چک بانکی : لغت «چک» لغتی پارسی است و از این زبان به زبان‌های دیگر وارد شده است.
نویسنده چک باید همیشه مبلغ را در آن بنویسد، اما در صورتیکه نوشتن این مبلغ فراموش شود و چک بدون مبلغ، امضا گردد به آن چک سفید امضا می‌گویند. چنین چیزی می‌تواند بسیار خطرناک باشد زیرا محدودیتی برای مقداری که ممکن است بعداً در چک نوشته شود، وجود ندارد.
در فرهنگ سیاسی غرب، از این عبارت برای اختیارات نامحدود که در ازای یک اتفاق یا رویداد به دست فردی کسب می‌شود، استفاده میگردد.
بخش‌های یک چک که باید تکمیل شود
بخش‌های زیر در یک برگ چک وجود دارند که بعضی از آنها جاهای خالی تعبیه شده‌ای هستند که باید توسط نویسنده پر شود:
- شمارهٔ مسلسل چک: که شماره‌ای است که هنگام چاپ شدن برای هر برگ چک بطور یگانه و بدون تکرار است و بر روی آن ثبت می‌شود.
- شمارهٔ حساب جاری: شمارهٔ حساب بانکی‌ای که وجه معین شده از آن حساب پرداخت خواهد شد. این شماره معمولاً به همراه نام صاحب حساب معمولاً روی تمام برگه‌های یک دفترچهٔ چک چاپ یا مُهر می‌شود.
- تاریخ پرداخت: تاریخی که موعد پرداخت وجه مشخص شده است. طبق قانون چک این تاریخ باید به حروف نوشته شود.
- گیرندهٔ چک: نام فردی که می‌تواند وجه مشخص شده را در تاریخ مشخص شده دریافت کند. معمولاً برای اینکه امکان استفاده‌ٔ چندین باره از یک برگ چک (خرج‌کردن و دست به دست کردن آن) وجود داشته باشد معمولاً از واژه‌ٔ «حامل» یا «آورنده» استفاده می‌شود. در اینصورت هر شخصی می‌تواند وجه چک را دریافت کند.
- مبلغ چک: که یک بار به حروف در وسط و یک بار به عدد در پایین برگهٔ چک نوشته می‌شود.
- امضای صاحب حساب: چک بدون امضای صاحب حساب ارزشی ندارد و قابل پرداخت نیست. بعضاً در بنگاههای تجاری که تعدادی از افراد در مسائل مالی آن شریک هستند، حسابهای جاری به نام دو یا چند فرد گشایش می‌یابد. در این حالت تمام افرادی که در قبال آن حساب “حق امضاً دارند باید چک را امضا نمایند.
نکات مهم قانونی چک بانکی
- چک بر ۴ قسم است: چک عادی، تایید شده، تضمین شده و مسافرتی
- چک چه به عهده بانک‌های داخل کشور باشد یا شعب بانک ایرانی در خارج از کشور در حکم سند لازم الاجرا است.
- دارنده چک می‌تواند در صورت برگشت چک و عدم پرداخت طبق قوانین و آئین نامه‌های مربوط به اجرای ثبت اسناد رسمی وجه چک یا باقی مانده آن را وصول کند.
- دارنده چک می‌تواند محکومیت صادرکننده را نسبت به پرداخت کلیه خسارات و هزینه‌ها اعم از اینکه قبل از صدور حکم یا بعد از آن باشد از دادگاه تقاضا کند این دادخواست باید به دادگاه صادرکننده حکم تقدیم شود.
- کلیه خسارات و هزینه‌های وارده شامل خسارت تاخیر تادیه است بر اساس نرخ تورم که توسط بانک مرکزی اعلام می‌شود، قابل مطالبه است و این خسارت هزینه‌های دادرسی و حق الوکاله را هم در بر می‌گیرد.
- چک فقط در تاریخ مندرج یا پس از آن قابل وصول خواهد بود.
- صادرکننده چک باید در تاریخ مندرج در آن، معادل مبلغ مذکور در بانک محال علیه وجه نقد داشته و نباید تمام یا قسمتی از وجهی را که به اعتبار آن چک صادر کرده به صورتی از بانک خارج یا دستور عدم پرداخت دهد.
- چک نباید به صورتی تنظیم شود که به عللی مثل عدم مطابقت امضا یا قلم خوردگی در متن چک یا اختلاف در مندرجات آن و امثال آن بانک از پرداخت وجه خودداری کند.
- هرگاه وجه چک به علل بالا پرداخت نشود بانک مکلف است در برگ مخصوصی مشخصات چک هویت و نشانی کامل صادرکننده را در آن ذکر کند و علل عدم پرداخت را صراحتاً ذکر کند ( فقدان موجودی ) و آن را به دارنده چک تسلیم کند و بانک مکلف است نسخه دوم این برگ را به آخرین نشانی صاحب حساب ارسال کند.
- اگر که مبلغ موجود در نزد بانک کمتر از مبلغ چک باشد بانک به تقاضای دارنده مکلف است مبلغ موجود را تسلیم کند و در این صورت چک نسبت به مبلغ پرداخت نشده بی محل محسوب می‌شود و بانک گواهی تقدیم می‌کند.
تعریف چک بانکی تضمین شده
چکی است که توسط بانک عهده خود یا شعب آن به تقاضای مشتری صادر و وجه آن توسط همان بانک تضمین می شود.
شرایط و مقررات عمومی چک بانکی تضمین شده
- این چکها فقط توسط بانک ملی( سایر بانکها حق به جریان گذاشتن چکهای مذکور را ندارند) و به تقاضای مشتری صادر و پرداخت وجه آن از طرف بانک تضمین می شود.
- متقاضی صدور چک و پشت نویسان حق ندارند پرداخت وجه چک تضمین شده را منع یا مسدود نمایند.
- فوت وحجر و ورشکستگی صادرکننده چک تضمین شده خللی به حقوق دارنده چک وارد نخواهد ساخت طلب کاران صادرکننده نیز حق توقیف وجه این نوع چک را در صورتیکه به نفع دیگری صادر و یا پشت نویسی شده باشد نخواهند داشت
- کلیه چکهای تضمین شده رمزدار شهری باید دارای رمز با شماره امضاء‌و مهر شعبه ومهر دارنده امضاء باشند.
- چک تضمین شده رمزدار شهری در موارد: واریز به حسابهای قرض الحسنه جاری/پس انداز وکوتاه‌مدت، واریز تعهدات و دیون، واریزی به حسابهای دولتی، صدور حواله به سایر شهرستانها و پرداخت نقدی صادر میگردد.
- مبلغ چک الزاماً ، باید بوسیله ماشین چک نویسی روی چک پرفراژ گردد.
مدارک مورد نیاز و مراحل انجام کار چک بانکی
مدارک موردنیاز:
- تکمیل فرم نمونه 396 به عنوان درخواست صدور چک رمزدار شهری
- دریافت یا بر داشت وجه معادل مبلغ چک درخواستی
مراحل انجام کار:
- تکمیل فرم نمونه 396 توسط مشتری بانک.
- تحویل وجه موردنظر بصورت نقدی و یا دریافت انتقالی از حساب.
- دریافت وجه و اخذ امضاء‌بر روی سند ( نمونه 396).
- پرفراژ سند حسابداری و تأیید دریافت وجه توسط کاربر.
- صدور چک تضمین شده رمزدار شهری و اخذ امضاء‌بر روی ته سوش چک صادر شده.
- تحویل چک به مشتری.
