شهادت دروغ: همه چیز در مورد شهادت دروغ و نحوه اثبات آن

در این مقاله قصد دارم شما را با روش‌های اثبات شهادت دروغ و اهمیت آن در نظام قضایی آشنا کنم.

با مطالعه این مقاله، شما نه تنها با نکات کلیدی در شناسایی و اثبات شهادت دروغ آشنا می‌شوید، بلکه می‌توانید از بروز مشکلات حقوقی و تبعات ناشی از شهادت نادرست جلوگیری کنید. این موضوع می‌تواند به شما کمک کند تا در روند دادرسی‌ها، اطلاعات بهتری داشته باشید و از حق و حقوق خود بهتر دفاع کنید.

با ما همراه باشید تا به بررسی روش‌های اثبات شهادت دروغ، مدارک و مستندات لازم، و تأثیر این موضوع بر تصمیمات قضایی بپردازیم و به شما نشان دهیم که چگونه می‌توانید در این زمینه موفق‌تر عمل کنید.

آشنایی اولیه با شهادت دروغ و نحوه اثبات آن

در ادامه به تعریف شهادت دروغ و جایگاه آن در قوانین ایران می‌پردازم و همچنین اهمیت اثبات شهادت دروغ برای برقراری عدالت در دادگاه را بررسی خواهیم کرد. در این بخش به موارد قانونی که اثبات شهادت دروغ در آن‌ها اهمیت ویژه دارد، اشاره می‌کنم.

شهادت دروغ چیست؟

شهادت دروغ به معنای ارائه اطلاعات نادرست یا گمراه‌کننده به عنوان واقعیت در دادگاه است. این عمل می‌تواند به صورت عمدی و با نیت فریبکاری انجام شود و تأثیرات جدی بر روند دادرسی و تصمیم‌گیری قضایی داشته باشد.

در نظام حقوقی ایران، شهادت دروغ به‌ عنوان یک جرم شناخته می‌شود و مرتکب آن با مجازات‌های مشخصی مواجه خواهد شد. قوانین ایران به‌ویژه در ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی به طور واضح به مسئله شهادت دروغ پرداخته و آن را به عنوان یک عمل مجرمانه تلقی کرده است.

این قانون تصریح می‌کند که ادای شهادت کذب باید در دادگاه و در برابر مقامات رسمی صورت بگیرد تا جرم شهادت دروغ محقق شود.

به عبارت دیگر، اگر شخصی در مکان دیگری به‌عنوان شاهد اظهارات نادرست ارائه دهد، این عمل به عنوان شهادت دروغ شناخته نخواهد شد و تحت مجازات‌های قانونی قرار نخواهد گرفت. بنابراین، جایگاه شهادت دروغ در قوانین ایران به‌وضوح تعریف شده و اهمیت آن در برقراری عدالت و حفظ اعتبار نظام قضایی غیرقابل انکار است.

برای اینکه شهادت یک فرد در دادگاه مورد پذیرش قرار گیرد، باید شرایط خاصی را داشته باشد. به‌ طور کلی، این شرایط شامل موارد زیر است:

1. عادل بودن شاهد: شاهد باید دارای حسن شهرت و معتبر باشد و نباید مرتکب گناهان کبیره شده باشد. به‌عبارتی دیگر، شخص شاهد باید از نظر اخلاقی در وضعیت مناسبی قرار داشته باشد تا بتواند شهادت خود را به‌ درستی بیان کند.
2. درک صحیح موضوع: شاهد باید از موضوع مورد شهادت درک درستی داشته باشد. به همین دلیل، این فرد باید عاقل و بالغ باشد. عاقل به فردی اطلاق می‌شود که مجنون و دیوانه نبوده و از قدرت درک صحیح برخوردار باشد. همچنین، بالغ به شخصی گفته می‌شود که به سن قانونی رسیده و توانایی درک موضوعات کیفری را دارد.
3. عدم ارتباط خویشاوندی با طرفین دعوا: یکی از شرایط اساسی پذیرش شهادت این است که شاهد نباید با هیچ یک از طرفین دعوا رابطه خویشاوندی داشته باشد. این امر به دلیل احتمال جانبداری شاهد و ادای شهادت دروغ به نفع یکی از طرفین دعوا است. بنابراین، قاضی باید از هر گونه تضاد منافع جلوگیری کند و از شهود بی‌طرف برای ادای شهادت استفاده کند.

شرایط تحقق شهادت کذب

شهادت کذب به‌عنوان یک جرم عمدی محسوب می‌شود و زمانی محقق می‌شود که فرد با علم به اینکه اظهاراتش نادرست است، در دادگاه به ارائه شهادت بپردازد. شرایط تحقق این جرم عبارتند از:

• ادای شهادت در دادگاه: اولین و مهم‌ترین شرط این است که شهادت کذب باید حتماً در دادگاه ادا شود. اگر فردی در مکان دیگری، مانند دادسرا یا خارج از دادگاه، به ارائه اظهارات نادرست بپردازد، این عمل به عنوان شهادت کذب شناخته نخواهد شد و از این حیث، قابل مجازات نخواهد بود.
• آگاهی از عواقب شهادت کذب: شخصی که به‌عنوان شاهد در دادگاه حاضر می‌شود، قبل از ادای شهادت سوگند یاد می‌کند و تبعات قانونی شهادت کذب به او گوشزد می‌شود. بنابراین، اگر فردی به‌طور عمدی به ادای شهادت کذب بپردازد، به این دلیل که از عواقب این عمل آگاه است، به عنوان مرتکب جرم شهادت دروغ تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرد.

یکی از شرایط اساسی تحقق جرم شهادت دروغ این است که این عمل باید در حضور مقامات رسمی، از جمله قاضی دادگاه، انجام شود. به عبارت دیگر، اگر فردی در محیطی غیررسمی و بدون نظارت مقام قضایی به ادای شهادت دروغ بپردازد، این عمل به‌ عنوان جرم شهادت دروغ شناسایی نخواهد شد و شخص مرتکب به مجازات قانونی نخواهد رسید.

برای مثال، اگر فردی در جمعی غیرقضایی، از جمله در محافل عمومی یا میان دوستان، به بیان اطلاعات نادرست در مورد یک پرونده بپردازد، این عمل نمی‌تواند مصداقی برای شهادت دروغ باشد.

نکته حائز اهمیت در این زمینه آن است که بر اساس نظریه اداره حقوقی قوه قضائیه، مقامات رسمی فقط محدود به مقامات قضایی نمی‌شوند. در واقع، اگر شهادت دروغ نزد مقامات غیرقضایی نیز ادا شود، این عمل همچنان به‌عنوان یک عمل مجرمانه در نظر گرفته خواهد شد.

این امر نشان‌دهنده جدیت قوانین در قبال شهادت کذب و تأکید بر این نکته است که تمامی اظهارات و شهادت‌ها در هر محیطی که ممکن است بر حقوق افراد تاثیر بگذارد، باید تحت نظارت مقامات رسمی صورت گیرد.

شهادت کذب به‌عنوان یک جرم عمدی شناخته می‌شود و تحقق آن نیازمند رعایت شرایط خاصی است. یکی از این شرایط، ادای شهادت در دادگاه است که باید تحت نظارت مقامات قضایی انجام شود. اگر فردی در هر محیط دیگری، حتی در حضور مقامات اداری، اقدام به ادای شهادت کذب کند، این عمل به‌عنوان شهادت دروغ شناسایی نخواهد شد.

همچنین، شخصی که در مقام شاهد قرار دارد، باید آگاه باشد که شهادت کذب عملی مجرمانه است و از عواقب آن مطلع باشد.

موارد قانونی که اثبات شهادت دروغ در آن‌ها اهمیت ویژه دارد

اثبات شهادت دروغ در نظام قضایی از اهمیت بالایی برخوردار است و در موارد مختلف، به‌ویژه در دعاوی حقوقی، کیفری و خانواده، نقش حیاتی ایفا می‌کند. اظهارات نادرست و کاذب شهود می‌تواند منجر به صدور احکام ناعادلانه و ایجاد مشکلات جدی برای افراد بی‌گناه شود.

در این راستا، دو راهکار اصلی برای اثبات شهادت کذب وجود دارد: جرح شهود و طرح سوالاتی زیرکانه از شهود.

جرح شهود یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای اثبات کذب بودن شهادت است. این روش به این معناست که مدعی شهادت کذب می‌تواند ادعا کند که شاهد طرف مقابل، فاقد شرایط لازم برای ادای شهادت است.

طبق قوانین ایران، شرایط لازم برای شهود شامل بلوغ، عقل، عدالت، طهارت مولد، عدم ذی‌نفع بودن در موضوع دعوا، نداشتن خصومت با یکی از طرفین دعوا و عدم اشتغال به تکدی‌گری و ولگردی است.

اگر یکی از این شرایط در مورد شاهد وجود نداشته باشد، شخص مدعی می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و از طریق جرح، عدم اعتبار شهادت را اثبات نماید.

در این مرحله، دادگاه به بررسی مستندات و شواهد مربوط به ادعای جرح پرداخته و ممکن است به تحقیقاتی درباره سوابق شاهد نیز بپردازد. به‌ عنوان مثال، اگر مدعی شود که شاهد سابقه‌ای از رفتار غیرقانونی یا ناپسند دارد، دادگاه می‌تواند این ادعا را بررسی کرده و بر اساس آن، اعتبار شهادت را زیر سوال ببرد.

