و شبهه باشد، باید از طریق تشخیص پزشکی آن را اثبات کرد. استفاده از آزمایش DNA یکی از راه‌های جدید پزشکی برای اثبات نسب پدری می‌باشد.

آزمایش DNA برای اثبات نسب

آزمایش DNA یکی از راه های اثبات هویت افراد است. بسیاری از والدین یا فرزندان برای تشخیص هویت خود از این آزمایش استفاده می‌کنند. این آزمایش برای موارد دیگری همچون ژن درمانی، شناسایی مظنونین و قربانیان یک جنایت نیز به کار برده می‌شود. اما برای این که آزمایش دی‌ان‌ای بتواند برای اثبات نسب مورد قبول واقع شود، باید در ابتدا شرایط اماره فراش مورد بررسی و پذیرش قرار گیرد. پس اگر شرایط اماره وجود نداشته باشد، نمی‌توان به آزمایش ژنتیک اعتنا کرد. با انجام آزمایش DNA می‌توان درباره رابطه پدر فرزندی، رابطه مادر فرزندی، رابطه برادری از طرف پدر، رابطه خواهری از طرف پدر، رابطه برادری از طرف مادر، رابطه خواهری از طرف مادر، نژاد و جد مشترک و همسان یا غیر همسان بودن دوقلوها به نتیجه رسید.

نحوه انجام آزمایش DNA

در آزمایش DNA بخشی از کدهای ژنتیکی روی این مولکول که از سلول های بدن فرد به دست آمده را مورد بررسی قرار می‌دهند. برای این کار می‌توان از چندین راه استفاده کرد. یکی از این روش‌ها استفاده از یک گوش پاک کن (سواب دهانی استریل) برای جمع کردن سلول های سطح داخلی مخاط دهان است. در این روش DNA را ا از سلول‌ها جدا می‌کنند و بخش‌های مورد نیاز را مورد مطالعه قرار می‌دهند.

از نمونه‌های دیگری نیز می‌توان برای تشخیص دی‌ان‌ای استفاده کرد. مواردی مثل تار مو، خون، پوست، اثر انگشت و یا نوشیدنی باقی مانده را می‌توان به عنوان نمونه در نظر گرفت و مورد بررسی قرار داد. برای آزمایش DNA با استفاده از خونگیری، مقداری خون از رگهای خونی ساعد فرد دریافت می‌شود. بعد از این مقدار خون DNA را جدا می‌کنند تا مورد بررسی قرار گیرد. نتیجه آزمایش متفاوت بوده و می‌تواند از 36 ساعت تا 3 هفته زمان ببرد. این مدت زمان به تعداد و کیفیت نمونه‌های موجود بستگی دارد.

تشخیص نسب قبل از به دنیا آمدن فرزند

برای اینکه طفل پیش از بدنیا آمدن احراز هویت و اثبات نسب شود، می‌توان از آزمایش تعیین ابوت استفاده کرد. NIPP به معنای تعیین ابوت غیر تهاجمی پیش از تولد بوده و به نمونه‌ی خون مادر و پدر نیاز دارد. این آزمایش را می‌توان از هفته دهم بارداری انجام داد تا مشخص شود جنین متعلق به پدر است یا خیر. در این روش DNA جنین به طور طبیعی و خیلی کمی در خون مادر وجود دارد و برای بررسی باید استخراج شود. این آزمایش هیچگونه خطری برای جنین و مادر نداشته و دارای دقت 99.9 می‌باشد. علاوه بر این می‌توان از پرزهای کوریوتی و مایع آمنیوتیک دور جنین برای نمونه‌برداری استفاده کرد. این روش ها حتما باید با رضایت پزشک انجام شوند؛ چرا که ممکن است سلامت جنین را به خطر انداخته و یا منجر به سقط شود.

طرح دعوای اثبات نسب

برای دعوای اثبات نسب باید از طریق دادگاه خانواده اقدام کرد. خواهان دعوا کسی است که ادعای نسبیت با خانواده‌ای را دارد و دادخواستش را با عنوان اثبات نسب پدری، مادری یا هر دو مطرح می‌کند. اگر شناسنامه خواهان دعوا مثبت ادعا نبوده و شهادت و امارات مربوط به فراش موجود نباشد، می‌توان از طریق آزمایش DNA نسبت به اثبات مدعا اقدام کرد. کودکانی که بی‌سرپرست یا گمشده هستند، بهتر است از همین روش دی‌ان‌ای استفاده کنند. دعوای اثبات نسب قابل تجدیدنظر خواهی بوده است. پس از اعلام قطعیت اثبات نسب، فرزند دارای آثار حقوقی شده و می تواند برای مواردی همچون رابطه وراثت اقدام کند.

استشهادیه اثبات نسب

برای قبول شدن ادعا در برابر دادگاه، نیاز است تا مدارک و شواهدی را به آن ارائه کرد. یکی از این مدارک که برای اثبات نسب لازم است، شهادت شهود است. شهادت شهودت به معنای آن است که تعدادی از این امر مطلع بوده و در دادگاه برای آن شهادت خواهند داد. در فرم استشهادیه باید شهادت به طور کتبی نوشته شده و به امضا برسد.

نسب در تلقیح مصنوعی

یکی از روش‌های جدیدی که امروزه در رابطه با بارداری شاهد آن هستیم، تلقیح مصنوعی است. این روش در ابتدا بر روی گیاهان و حیوانات انجام می‌شد و پس از نتایج مثبت، بر روی انسان‌ها هم انجام گرفت. زن و شوهرهایی که روش‌های زیادی را برای بارداری امتحان کرده‌اند و نتیجه‌ای نگرفتند، می‌توانند از این روش مصنوعی برای باروری اقدام کنند. در مورد موضوع نسب فرزندانی که از این طریق به دنیا می‌آیند، بحث‌های زیادی شده است. اما به طور کلی باید گفت اگر کودک پرورش یافته در رحم زن از طریق تلقیح با نطفه شوهر شرعی به دنیا آید، در این مورد هیچ شکی وجود نداشته و کودک ملحق به آنها خواهد بود. از این رو می‌توان گفت که این فرزند دارای نسبیت با والدینش می‌باشد.

[sc_fs_multi_faq headline-0=”h2″ question-0=”هزینه و زمان فرایند اثبات نسب چگونه است؟” answer-0=”در رابطه با مدت زمان دادرسی نمی‌توان به طور قطع چیزی گفت. بسته به میزان محتویات پرونده و نظر قاضی، زمان رسیدن به نتیجه متفاوت خواهد بود. هزینه اثبات نسب نیز اگر براساس آزمایش DNA انجام شود، چیزی در حدود 400 هزار تومان خواهد بود. ” image-0=”” headline-1=”h2″ question-1=”از چه روشهایی برای اماره قانونی می‌توان استفاده کرد؟” answer-1=”اماره یا نشانه قانونی برای اثبات نسب پدری استفاده می‌شود. در صورتی که شرایط اماره فراش مورد بررسی و پذیرش قرار گیرد، می‌توان به سراغ روشهای تشخیص هویت همچون آزمایش DNA رفت. این آزمایش را می‌توان با نمونه خون، پوست، بزاق، تار مو و اثر انگشت انجام داد.” image-1=”” count=”2″ html=”true” css_class=””]