برای اینک دو نفر راهی خانه بخت شوند، مقدمه زیاد است مانند تست اعتیاد ، از عرفی و خانوادگی گرفته تا قانونی دو نفر و خانواده‌هایشان کلی راه دارند تا به قول معروف سر سفره عقد بنشینند و راهی خانه و زندگی مشترک شوند. یکی از این قوانین آزمایشات پزشکی است که زوجین باید قبل از مراجعه به محضر برای جاری شدن صیغه عقد انجام داده و نتیجه آن را به عاقد تحویل دهند در غیر این صورت با شرایطی خاص خطبه عقد جاری می‌شود. در ادامه این مورد را در گفت‌وگویی با دکتر «محمد شیخ‌الرئیس کرمانی» متخصص حقوق خانواده انجام داده ایم که می‌خوانید.
در قدم اول بهتر است کمی با این آزمایش‌ها آشنا شویم. آزمایش‌های رایج ازدواج شامل آزمایش تست اعتیاد برای هر دو نفر، بررسی بیماری‌های مقاربتی از جمله سیفلیس و بررسی زوجین از نظر تالاسمی است. علاوه بر این، تزریق واکسن کزاز برای خانم‌ها و گذراندن کلاس مشاوره تنظیم خانواده برای زوجین الزامی است.
در صورتی که زوجین با هم فامیل باشند یا در فامیل خود مشکلات و بیماری‌های وابسته به ارث دیگری داشته باشند می‌توانند آزمایش ژنتیک را هم انجام دهند. به گفته دکتر شیخ‌الرئیس آزمایش اعتیاد و بررسی بیماری‌های مقاربتی اهمیت زیادی دارد دو نمونه‌ای که قانون‌گذار به آنها نگاه ویژه‌ای نیز داشته است.
هدف از انجام تست اعتیاد
وقتی آمار ابتلا به تست اعتیاد اعلام می‌شود می‌توان به این نتیجه رسید که این مشکل گریبان شمار قابل توجهی از مردم را گرفته و البته مصایب زیادی را نیز برای آنان به وجود آورده است. به همین خاطر است که یکی از پیش زمینه‌های انعقاد قرارداد ازدواج را پاکی زوجین از مصرف به مواد مخدر می‌دانند.
این مدرس دانشگاه در این باره می‌گوید:«آزمایش‌های ترک و بررسی وضعیت تست اعتیاد ، قادرند حضور ماده مصرفی و مورد نظر را در ترشحات بدن ردیابی کنند. البته هدف از انجام تست‌های آزمایشگاهی اعتیاد کمک به پیگیری روند درمان بیماران است. این تست‌ها برای آشکار ساختن دروغ مصرف کنندگان مواد مخدر تهیه نشده‌اند و کاربرد آنها در جهت مچ‌گیری، به هیچ‌وجه اخلاقی و مجاز نیست.»
طلاق را کاهش می‌دهند
وی ادامه می‌دهد:«از آنجا که اعتیاد جزو ناهنجاری‌های اجتماعی محسوب شده و از نظر آماری تعداد زیادی از طلاق‌ها مربوط به اعتیاد یکی از زوجین است، شناسایی افراد معتاد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، به خصوص اینکه فرد معتاد سعی در مخفی نگه داشتن اعتیاد خود دارد. به همین منظور نمونه‌گیری از ادرار باید در حضور ناظر و یا در حضور دوربین‌های مداربسته انجام شود.»
شیخ‌الرئیس با بیان این که این مورد در قانون حمایت از خانواده مصوب سال1391به این موضوع پرداخته است، تاکید می‌کند:«باید در نظر داشت جواب مثبت آزمایش حتما مبنی بر معتاد بودن فرد نیست زیرا مصرف برخی از داروها سبب مثبت شدن نتیجه آزمایش می‌شود. به عنوان مثال مصرف قرص ایبوپروفن می‌تواند سبب مثبت شدن تست حشیش شود یا مصرف برخی آنتی‌بیوتیک‌های خاص مانند آموکسی‌سیلین با تست هرویین و کوکایین تداخل می‌کند و یا مصرف ضد دردها، آنتی‌هیستامین‌ها و آب‌نبات‌های سرد می‌تواند موجب مثبت شدن تست آمفتامین شود.»
به گفته وی «به همین دلیل است که به زوجین توصیه می‌شود در صورت امکان 72 ساعت قبل از آزمایش از مصرف این دسته از داروها خودداری کنند.» این کارشناس حقوق خانواده می‌گوید: «نکته مهم و قابل توجه دیگر اینکه جواب منفی آزمایش نشان‌دهنده وضعیت فرد در چند روز اخیر است، در نتیجه اگر فردی معتاد باشد یا به‌صورت تفریحی از مواد مخدر استفاده کند می‌تواند با مصرف نکردن مواد در چند روز اخیر سبب منفی شدن نتیجه آزمایش خود شود. متاسفانه برای پنهان کردن مصرف مواد و کسب نتیجه منفی در تست، راه‌هایی رایج شده و به کار می‌رود. برای مثال گاهی افراد دست به رقیق کردن نمونه می‌زنند که البته به راحتی با بررسی کراتین و میزان اسیدیته ادرار قابل تشخیص است.»
ازدواج با فردی که آزمایش وی مثبت می‌شود
حال این سئوال پیش می‌آید در صورتی که یکی از طرفین معتاد باشد، چطور ممکن است عقد ازدواج منعقد شود. به هر حال در سطح کشور ازدواج‌هایی نیز رخ می‌دهد که بخصوص داماد معتاد است اما باز هم با وجود این آزمایش و منفی بودن جواب سلامت یکی از طرفین، جواز بسته شدن عقد صادر می‌شود.
این مورد نیز در قانون پیش‌بینی شده است. به گفته شیخ‌الرئیس «در صورتی که مرد معتاد باشد و بعد از اعلام نتیجه آزمایش طرفین به ازدواج اصرار داشته باشند، دختر و پدر وی باید در محضر رسمی عقد و ازدواج نسبت به وقوع عقد با فرد معتاد اعلام رضایت کنند. به عبارتی پدر دختر باید برای این ازدواج رضایت محضری بدهد در غیر این صورت خطبه عقد جاری نمی‌شود.»
وی با بیان این که نگاه قانون‌گذار در این خصوص اصلاح معتاد است، ادامه می‌دهد:« متاسفانه قانون در این باره سختگیرانه برخورد نکرده است، به عبارتی به محض ترک اعتیاد از سوی داماد این مشکل برطرف می‌شود، رضایت محضری پدر برای زمانی است که داماد قصد ترک مواد مخدر را نداشته باشد.»
این مدرس دانشگاه نظر متفاوتی از قانون دارد و بر این باور است که «ازدواج به هر حال ممکن است منجربه تولد فرزند شود و این اصلا به صلاح آینده کشور نیست کودکانی به دنیا بیایند که پدر یا مادر آنها در بدو تولدشان معتاد بوده‌اند زیرا این اتفاق جز مصیبت‌هایی که برای آینده کودک دارد، در ابتدای تولید از نظر هوشی و جسمی برای کودک مشکلاتی را ایجاد می‌کند.» وی ادامه می‌دهد:« به نظر می‌رسد باید در این مورد خاص کمی سختگیرانه تر برخورد کرد و مثلا به افرادی اجازه چنین ازدواج‌هایی را داد که اصلا عقیم باشند یا تعهد بدهند که تا قبل از پاک شدن و ترک اعتیاد کودکی را به دنیا نیاورند.»
روشنک محمدی