طرح سوالات زیرکانه و دقیق از شهود در محضر دادگاه نیز یکی از دیگر از راهکارهای موثر برای اثبات شهادت کذب است. در این روش، وکیل یا مدعی می‌تواند از قاضی درخواست کند که شهود به‌صورت منفرد و جداگانه در دادگاه حاضر شوند و به سوالات مطرح شده پاسخ دهند. این شیوه به‌ویژه در مواقعی که چندین شاهد با یکدیگر تضاد در اظهارات دارند، بسیار کارآمد است.

هدف از این نوع استراتژی، نمایان‌سازی تعارض در اظهارات شهود و آشکار کردن تناقضات موجود در شهادت آن‌هاست. وکیل آنلاین باید با دقت سوالاتی را طراحی کند که بتواند نقاط ضعف و عدم تطابق در شهادت‌ها را نمایان کند.

این سوالات باید به گونه‌ای طراحی شوند که به سهولت قادر به برملا کردن دروغگویی یا اشتباه شهود باشد. به‌ طور مثال، اگر یک شاهد در یک موضوع خاص اظهارنظر کرده باشد و شاهد دیگر در همان موضوع نظر متفاوتی داشته باشد، با طرح سوالات هدفمند، وکیل می‌تواند این تضاد را به‌ طور مؤثری آشکار کند.

در زیر به چندین مورد قانونی که اثبات شهادت دروغ در آن‌ها اهمیت خاصی دارد، اشاره می‌شود:

در دعاوی کیفری، شهادت شهود می‌تواند تأثیر عمیقی بر تعیین مجرمیت یا بی‌گناهی متهم داشته باشد. به عنوان مثال:

• قتل: در پرونده‌های مربوط به قتل، شهادت شاهدان می‌تواند مشخص کند که آیا متهم در زمان وقوع جرم در محل بوده است یا خیر. شهادت دروغ در این زمینه می‌تواند منجر به صدور حکم نادرست و اجرای مجازات ناعادلانه شود.
• سرقت: در پرونده‌های سرقت، اگر شاهدی به دروغ بگوید که متهم را در حال سرقت دیده است، این شهادت می‌تواند به‌طور جدی بر نتیجه دادگاه تأثیر بگذارد.

شهادت در دعاوی خانوادگی نیز بسیار حائز اهمیت است، به ویژه در مواردی مانند:

• طلاق: در دعاوی طلاق، شهادت در مورد خیانت یکی از زوجین یا عدم انجام وظایف زناشویی می‌تواند تأثیر بسزایی در تصمیم‌گیری قاضی داشته باشد. شهادت دروغ در این موارد می‌تواند زندگی افراد را به‌طور جدی تحت تأثیر قرار دهد.
• حضانت فرزند: در پرونده‌های مربوط به حضانت، شهادت در مورد رفتار والدین و شرایط زندگی آن‌ها می‌تواند بر تصمیم دادگاه تأثیر بگذارد. شهادت دروغ در این زمینه می‌تواند منجر به قرارگیری فرزند در شرایط نامناسب شود.

در پرونده‌های مالی و اقتصادی، شهادت شهود می‌تواند در اثبات یا رد ادعاهای مربوط به کلاهبرداری، تصرف عدوانی و دیگر جرایم مالی مهم باشد. به عنوان مثال:

• کلاهبرداری: اگر فردی در مورد وقوع کلاهبرداری شهادت دهد و این شهادت نادرست باشد، ممکن است افراد بی‌گناه به اشتباه محاکمه شوند.
• تصرف عدوانی: در دعاوی مربوط به تصرف عدوانی، شهادت در مورد مالکیت و تصرفات املاک می‌تواند تأثیر مستقیم بر صدور حکم داشته باشد.
• شهادت در مورد وقوع ولادت، وفات یا تغییرات قانونی در اسناد رسمی نیز از موارد مهمی است که می‌تواند به صدور احکام نادرست منجر شود. به عنوان مثال:

اسناد سجلی: شهادت دروغ در مورد ولادت یا وفات افراد می‌تواند در ثبت وقایع تأثیر بگذارد و باعث بروز مشکلات قانونی برای افراد شود.

شهادت در مورد صحت برگزاری مسابقات ورزشی و عناوین حقوقی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به عنوان مثال:

• شهادت در مورد تقلب: در صورت ادعای تقلب در مسابقات ورزشی، شهادت نادرست می‌تواند به عواقب قانونی و سلب عناوین ورزشی منجر شود.

عناصر و شرایط لازم برای اثبات شهادت دروغ در دادگاه

در این بخش، عناصر قانونی که برای اثبات شهادت دروغ باید وجود داشته باشد را مورد بررسی قرار می‌دهیم و نقش مدارک و شواهد معتبر در این زمینه را تحلیل خواهم کرد.

همچنین اهمیت بررسی شخصیت و سوابق شاهد در تشخیص اعتبار شهادت را مورد توجه قرار می‌دهم.

عناصر قانونی اثبات شهادت دروغ

شهادت کذب یکی از جرایم مهم در نظام حقوقی ایران است که به‌عنوان یک عمل عمدی و نادرست در فرآیند قضایی شناخته می‌شود. این جرم می‌تواند عواقب جدی برای نظام عدالت و حقوق افراد داشته باشد.

در این متن، به شرایط و نکات لازم برای تحقق جرم شهادت کذب پرداخته می‌شود.

نوع شهادت: شفاهی یا کتبی

یکی از نکات کلیدی در تحقق جرم شهادت کذب، این است که نوع شهادت، چه شفاهی و چه کتبی، تفاوتی در تحقق این جرم نخواهد داشت.

به‌ عبارت دیگر، اگر فردی در دادگاه یا در دادسرا شهادتی مکتوب به موضوعی کذب ارائه دهد، این عمل تحت عنوان شهادت کذب قابل پیگرد قانونی خواهد بود. بنابراین، صرف نظر از نحوه ادای شهادت، هرگونه شهادت نادرست که به نوعی در فرآیند قضایی مطرح شود، می‌تواند به عنوان شهادت کذب شناسایی گردد.

مکان ادای شهادت: محاکم قضایی و دادسراها

شرط دومی که برای تحقق جرم شهادت کذب وجود دارد، این است که شهادت باید در محاکم قضایی، نظیر دادگاه‌ها و دادسراها انجام شود. به عبارت دیگر، اگر فردی نزد ماموران نیروی انتظامی یا هر مقام غیر قضایی دیگر شهادت دهد، این عمل نمی‌تواند مصداق جرم شهادت کذب قرار گیرد.

این شرط شامل تمامی انواع دادگاه‌ها می‌شود؛ از دادگاه‌های عمومی و انقلاب گرفته تا دادگاه‌های نظامی و ویژه روحانیت. در واقع، کلمه «دادگاه» در اینجا به‌ صورت مطلق و شامل تمامی مراجع قضایی مرتبط است.

در گذشته، تصور بر این بود که شهادت کذب تنها در دادگاه‌ها تحقق می‌یابد و اگر فردی در دادسرا شهادت کذب دهد، مشمول این جرم نمی‌شود. اما با صدور رأی وحدت رویه‌ای از دیوان عالی کشور در سال ۱۴۰۲، این اختلاف برطرف شد. در این رای مشخص شد که شهادت کذب در دادسرا نیز مشمول این جرم است.

رای وحدت رویه شماره ۸۳۵ مورخ ۱۴۰۲/۶/۲۸ هیأت عمومی دیوان عالی کشور به وضوح بیان می‌کند که با تصویب قانون مجازات اسلامی (تعزیرات ۱۳۷۵) و انحلال دادسراها، انجام تحقیقات مقدماتی بر عهده دادگاه بوده و در نتیجه، تصریح به «دادسرا» در ماده ۶۵۰ قانون مذکور در مورد شهادت دروغ، موضوعا منتفی نبوده است. این رای نشان‌دهنده اهمیت شهادت در مرحله تحقیقات مقدماتی و تاکید بر مجازات شهادت دروغ در دادسرا نیز می‌باشد.

قصد شاهد و سوءنیت

سومین شرط از شرایط لازم برای تحقق جرم شهادت کذب، نیت شاهد است. در این مورد، صرف دانستن این‌که شهادت او دروغ است، برای تحقق جرم کافی است.

به عبارت دیگر، وجود سوءنیت عام، به‌تنهایی برای تحقق این جرم کافی است و نیازی به اثبات قصد خاص برای آسیب رساندن به دیگران نیست. بنابراین، صرف ادای شهادت دروغ، بدون توجه به عواقب آن برای دیگران، کافی است تا جرم شهادت کذب محقق شود.

عدم نیاز به حصول نتیجه خاص

نکته دیگری که در تحقق این جرم باید به آن توجه شود، این است که برای وقوع جرم شهادت کذب، نیازی به حصول نتیجه خاصی نیست.

به این معنی که حتی اگر شهادت دروغ منجر به ضرر یا زیان خاصی برای شخص دیگری نشود، باز هم این عمل به عنوان شهادت کذب شناخته می‌شود. بنابراین، شهادت کذب یک جرم مطلق است که تنها با ادای شهادت دروغ و نادرست محقق می‌گردد.

با توجه به شرایط فوق، می‌توان گفت که تحقق جرم شهادت کذب نیازمند توجه به چندین نکته کلیدی است:

1. شهادت می‌تواند شفاهی یا کتبی باشد.
2. شهادت کذب تنها در محاکم قضایی، شامل دادگاه‌ها و دادسراها، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
3. رای وحدت رویه دیوان عالی کشور تأکید بر این دارد که شهادت در دادسرا نیز می‌تواند مصداق شهادت کذب باشد.
4. قصد شاهد در ادای شهادت کذب، به‌طور کلی به وجود سوءنیت عام وابسته است و نیاز به قصد خاص برای ضرر رساندن به دیگران ندارد.
5. تحقق جرم شهادت کذب نیاز به حصول نتیجه خاصی ندارد و صرف ادای شهادت دروغ کافی است.

این موارد تأکید می‌کند که شهادت کذب نه‌تنها یک جرم علیه عدالت است بلکه می‌تواند تبعات جدی برای نظام قضایی و حقوق افراد داشته باشد. از این رو، شناخت و بررسی شرایط این جرم برای وکلا، قضات و تمامی فعالان حقوقی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

نقش مدارک و شواهد معتبر در اثبات دروغگویی شاهد

نقش مدارک و شواهد معتبر در اثبات دروغگویی شاهد یکی از عناصر کلیدی در فرآیند قضایی است. در مواردی که یک شاهد به‌طور نادرست شهادت می‌دهد، وجود مدارک و شواهد معتبر می‌تواند به‌طور قابل توجهی در اثبات شهادت کذب و تحقق عدالت کمک کند.

مدارک و شواهد معتبر می‌توانند ادعاهای مدعیان را تقویت کنند و اعتبار شهادت شاهد را زیر سوال ببرند.

به‌ عنوان مثال، اگر شاهدی ادعایی درباره زمان یا مکان وقوع یک حادثه داشته باشد، اما مدارکی از قبیل فیلم، عکس یا گواهی افراد دیگر وجود داشته باشد که این ادعا را نقض کند، این مدارک می‌توانند به‌عنوان شواهد قوی در برابر شهادت شاهد استفاده شوند.

وجود مدارک مستند می‌تواند موجب ایجاد تعارض در اظهارات شاهد شود. اگر یک شاهد در دو موقعیت مختلف ادعای متفاوتی داشته باشد و مدارکی وجود داشته باشد که یکی از این ادعاها را رد کند، این امر می‌تواند به‌وضوح دروغگویی شاهد را اثبات کند.

به‌ عنوان مثال، اگر یک شاهد در یک جلسه دادگاه بگوید که در زمان وقوع یک حادثه در مکان خاصی بوده و شواهدی مانند سوابق موقعیت‌جغرافیایی گوشی موبایل او نشان دهد که در مکان دیگری بوده است، این موضوع می‌تواند به‌وضوح دروغگویی او را ثابت کند.

مدارک فیزیکی و عینی، مانند تصاویر، ویدئوها، و یا مدارک رسمی، می‌توانند به‌طور مستقیم به اثبات یا رد شهادت یک شاهد کمک کنند.

مثلا اگر یک شاهد درباره وقوع یک حادثه رانندگی شهادت دهد و دوربین‌های مداربسته تصاویری را ثبت کرده باشند که نشان‌دهنده واقعیات دیگری باشد، این مدارک می‌توانند اعتبار شهادت شاهد را زیر سوال ببرند و در نتیجه دروغگویی او را ثابت کنند.

گواهی‌های دیگر شهود که می‌توانند به نفع یا ضرر شاهد متهم استفاده شوند، نیز نقشی حیاتی در اثبات دروغگویی شاهد دارند. اگر چندین شاهد دیگر وجود داشته باشند که اظهارات متناقض با شهادت شاهد مورد نظر داشته باشند و مدارک آنها قابل‌قبول باشد، این امر می‌تواند به‌وضوح دروغگویی شاهد را اثبات کند.

نهادهای قانونی و تحقیقاتی مانند پلیس، کارشناسان فنی و بازرسان می‌توانند با جمع‌آوری شواهد و مدارک معتبر، در اثبات دروغگویی شاهد نقش مؤثری ایفا کنند. این بررسی‌ها می‌تواند شامل تجزیه و تحلیل شواهد فیزیکی، تحقیق در مورد سوابق شاهد و جستجوی مدارک مرتبط با موضوع باشد.

برخی از مدارک و شواهد می‌توانند به ارزیابی اعتبار و صلاحیت شاهد نیز کمک کنند. به‌عنوان مثال، اگر مشخص شود که شاهد سابقه جرم دارد، دارای تعهدات مالی است یا روابط شخصی خاصی با یکی از طرفین دعوا دارد، این اطلاعات می‌تواند به‌عنوان شواهدی در اثبات دروغگویی او مورد استفاده قرار گیرد.

در نتیجه، مدارک و شواهد معتبر در اثبات دروغگویی شاهد نقش بسیار مهمی دارند. این مدارک می‌توانند به‌عنوان ابزارهایی مؤثر برای تقویت ادعاها، ایجاد تعارض در اظهارات، تحلیل شواهد عینی، و ارزیابی اعتبار شاهد عمل کنند. این فرآیند به قاضی و نهادهای قانونی کمک می‌کند تا تصمیمات عادلانه‌تری اتخاذ کنند و عدالت را در فرآیند قضایی برقرار سازند.

بررسی شخصیت و سوابق شاهد در تشخیص اعتبار شهادت

جرح و تعدیل شاهد در دادرسی دو مفهوم مهم هستند که به‌طور مستقیم بر اعتبار شهادت و تصمیم‌گیری دادگاه تأثیر می‌گذارند. این دو مفهوم، ابزارهایی هستند که طرفین دعوا می‌توانند از آن‌ها برای به چالش کشیدن و بررسی اعتبار شهود استفاده کنند.

جرح شاهد به معنای ادعای عدم احراز شرایط قانونی لازم برای شهادت از سوی شاهد است. هر یک از طرفین دعوا می‌توانند شاهدان طرف مقابل را با ذکر دلیل مشخص، مورد جرح قرار دهند.

این ادعاها باید به‌گونه‌ای بیان شوند که نشان دهند شاهد فاقد یکی از شرایط زیر است:

• عقل: شاهد باید عاقل باشد و دچار دیوانگی یا فراموشی نباشد.
• بلوغ: شاهد باید به سن بلوغ رسیده باشد.
• عدالت: شاهد باید فردی عادل باشد و از ارتکاب گناهان کبیره به دور باشد.
• عدم تعلق خاطر: شاهد نباید با یکی از طرفین دعوا رابطه نزدیک، مانند خویشاوندی یا دوستی، داشته باشد.
• عدم خصومت: شاهد باید از طرفین دعوا دشمنی نداشته باشد.
• عدم شغل‌های ناپسند: مانند تکدی‌گری یا ولگردی.

دادگاه موظف است موارد جرح را بررسی کرده و بر اساس دلایل ارائه‌شده تصمیم‌گیری کند. در صورت احراز صحت ادعای جرح، اعتبار شهادت شاهد زیر سؤال می‌رود و ممکن است قاضی به آن شهادت اعتماد نکند. این موضوع در ماده 234 قانون آیین دادرسی مدنی به‌روشنی بیان شده است.

تعدیل شاهد به معنای ارائه شهادت بر عدالت و صلاحیت شاهد است. به عبارت دیگر، اگر شخصی بخواهد بر عدالت و صلاحیت شهود طرف مقابل شهادت دهد، می‌تواند به‌عنوان شاهد تعدیل عمل کند. این امر نشان‌دهنده این است که فرد مذکور در حال حمایت از شاهد است و اعتبار او را تأیید می‌کند.

در ماده 234 قانون آیین دادرسی مدنی آمده است که هر یک از اصحاب دعوا می‌توانند گواهان طرف خود را با ذکر علت جرح نمایند. چنانچه پس از صدور رای برای دادگاه معلوم شود که قبل از ادای گواهی جهات جرح وجود داشته ولی بر دادگاه مخفی مانده و رأی صادره هم مستند به آن گواهی بوده، مورد از موارد نقض می‌باشد و چنانچه جهات جرح بعد از صدور رأی حادث شده باشد، موثر در اعتبار رای دادگاه نخواهد بود.

این ماده بیان می‌کند که اگر پس از صدور رای مشخص شود که جهات جرح قبل از شهادت وجود داشته اما به دادگاه مخفی مانده، رأی صادره می‌تواند نقض شود. به همین دلیل، ضروری است که طرفین دعوا به دقت به موضوع جرح شهود توجه کنند و در صورت نیاز به‌طور دقیق دلایل خود را برای جرح شهود مطرح کنند.

تبصره ماده 234 نیز به این موضوع اشاره دارد که در صورت درخواست یکی از طرفین دعوا برای جرح شاهد، دادگاه باید حداکثر یک هفته مهلت دهد تا دلایل جرح به‌طور دقیق بررسی شوند. این مهلت به طرفین این امکان را می‌دهد تا به‌طور کامل دلایل و شواهد خود را جمع‌آوری کنند و به دادگاه ارائه دهند.

در نتیجه، جرح و تعدیل شاهد ابزارهای کلیدی در دادرسی هستند که به طرفین این امکان را می‌دهند تا صحت و اعتبار شهادت شهود را مورد بررسی قرار دهند. توجه به این نکات و به‌کارگیری صحیح آن‌ها می‌تواند به‌ طور قابل‌توجهی در رسیدن به عدالت و صدور آرای صحیح و عادلانه تاثیرگذار باشد.

بر اساس ماده ۱۳۱۵ قانون مدنی، شهادت باید از روی قطع و یقین باشد و نه با شک و تردید. به عبارت دیگر، شاهد باید درباره موضوعی که شهادت می‌دهد، علم و آگاهی کافی داشته باشد و این علم باید از راه‌های متعارف و محسوس به دست آمده باشد. بنابراین، اگر شاهد صرفا بر اساس شنیده‌ها یا گمانه‌زنی‌ها شهادت دهد، این شهادت معتبر نخواهد بود. این شرط به‌دلیل اهمیت بالای صداقت و صحت در شهادت دادن، در نظر گرفته شده است.

ماده ۱۳۱۶ قانون مدنی بیان می‌کند که شهادت باید مطابق با دعوا باشد. به عبارت دیگر، شهادت باید به موضوعی که در دعوا مطرح شده مربوط باشد و در صورت عدم تطابق، آن بخش از شهادت ترتیب اثر نخواهد داد.

اگرچه در صورتی که لفظ شهادت مخالف با ادعا باشد اما معنا و مفهوم آن با ادعا همخوانی داشته باشد، این موضوع مانع از اعتبار شهادت نخواهد شد.

بر اساس ماده ۱۳۱۷ قانون مدنی، شهادت شهود باید مفادا متحد باشد. این بدین معناست که اگر شهود به اختلاف شهادت دهند، شهادت آن‌ها نمی‌تواند معتبر باشد، مگر اینکه از اظهارات آن‌ها به اندازه‌ای متیقن به دست آید که حقیقت موضوع اثبات شود.

به همین دلیل، اختلاف در شهادت‌ها می‌تواند به اعتبار آن‌ها لطمه بزند و دادگاه ممکن است به این شهادت‌ها ترتیب اثر ندهد.

ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی تصریح می‌کند که اگر شهود درباره خصوصیات امر اختلاف داشته باشند، اما در موضوع اصلی شهادت آن‌ها توافق وجود داشته باشد، این اختلاف اشکالی ندارد. به عبارت دیگر، در صورتی که هر یک از شاهدان جزئیات خاصی را به‌ طور متفاوت بیان کنند، اما در اصل موضوع توافق داشته باشند، شهادت آن‌ها همچنان پذیرفته خواهد شد.

اگر شاهد از شهادت خود رجوع کند یا مشخص شود که او برخلاف واقع شهادت داده است، به شهادت او ترتیب اثر داده نخواهد شد. به همین دلیل، اگر شاهدی از شهادت خود بازگردد، حتی اگر حکمی بر اساس آن شهادت صادر شده باشد، در مرحله تجدیدنظر حکم ممکن است نقض شود.

این موضوع به‌عنوان یک ابزار حفاظتی برای اطمینان از صحت شهادت و جلوگیری از سوءاستفاده از آن در نظر گرفته شده است.

با توجه به شرایط قانونی مذکور در قانون مدنی، می‌توان گفت که شهادت دادن در دادگاه باید با دقت و آگاهی کامل صورت گیرد و رعایت این شرایط می‌تواند به افزایش اعتبار شهادت و نیز اعتماد به سیستم قضایی کمک کند. این شرایط همچنین به‌عنوان ضمانت‌هایی برای حفظ عدالت و حقیقت در فرایند دادرسی عمل می‌کنند و از بروز اشتباهات و نابرابری‌ها جلوگیری می‌کنند.

شهادت دادن در دادگاه به‌عنوان یک وظیفه قانونی، برای احقاق حقوق دیگران و پیشگیری از تضییع حقوق افراد ضروری است. در این راستا، همه افراد، اعم از زن یا مرد، در صورت داشتن شرایط لازم باید شهادت دهند. با این حال، در قوانین و نظام حقوقی ایران، برخی تفاوت‌ها و نکات خاصی در مورد شهادت زنان وجود دارد که نیاز به بررسی دارد.

در نظام حقوقی ایران، هر انسانی که واجد شرایط شهادت دادن باشد، می‌تواند در دادگاه حاضر شده و شهادت خود را ارائه دهد. این شرایط به‌طور کلی شامل آگاهی، بلوغ، عقل و عدم تضاد منافع است. اما بر اساس برخی نظریات، به دلیل تفاوت‌های روحی و اخلاقی بین زنان و مردان، اعتبار شهادت زنان نسبت به مردان از نظر قانونی متفاوت است.

به‌ عبارتی دیگر، برای اعتبار شهادت زن، به‌ویژه در موارد حساس و اختلافی، نیاز به شهادت دو زن وجود دارد که برابر با شهادت یک مرد در نظر گرفته می‌شود. این موضوع به دلیل نگرانی‌های تاریخی و فرهنگی پیرامون صداقت و استحکام شهادت زنان بیان شده است.

چندین رای وحدت رویه از سوی دیوان عالی کشور در خصوص شهادت شهود صادر شده که به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنم:

1. رای وحدت رویه شماره ۳۷۰۰: در این رای، دیوان عالی کشور اعلام کرده است که اعاده دادرسی به‌خاطر شهادت کذب تنها در صورتی پذیرفته می‌شود که کذب بودن شهادت در دادگاه کیفری به اثبات رسیده باشد. این رأی اهمیت جدی اثبات دروغ‌گویی شاهدان را در دادرسی‌ها نشان می‌دهد.
2. رای وحدت رویه شماره ۸۳۵: این رأی تأکید می‌کند که شهادت دروغ در مرحله تحقیقات مقدماتی نیز جرم محسوب می‌شود و مشمول ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی خواهد بود. بنابراین، شهادت کذب نه‌تنها در دادگاه بلکه در دادسرا نیز قابل پیگرد قانونی است.

شهادت شرعی به‌ عنوان یکی از ادله اثبات دعوی در دعاوی حقوقی و کیفری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

بر اساس ماده ۱۷۴ قانون مجازات اسلامی، شهادت به معنای ارائه اخبار شخصی غیر از طرفین دعوا در مورد وقوع یا عدم وقوع یک جرم است. ماده ۱۷۵ نیز شهادت شرعی را به‌عنوان نوعی از شهادت که دارای اعتبار شرعی است، تعریف می‌کند.

تفاوت بین شهادت شرعی و قانونی می‌تواند به چالش‌هایی در تصمیم‌گیری‌های قضائی منجر شود. به‌ویژه زمانی که علم قاضی با شهادت شرعی تناقض داشته باشد، قاضی می‌تواند با استناد به ماده ۲۱۲ قانون مجازات اسلامی، شهادت را رد کرده و به دلایل مختلف رای صادر کند.

با توجه به نکات فوق، می‌توان نتیجه گرفت که در نظام حقوقی ایران، شهادت زنان از یک سو به‌عنوان یک تکلیف قانونی تعریف شده است، اما از سوی دیگر، شرایط خاصی را به همراه دارد که باعث کاهش اعتبار آن نسبت به شهادت مردان می‌شود. این موضوع به‌ ویژه در دعاوی حساس و اختلافی نیازمند توجه و دقت بیشتری است.

همچنین، آگاهی از تفاوت بین شهادت شرعی و قانونی برای افرادی که در فرآیندهای قضائی درگیر هستند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند به اتخاذ تصمیمات درست و منصفانه کمک کند.

روش‌های قانونی برای جمع‌آوری شواهد در اثبات شهادت دروغ

در ادامه روش‌های قانونی برای جمع‌آوری شواهد در اثبات شهادت دروغ را معرفی خواهیم کرد. این بخش به بررسی استفاده از اسناد و مدارک برای اثبات تناقض در اظهارات شاهد و همچنین نحوه استفاده از شهادت شاهدان دیگر خواهد پرداخت.

استفاده از اسناد و مدارک برای اثبات تناقض در اظهارات شاهد

استفاده از اسناد و مدارک معتبر به‌عنوان ابزارهای قانونی در فرآیند دادرسی از اهمیت بالایی برخوردار است. در مواردی که اظهارات شاهدان با یکدیگر یا با مستندات موجود تناقض دارد، این اسناد و مدارک می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در روشن‌سازی حقیقت ایفا کنند.

اسناد و مدارک می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• اسناد رسمی: مانند قراردادها، گواهی‌ها، صورت‌جلسات و غیره که به‌طور قانونی صادر شده‌اند.
• اسناد غیررسمی: شامل نامه‌ها، ایمیل‌ها و پیام‌های متنی که ممکن است ارتباطات میان طرفین دعوی را نشان دهند.
• مدارک تصویری و صوتی: مانند ویدئوها و ضبط‌های صوتی که می‌توانند لحظات وقوع یک رویداد را مستند سازند.

برای استفاده از این اسناد و مدارک به‌منظور اثبات تناقض در اظهارات شاهد، معمولا ابتدا لازم است که در جلسه دادرسی، اصل یا کپی معتبر این مدارک ارائه شود.

سپس، وکیل مدافع یا نماینده حقوقی می‌تواند با ارائه این مدارک، تناقض‌ها را با مقایسه دقیق اظهارات شاهد با محتوای اسناد، می‌توان نشان دهد که کجا و چگونه اظهارات شاهد نادرست یا متناقض است.

بسیاری از اسناد دارای تاریخ و ساعت مشخصی هستند که می‌تواند به نشان دادن اینکه آیا شاهد در زمان وقوع رویداد حاضر بوده یا خیر، کمک کند.

با تجزیه و تحلیل محتوای اظهارات شاهد و تطبیق آن با اطلاعات مستند، می‌توان به تضادهای اساسی اشاره کرد که به اعتبار شهادت آسیب می‌زند.

در نهایت، این مدارک نه تنها می‌توانند به اثبات دروغ بودن اظهارات شاهد کمک کنند، بلکه همچنین می‌توانند بر قضاوت نهایی دادگاه تاثیرگذار باشند.

نحوه استفاده از شهادت شاهدان دیگر برای نشان دادن دروغ

شهادت شاهدان دیگر می‌تواند به‌عنوان یکی از ابزارهای موثر در تایید یا رد اظهارات شاهدی که ممکن است دروغ گفته باشد، به کار رود. در واقع، جمع‌آوری شهادت از چندین شاهد به ما این امکان را می‌دهد که تصویر دقیق‌تری از واقعیت‌ها به دست آورم.

برای استفاده از شهادت دیگران به‌ منظور نشان دادن دروغ بودن اظهارات یک شاهد، باید شهادت‌هایی از دیگر شاهدان جمع‌آوری شود که هم‌زمان با واقعه مورد نظر، در محل حضور داشته‌اند. این شهادت‌ها باید به‌صورت مستند و مشخص باشند.

پس از جمع‌آوری، باید اظهارات مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد تا نقاط مشترک و تضادها مشخص شود. اگر چندین شاهد بر روی یک موضوع مشخص توافق نظر داشته باشند و تنها یک شاهد در تضاد با آن‌ها باشد، این موضوع می‌تواند به اثبات دروغ بودن اظهارات آن شاهد کمک کند.

در خلال دادرسی، وکلای مدافع می‌توانند با استفاده از سوالات هوشمندانه و به‌ویژه در زمان استماع شهادت، تلاش کنند که تناقض‌ها و ناهماهنگی‌های موجود را به‌روشنی نشان دهند.

سوال‌های قیاسی می‌تواند کمک کند تا درگیری‌ها و تناقض‌های موجود در شهادت یک شاهد با سایر شهود به وضوح مشخص شود.

وکلای مدافع باید به‌دقت به تناقض‌ها پرداخته و آن‌ها را برای دادگاه روشن کنند. این روش می‌تواند شامل توصیف موقعیت‌هایی باشد که در آن‌ها تضاد بین شهادت‌ها به‌وضوح نمایان است.

در نهایت، استفاده از شهادت شاهدان دیگر نه تنها می‌تواند به‌عنوان یک روش مؤثر در شناسایی دروغ بودن اظهارات یک شاهد عمل کند، بلکه می‌تواند به قضاوت دقیق‌تر و عادلانه‌تر در دادگاه کمک کند.

نقش دوربین‌های مداربسته، پیام‌ها و مکالمات در افشای شهادت دروغ

دوربین‌های مداربسته، پیام‌ها و مکالمات به‌عنوان ابزارهای مدرکی می‌توانند نقش کلیدی در افشای شهادت دروغ ایفا کنند. این نوع از مدارک به‌ خصوص در عصر دیجیتال کنونی، بسیار رایج و در دسترس قرار گرفته‌اند و می‌توانند به‌ طور مستقیم به تبیین حقیقت کمک کنند.

دوربین‌های مداربسته در بسیاری از مکان‌ها، از جمله خیابان‌ها، فروشگاه‌ها و حتی ساختمان‌های اداری نصب شده‌اند. این دوربین‌ها می‌توانند تصاویری از وقایع خاص را ثبت کنند که در صورت وجود تناقض در شهادت‌ها، به‌عنوان یک منبع معتبر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تصاویر ضبط‌ شده می‌توانند ثبت دقیقی از زمان، مکان و افراد حاضر در یک رویداد خاص را ارائه دهند.

اگر شهادت شاهدی ادعا کند که در زمان مشخصی در یک مکان خاص حاضر بوده، اما تصاویر دوربین مداربسته نشان دهند که او در آن مکان نبوده یا در حال انجام فعالیتی کاملا متفاوت است، این تناقض می‌تواند به‌ وضوح به دروغ بودن شهادت او اشاره کند.

پیام‌ها و مکالمات متنی نیز می‌توانند به‌عنوان مدارک قوی در دادرسی‌ها مطرح شوند. در بسیاری از مواقع، پیام‌های متنی یا تماس‌های تلفنی می‌توانند به‌ عنوان مدرک تعیین‌کننده‌ای برای نشان دادن دروغ بودن شهادت‌ها عمل کنند.

به‌ عنوان مثال، اگر یک فرد ادعا کند که در زمانی مشخص در یک مکان خاص بوده، اما پیام‌هایی که بین او و سایر افراد رد و بدل شده، نشان دهد که او در مکان دیگری بوده، این موضوع می‌تواند تناقض را افشا کند.

مشابه مکالمات تلفنی، ایمیل‌ها نیز می‌توانند به‌عنوان مدرک مؤثری عمل کنند که در آن‌ها زمان، تاریخ و محتوای مکالمات می‌تواند به‌طور دقیق مورد بررسی قرار گیرد.

مجازات قانونی برای شهادت دروغ در سیستم قضایی ایران

در ادامه، قوانین مرتبط با مجازات شهادت دروغ در قانون مجازات اسلامی را مورد بررسی قرار می‌دهیم. همچنین شرایط قانونی که می‌تواند منجر به مجازات شاهد دروغگو شود و انواع مجازات‌ها برای شهادت دروغ را معرفی خواهم کرد.

مجازات قانونی شهادت دروغ در قانون مجازات اسلامی

شهادت دروغ یکی از جرایم مهمی است که در نظام حقوقی ایران به شدت مورد توجه قرار گرفته است. این جرم، به‌ویژه در حوزه‌های قضایی و دادرسی، می‌تواند تبعات جدی برای افراد و جامعه داشته باشد. به همین دلیل، قانونگذار در قانون مجازات اسلامی به‌ویژه در ماده ۶۵۰، مجازات‌های سختی را برای افرادی که به عنوان شاهد، شهادت دروغ می‌دهند، در نظر گرفته است.

برای بررسی مجازات قانونی شهادت دروغ باید به ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی و رای وحدت رویه صادره در این زمینه توجه نمود.

ماده 650 قانون مجازات اسلامی با توجه به جزای نقدی اصلاحی 1403/3/30: هر کس در دادگاه نزد مقامات رسمی شهادت دروغ بدهد به سه ماه و یک روز تا دو سال حبس و یا به 82,500,000 تا 330,000,000 ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.

تبصره – مجازات مذکور در این ماده علاوه بر مجازاتی است که در باب حدود و قصاص و دیات برای شهادت دروغ ذکر گردیده است.

رای وحدت‌ رویه شماره ۸۳۵ ـ ۱۴۰۲/۰۶/۲۸ هیأت‌ عمومی دیوان ‌عالی ‌کشور نیز می‌گوید:

با تصویب قانون مجازات اسلامی (تعزیرات ۱۳۷۵) و انحلال دادسرا‌های عمومی و انقلاب از نظام قضایی کشور، انجام تحقیقات مقدماتی بر عهده دادگاه بوده و در نتیجه تصریح به «دادسرا» در ماده ۶۵۰ قانون مذکور در مورد شهادت دروغ موضوعا منتفی بوده است. پس از تشکیل مجدد دادسراها قانونگذار علاوه بر ماده ۳۲۲ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ در خصوص دادگاه، در ماده ۲۰۹ همین قانون، در مورد دادسرا نیز به تفهیم حرمت و مجازات شهادت دروغ از سوی بازپرس به شاهد به عنوان یک تکلیف قانونی تصریح نموده و ضمانت اجرای تخلف شاهد از تفهیم موضوع فوق توسط بازپرس با توجه به لزوم تفسیر قانون با هدف کشف مراد مقنن، مجازات تعیین شده در مورد شهادت دروغ در مرحله تحقیقات مقدماتی نزد مقامات دادسرا نیز مشمول ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) است. بنا به مراتب، رای شعبه سیزدهم دادگاه تجدیدنظر استان البرز که با این نظر مطابقت دارد با اکثریت آراء صحیح و قانونی تشخیص داده می‌شود و این رأی طبق ماده ۴۷۱ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ با اصلاحات و الحاقات بعدی در موارد مشابه برای شعب دیوان عالی کشور، دادگاه‌ها و سایر مراجع اعم از قضایی و غیر آن لازم‌الاتباع است.

بر اساس ماده ۶۵۰ این قانون، مجازات‌های زیر برای شهادت دروغ تعیین شده است:

• حبس: فرد شاهد دروغگو ممکن است به حبس از سه ماه و یک روز تا دو سال محکوم شود. این مجازات به شدت و نوع شهادت دروغ بستگی دارد.
• جریمه نقدی: علاوه بر حبس، فرد می‌تواند به پرداخت جزای نقدی نیز محکوم شود. میزان جزای نقدی برای شهادت دروغ از بیست و پنج میلیون تا یکصد میلیون ریال متغیر است. این جریمه نیز به شرایط پرونده و میزان ضرر ناشی از شهادت دروغ بستگی دارد.
• مجازات‌های تکمیلی: در برخی موارد، دادگاه می‌تواند مجازات‌های تکمیلی نیز در نظر بگیرد. به عنوان مثال، ممکن است شاهد دروغگو به محرومیت از برخی حقوق اجتماعی، مانند حق تصدی مشاغل دولتی یا حق استفاده از خدمات اجتماعی محکوم شود. نوع و مدت این محرومیت‌ها به نظر قاضی و شرایط پرونده بستگی دارد.

شرایط قانونی مجازات شاهد دروغگو

برای اینکه یک فرد به عنوان شاهد دروغگو مجازات شود، شرایط خاصی وجود دارد که باید محقق شود. این شرایط شامل موارد زیر است:

1. وجود شهادت دروغ: اولین شرط لازم برای مجازات، وجود شهادت دروغ است. یعنی شاهد باید در دادگاه یا نزد مقام رسمی، اطلاعاتی را ارائه دهد که نادرست و غیر واقعی باشد.
2. علم و عمد: فرد باید به نادرستی شهادت خود آگاه باشد و عمدی در ارائه آن داشته باشد. به عبارت دیگر، اگر فردی به اشتباه اطلاعاتی را ارائه دهد و نیت او نادرست باشد، نمی‌توان او را به عنوان شاهد دروغگو مجازات کرد.
3. مفید بودن شهادت: شهادت دروغ باید به نوعی به ضرر دیگران منجر شود. یعنی اگر شهادت دروغ به ضرری برای دیگران منجر نشود، نمی‌توان مجازات را در نظر گرفت.
4. محیط قانونی: شهادت باید در یک محیط قانونی و رسمی صورت گیرد. به این معنا که فرد در یک دادگاه یا در مقابل مقام قضایی شهادت دهد.

مراحل اعتراض به شهادت دروغ

در این بخش، نحوه اعتراض به شهادت دروغ و درخواست استماع مجدد آن را توضیح خواهیم داد. همچنین مراحل قانونی درخواست بررسی صحت شهادت و نقش قاضی در این فرآیند را مورد بررسی قرار می‌دهم.

نحوه اعتراض به شهادت دروغ و درخواست استماع مجدد شهادت

شهادت شهود یکی از مهم‌ترین ادله اثبات دعوا در نظام‌های قضایی به‌شمار می‌آید. به همین دلیل، اعتراض به شهادت شهود به‌ خصوص در مواردی که احتمال وجود شهادت دروغ یا عدم رعایت شرایط قانونی در شهادت وجود دارد، اهمیت ویژه‌ای دارد.

در این راستا، بررسی دقیق مراحل و نحوه اعتراض به شهادت شهود و درخواست استماع مجدد شهادت، نیازمند دقت و آگاهی از روندهای قانونی است.

اعتراض به شهادت شهود به معنای جرح شهود است. در واقع، اگر یکی از طرفین دعوا اعتقاد داشته باشد که شاهدی به نفع یا ضرر وی شهادت دروغ داده است، این حق را دارد که به شهادت آن شاهد اعتراض کند. این اعتراض می‌تواند بر اساس عدم وجود شرایط قانونی شهادت، مانند عدم بلوغ، جنون، عدم عدالت، و یا وجود خصومت با یکی از طرفین دعوا باشد.

برای اینکه یک طرف دعوا بتواند به شهادت شهود اعتراض کند، شاهد باید از نظر قانونی شرایط لازم برای ادای شهادت را داشته باشد. این شرایط شامل بلوغ، عقل، عدالت و طهارت مولد است. در صورت فقدان هر یک از این شرایط، شهادت شاهد فاقد اعتبار خواهد بود.

شهادت باید بر اساس قطع و یقین باشد و نه تردید. همچنین، محتوای شهادت باید با موضوع دعوا مطابقت داشته باشد و نباید مطالب متضادی توسط شاهدان مختلف ارائه شود.

در صورتی که مشخص شود شاهد به عمد یا به‌ طور سهوی شهادت کذب داده است، این موضوع می‌تواند به‌عنوان دلیل اعتراض مطرح شود. شهادت دروغ به‌ عنوان یک جرم در نظام قضایی به‌شمار می‌آید و مرتکب آن ممکن است با مجازات مواجه شود.

مراحل اعتراض به شهادت شهود معمولا شامل چند مرحله اصلی است که در زیر به تفصیل بررسی می‌شود:

۱. تهیه و تنظیم اعتراض

شخصی که قصد دارد به شهادت شهود اعتراض کند، باید اعتراض خود را به‌ صورت مکتوب تنظیم کند. این شکواییه باید شامل جزئیات مربوط به شهادت مورد نظر، دلایل اعتراض، و مدارک مستند باشد.

در این مرحله، ذکر اطلاعات دقیق و مستندات قوی می‌تواند تأثیر زیادی بر نتیجه نهایی داشته باشد.

۲. ارائه اعتراض به دادگاه

پس از تنظیم شکواییه، شخص باید آن را به دادگاه مربوطه ارائه دهد. این امر می‌تواند به‌صورت حضوری و یا از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام شود. ثبت اعتراض به‌صورت رسمی اهمیت ویژه‌ای دارد و باید به تاریخ و ساعت دقیق ارائه آن توجه شود.

۳. درخواست استماع مجدد شهادت

درخواست استماع مجدد شهادت باید به‌صورت رسمی و مکتوب به قاضی ارائه شود. این درخواست باید شامل دلایل قانع‌کننده‌ای باشد که نشان دهد چرا استماع مجدد شهادت ضروری است.

به‌ عنوان مثال، ممکن است دلایلی از جمله به‌وجود آمدن شواهد جدید یا کشف تناقضات در شهادت قبلی وجود داشته باشد.

۴. بررسی اعتراض توسط قاضی

پس از ارائه اعتراض، قاضی موظف است که به آن رسیدگی کند. این رسیدگی شامل بررسی مدارک، ادله و شهادت‌های موجود در پرونده خواهد بود. قاضی باید به‌ طور دقیق و بی‌طرفانه به اعتراض رسیدگی کند و در صورت لزوم، جلسه‌ای برای استماع دوباره شهادت شهود برگزار کند.

۵. صدور رأی

در نهایت، پس از بررسی تمامی جوانب، قاضی رأی خود را صادر می‌کند. اگر قاضی اعتراض را وارد بداند و شهادت قبلی را فاقد اعتبار تشخیص دهد، ممکن است تصمیم به عدم اعتبار شهادت بگیرد یا حتی حکم به استماع مجدد شهادت‌های جدید بدهد.

اعتراض به شهادت شهود می‌تواند آثار مهمی بر روند دادرسی و صدور رأی قاضی داشته باشد. این اعتراض نه‌ تنها می‌تواند منجر به عدم اعتبار شهادت‌های قبلی شود، بلکه ممکن است قاضی را ترغیب کند که به بررسی دقیق‌تری از ادله و شواهد پرداخته و عدالت را به‌ طور بهتری برقرار کند.

همچنین، در مواردی که شهادت دروغ اثبات شود، قاضی می‌تواند شاهد را به مجازات قانونی محکوم کند.

مراحل قانونی درخواست بررسی صحت شهادت

شهادت دروغ، به عنوان یک جرم مهم و آسیب‌زا در نظام قضایی، نیازمند دقت و توجه خاصی از سوی قضات و شهروندان است. زمانی که هر یک از طرفین دعوا احساس کند که شاهد طرف مقابل به‌طور عمدی و کذب شهادت داده است، این حق را دارد که علیه آن شاهد شکایت کند.

در این راستا، آگاهی از روند شکایت و مراحل قانونی آن، برای طرفین دعوا امری ضروری به شمار می‌آید.

1. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: اولین قدم برای طرح شکایت، مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است. در این مرحله، فردی که قصد دارد شکایت کند، باید با توجه به مدارک و شواهد موجود، شکایتی تحت عنوان “شکایت شهادت کذب” تنظیم کند. این شکایت می‌تواند شامل توضیحات مربوط به موضوع، زمان و مکان شهادت، و دلایل ادعای کذب بودن شهادت باشد.
2. ثبت شکایت به‌ صورت آنلاین: پس از تنظیم شکایت، فرد می‌تواند این شکایت را به‌ صورت آنلاین از طریق سامانه‌های مربوطه ثبت کند. این فرآیند آنلاین به افراد این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به حضور فیزیکی در دادگاه، شکایت خود را ثبت کرده و مراحل اداری را تسهیل کنند.
3. ارسال شکایت به دادسرا: شکایت ثبت‌شده سپس از طریق دفاتر خدمات قضایی به دادسرا ارسال می‌شود. دادسرا در این مرحله مسئولیت انجام تحقیقات اولیه برای احراز جرم را بر عهده دارد. این تحقیقات شامل بررسی ادله، استماع شهادت‌ها و جمع‌آوری شواهد برای تعیین صحت ادعاهای مطرح‌ شده می‌باشد.

یکی از نکات کلیدی در این فرآیند این است که دادسرا تنها می‌تواند تحقیقات لازم را انجام دهد و حق صدور رای ندارد.

در صورتی که در نتیجه تحقیقات، صحت ادعاهای مطرح‌شده در شکایت احراز گردد، دادسرا پرونده را برای صدور حکم به دادگاه ارسال خواهد کرد. اما اگر ادعاهای مطرح‌ شده در شکایت محرز نشود، دادسرا قرار منع تعقیب صادر می‌کند که به معنای عدم پیگیری قضایی پرونده است.

پس از ارسال پرونده به دادگاه، این نهاد قضایی موظف است که بر اساس ادله و مستندات موجود در پرونده، اقدام به صدور رای نماید.

دادگاه با بررسی تمامی شواهد و شهادت‌های ارائه‌شده، تصمیم‌گیری می‌کند و در صورت اثبات شهادت کذب، مجازات‌های قانونی متناسب با جرم مرتکب شده را برای شاهد در نظر می‌گیرد.

شکایت از جرم شهادت دروغ فرآیند پیچیده‌ای است که نیازمند رعایت مراحل قانونی و اداری مشخصی است. این فرآیند، علاوه بر حفظ حقوق افراد در برابر شهادت‌های کاذب، به اعتبار و سلامت نظام قضایی کمک می‌کند.

افراد باید توجه داشته باشند که در این مسیر، جمع‌آوری مستندات و ادله معتبر از اهمیت بالایی برخوردار است تا بتوانند به‌ طور موثر و قاطعانه در برابر شهادت دروغ دفاع کنند.

همچنین، احترام به روند قانونی و تعهد به حقیقت، از اصول اساسی در نظام قضایی است که همگان باید به آن پایبند باشند.

مدارک و دلایلی که در اعتراض به شهادت دروغ باید ارائه شود

اعتراض به شهادت شهود در فرآیند دادرسی یکی از ابزارهای قانونی مهم است که به طرفین دعوا این امکان را می‌دهد تا از حقوق خود دفاع کنند و عدالت را برقرار سازند.

در صورتی که یکی از طرفین دعوا اعتقاد داشته باشد که شاهدی به نفع یا ضرر وی شهادت دروغ داده است، می‌تواند به شهادت آن شاهد اعتراض کند.

این اعتراض باید با ارائه مدارک و دلایلی قوی همراه باشد تا قاضی بتواند به صحت آن رسیدگی کند. در ادامه به توضیح انواع مدارک و دلایلی که می‌توان در این خصوص ارائه داد، پرداخته می‌شود.

یکی از پیش‌نیازهای اصلی برای هر نوع اعتراض به شهادت شهود، آگاهی از شرایط قانونی ادای شهادت است.

طبق قوانین، شاهد باید دارای شرایط خاصی از جمله بلوغ، عقل، عدالت، طهارت مولد و عدم خصومت با طرفین دعوا باشد. لذا در صورتی که ادعای عدم وجود هر یک از این شرایط مطرح شود، باید مدارک کافی برای اثبات آن ارائه گردد.

مدارک شناسایی شاهد شامل اسناد و مدارکی است که می‌تواند نشان دهد شاهد مورد نظر از شرایط قانونی برخوردار نیست. به‌ عنوان مثال:

• مدارک شناسایی هویتی: مانند شناسنامه یا کارت ملی که سن شاهد را نشان می‌دهد.
• گواهی‌های پزشکی: در صورتی که شاهد دچار اختلالات عقلانی یا بیماری‌های روانی باشد، گواهی پزشک متخصص می‌تواند دلیل محکمی برای عدم صلاحیت او به‌ عنوان شاهد باشد.

اگر مدعی شوید که شاهد دارای خصومت شخصی با یکی از طرفین دعوا است یا به‌طور کلی شرایط عدالت را ندارد، لازم است مدارک و شواهدی در این زمینه ارائه دهید. این مدارک ممکن است شامل:

• اظهارات شهود دیگر: در صورت امکان، می‌توانید از دیگر شاهدان بخواهید که در مورد خصومت یا عدم عدالت شاهد مورد نظر شهادت دهند.
• مستندات ارتباطات: مانند پیام‌ها یا نامه‌ها که نشان‌دهنده وجود خصومت یا روابط ناپسند میان شاهد و یکی از طرفین باشد.

اگر ادعا می‌کنید که شهادت ارائه شده به‌طور واضح دروغ است، لازم است مدارکی ارائه دهید که نشان دهد مطالبی که شاهد بیان کرده، نادرست است. این مدارک ممکن است شامل:

• مدارک تصویری یا صوتی: مانند ویدئو یا صدا که می‌تواند خلاف ادعای شاهد را ثابت کند.
• گزارش‌های پلیسی یا دولتی: اگر موضوع مربوط به پرونده‌ای باشد که در آن شواهد رسمی وجود دارد، این گزارش‌ها می‌تواند اعتبار شهادت را زیر سوال ببرد.
• اسناد قانونی: مدارکی که ثابت کند شاهد در تاریخ ادعایی در مکان مورد اشاره نبوده است.

گاهی اوقات ممکن است که یک شاهد در مراحل مختلف دادرسی، مطالب متفاوتی بیان کرده باشد. در چنین مواردی، ارائه شواهدی که تغییرات در شهادت را نشان می‌دهد، می‌تواند مؤثر باشد. این شواهد شامل:

• رونوشت‌های شهادت قبلی: مانند صورتجلسات دادگاه که در آن شهادت قبلی ثبت شده است.
• سوالات و پاسخ‌های شاهد: می‌توان از پرسش‌های انجام‌شده در مراحل مختلف دادرسی یاد کرد که نشان‌دهنده عدم ثبات در شهادت شاهد است.

در صورتی که شهادت کذب اثبات شود، طرف مقابل می‌تواند شکواییه‌ای به‌ منظور پیگیری مجازات شاهد به خاطر ادای شهادت دروغ ارائه دهد. مدارک لازم در این زمینه شامل:

• شکواییه رسمی: که در آن به وضوح دلایل و شواهد عدم صحت شهادت مطرح شود.
• مدارک و شواهد اضافی: هر گونه مدرکی که می‌تواند نشان دهد شاهد به عمد اقدام به ادای شهادت دروغ کرده است، از جمله سابقه‌ای از رفتارهای مشابه.

نقش قاضی در تشخیص و رسیدگی به شهادت دروغ

در ادامه به نقش قاضی در تشخیص و رسیدگی به شهادت دروغ خواهم پرداخت و نحوه بررسی و ارزیابی شهادت توسط قاضی را تحلیل خواهم کرد.

همچنین اهمیت تجربه و دانش قاضی در تشخیص دروغ و تناقضات در شهادت را مورد توجه قرار می‌دهم.

نحوه بررسی و ارزیابی شهادت توسط قاضی برای تشخیص صداقت شاهد

بررسی و ارزیابی شهادت شهود از جمله وظایف اساسی قاضی در فرایند دادرسی است. در نظام حقوقی ایران، قاضی باید با استفاده از مواد قانونی و همچنین اصول کلی دادرسی، به صحت و صداقت شهادت شهود توجه کند.

بر اساس ماده 191 قانون مجازات اسلامی، در صورتی که شاهد شرایط قانونی (مانند بلوغ، عقل و عدالت) را نداشته باشد، شهادت وی از اعتبار ساقط می‌شود. همچنین، قاضی موظف است به تناقضات موجود در شهادت شهود توجه نماید و در صورت وجود تناقضات معنادار، این موضوع می‌تواند منجر به کاهش اعتبار شهادت شود.

قاضی می‌تواند شهادت‌های مختلف را با یکدیگر مقایسه کرده و به تناقضات یا توافقات میان آن‌ها توجه کند. قاضی باید به مستندات و مدارکی که ممکن است شهادت را تقویت یا تضعیف کند، توجه داشته باشد.

بررسی انگیزه‌های شاهد و اینکه آیا وی دارای منافع شخصی در قضیه است یا خیر، از دیگر عواملی است که قاضی باید در نظر بگیرد.

اهمیت تجربه و دانش قاضی در تشخیص دروغ و تناقضات در شهادت

تجربه و دانش قاضی در تشخیص دروغ و تناقضات در شهادت به عنوان یک عامل کلیدی در نظام قضایی شناخته می‌شود. قاضی باید با اصول روانشناسی و رفتار انسانی آشنا باشد تا بتواند نشانه‌های دروغگویی یا عدم صداقت را شناسایی کند.

قاضیانی که تجربه بیشتری در قضاوت دارند، معمولا بهتر می‌توانند تناقضات و نشانه‌های دروغگویی را شناسایی کنند.

تسلط بر قوانین مربوط به شهادت، به ویژه قانون آئین دادرسی مدنی و قانون مجازات اسلامی، به قاضی کمک می‌کند تا در ارزیابی شهادت از الزامات قانونی پیروی کند.

دانش در زمینه روانشناسی می‌تواند به قاضی در شناسایی رفتارهای غیرطبیعی و نشانه‌های استرس در شاهد کمک کند.

روش‌های قانونی قاضی برای استعلام از شاهدان دیگر یا منابع اطلاعاتی

قاضی برای اعتبارسنجی شهادت، می‌تواند از روش‌های قانونی مختلفی استفاده کند. این روش‌ها شامل استعلام از شاهدان دیگر یا استفاده از منابع اطلاعاتی معتبر می‌باشد. در حقوق ایران، قاضی می‌تواند به موارد زیر مراجعه کند:

1. احضار شهود دیگر: قاضی می‌تواند از طرفین دعوا بخواهد که شاهدان دیگری را برای تأیید یا رد شهادت قبلی احضار کنند. این امر می‌تواند به روشن شدن تناقضات کمک کند.
2. استعلام از مراجع رسمی: قاضی می‌تواند از مراجع ذیصلاح مانند پلیس، پزشکان قانونی و سایر سازمان‌های دولتی برای تایید اطلاعات مورد نیاز استفاده کند. بر اساس ماده 195 قانون آئین دادرسی مدنی، قاضی حق دارد از کارشناسان و مراجع رسمی اطلاعات لازم را درخواست کند.
3. بررسی مدارک و مستندات: قاضی می‌تواند از مدارک و مستنداتی که طرفین دعوی ارائه می‌دهند، استفاده کند و در صورت لزوم، از سایر منابع اطلاعاتی مانند اسناد بانکی یا گزارش‌های پزشکی بهره‌برداری کند.

این روش‌ها به قاضی این امکان را می‌دهد که با دقت بیشتری به شهادت‌ها و اطلاعات موجود پرداخته و تصمیم‌گیری بهتری داشته باشد.

حقوق و تکالیف طرفین در مواجهه با شهادت دروغ

در این بخش، حقوق قانونی متهم و شاکی در مواجهه با شهادت دروغ را بررسی خواهیم کرد. همچنین نحوه ارائه شکایت از شاهد دروغگو و پیگیری حقوقی آن را توضیح خواهیم داد و مسئولیت و پیامدهای قانونی برای شاهدی که به ناحق شهادت داده است را مورد بررسی قرار می‌دهم.

حقوق قانونی متهم و شاکی در مواجهه با شهادت دروغ

در نظام حقوقی ایران، هر یک از طرفین دعوی (شاکی و متهم) دارای حقوق قانونی مشخصی هستند که باید در حین دادرسی و در مواجهه با شهادت شهود رعایت شود. حقوق قانونی متهم و شاکی در مواجهه با شهادت دروغ شامل موارد زیر می‌باشد:

• حق دفاع: یکی از حقوق اساسی متهم، حق دفاع از خود و بیان نظرات و ادعاهای خود در قبال شهادت‌های شهود است. متهم می‌تواند با استفاده از وکیل خود، به صحت و اعتبار شهادت‌ها اعتراض کند و دلایل و مدارکی را که نشان‌دهنده دروغ بودن شهادت است، ارائه دهد.
• حق درخواست استماع شهادت شهود دیگر: شاکی و متهم هر دو حق دارند که از دادگاه درخواست کنند تا شهادت دیگر شهود یا مدارکی که می‌تواند در اثبات ادعای آن‌ها موثر باشد، مورد بررسی قرار گیرد.
• حق اعاده دادرسی: اگر پس از صدور حکم، مشخص شود که شهادت شهود دروغ بوده است، متهم و شاکی می‌توانند درخواست اعاده دادرسی کنند. بر اساس ماده ۲۳۶ قانون آیین دادرسی کیفری، اگر شواهد جدیدی ارائه شود که نشان‌دهنده دروغ بودن شهادت باشد، می‌تواند منجر به تجدید نظر در حکم صادره شود.
• حق جبران خسارت: چنانچه شهادت دروغ منجر به ورود خسارت به یکی از طرفین دعوا شود، آن شخص حق دارد تا از شاهد دروغگو جبران خسارت کند. بر اساس ماده 201 قانون مجازات اسلامی، اگر شهادت خلاف واقع موجب خسارتی شود، شاهد باید آن را جبران کند.
• حق شکایت از شاهد دروغگو: طرفین حق دارند در صورتی که شهادت شهود را دروغ بدانند، شکایت کیفری علیه آن‌ها تنظیم کنند. بر اساس ماده 650 قانون مجازات اسلامی، هر کس در دادگاه شهادت دروغ دهد به حبس یا جزای نقدی محکوم خواهد شد.

نحوه ارائه شکایت از شاهد دروغگو و پیگیری حقوقی آن

برای ارائه شکایت از شاهد دروغگو و پیگیری حقوقی آن، مراحل زیر باید طی شود:

نخستین قدم، جمع‌آوری مدارک و شواهدی است که نشان‌دهنده دروغ بودن شهادت است. این مدارک می‌تواند شامل شهادت سایر شهود، مستندات کتبی، و دلایل دیگری باشد که ادعای دروغ بودن شهادت را تقویت کند.

شاکی باید شکوائیه‌ای تنظیم کند که در آن به مشخصات شاهد دروغگو، موضوع دعوی، و دلایل و مستندات خود اشاره کند. این شکوائیه باید به دادگاه صالح تسلیم شود. در شکوائیه باید به مواد قانونی مرتبط (مانند ماده 650 قانون مجازات اسلامی) استناد شود.

شاکی باید به دادگاه مراجعه کرده و شکوائیه خود را به ثبت برساند. دادگاه پس از دریافت شکایت، بررسی‌های لازم را انجام خواهد داد.

در جلسه دادرسی، شاکی باید به ارائه دلایل و مستندات خود بپردازد و از قاضی بخواهد که شهادت دروغگو را مورد بررسی قرار دهد. در این مرحله، می‌توان از مشاوره حقوقی برای دفاع از حقوق خود استفاده کرد.

پس از صدور حکم، در صورت محکومیت شاهد دروغگو، شاکی باید پیگیر اجرای حکم باشد. در صورت عدم اجرای حکم، شاکی می‌تواند از طریق مراجع قانونی اقدام کند.

مسئولیت و پیامدهای قانونی برای شاهدی که به ناحق شهادت داده است

شهادت دروغ یکی از جرایم کیفری است که در قوانین ایران مجازات‌های مشخصی برای آن تعیین شده است. مسئولیت و پیامدهای قانونی برای شاهدی که به ناحق شهادت داده است، شامل موارد زیر می‌باشد:

بر اساس ماده 650 قانون مجازات اسلامی، هر کس در دادگاه یا نزد مقامات رسمی شهادت دروغ دهد، به حبس از سه ماه و یک روز تا دو سال و یا به جزای نقدی از بیست و پنج میلیون تا یکصد میلیون ریال محکوم خواهد شد.

اگر شهادت دروغ باعث خسارت به یکی از طرفین دعوا شود، شاهد دروغگو موظف به جبران خسارت وارده خواهد بود. این امر بر اساس ماده 201 قانون مجازات اسلامی مورد توجه قرار گرفته است.

اگر حکمی بر اساس شهادت دروغ صادر شود، آن حکم از اعتبار ساقط خواهد بود. به عبارت دیگر، هر حکمی که بر اساس شهادت دروغ صادر شود، باطل و بلااثر است.

در صورتی که شاهد پس از اتیان سوگند، شهادت دروغ بدهد، طبق ماده 649 قانون مجازات اسلامی، وی به شش ماه تا دو سال حبس محکوم خواهد شد.

قاضی می‌تواند با استناد به ادله موجود و پس از بررسی‌های لازم، شاهد دروغگو را به مجازات قانونی محکوم کند. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت رعایت اصول صداقت و امانت‌داری در نظام قضایی است.

به طور کلی، قانونگذار با وضع مجازات‌های مختلف، تلاش کرده است تا از بروز شهادت دروغ جلوگیری کرده و اعتبار نظام دادرسی را حفظ کند.

پرسش‌های متداول

اثبات شهادت دروغ با گروه وکلای یاسا

اگر شما یا عزیزانتان به دنبال حمایت حقوقی در زمینه شهادت دروغ هستید، وکلای یاسا آماده‌اند تا در کنار شما باشند. ما با تجربه و دانش تخصصی در این حوزه، می‌توانیم شما را در مراحل مختلف دادرسی یاری کنیم و به بررسی دقیق شرایط و مدارک مورد نیاز بپردازم.

وکلای مدافع باید به تجزیه و تحلیل دقیق اظهارات شاهد، بررسی شواهد موجود و شناخت نقاط قوت و ضعف شهادت پرداخته و سپس استراتژی مناسبی را تدوین کنند.

به عنوان در یک پرونده تصادف رانندگی، اگر شاهدی ادعا کند که او از نزدیک تصادف را دیده، مشاوره حقوقی با وکیل می‌تواند با ارائه گزارشی از دوربین‌های مداربسته که نشان می‌دهد دید شاهد به‌خاطر موانع محدود بوده، اعتبار شهادت او را تضعیف کند. همچنین، اگر شاهد دیگری وجود داشته باشد که می‌گوید نمی‌توانسته آن تصادف را ببیند، این موضوع به‌عنوان شواهد تکمیلی می‌تواند به‌ وضوح بر تضعیف اعتبار شاهد اول تأثیر بگذارد.

در نهایت، وکلای مدافع با استفاده از استراتژی‌های مؤثر در تنظیم دفاعیه، استنطاق شاهدان و مستندسازی شواهد، می‌توانند به‌خوبی در تضعیف اعتبار شاهدان دروغین عمل کنند و در نتیجه شانس موفقیت در پرونده‌های خود را افزایش دهند. این فرایندها نه تنها بر قضاوت نهایی دادگاه تأثیر می‌گذارد، بلکه همچنین به حفظ عدالت و انصاف در نظام قضایی کمک می‌کند.

با ما تماس بگیرید تا از مشاوره‌های ما بهره‌مند شوید و گام‌های مؤثری در راستای احقاق حقوق خود بردارید. تلاش ما در یاسا، تأمین حقوق شما و حفظ اعتبار شما است. برای کسب اطلاعات بیشتر و هماهنگی وقت ملاقات، هم‌اکنون با ما تماس بگیرید.