سلاح سرد چیست و حکم استفاده از آن در قانون

در خصوص استفاده از سلاح سرد اما و اگر بسیاری وجود دارد و قانون مجازات به طور خاص توجه زیادی به آن نکرده است.

البته در باب قصاص و دیه مجازات آسیب ناشی از آن مورد توجه بوده است اما «استفاده از سلاح سرد» به طور خاص خیلی مورد توجه قانون‌گذار نیست و شاید همین مورد منجر به مطرح شدن طرح «ممنوعیت استفاده از سلاح سرد» است، طرحی که سال‌هاست انتظار تصویب را می‌کشد.

بد نیست قبل از ورود به طرح ممنوعیت استفاده از سلاح سرد به چند ماده قانون مجازات دقت کنیم. یکی از آنها ماده 47 است در این ماده جرایمی لیست شده‌اند که صدور حکم، اجرای مجازات و شروع به آنها قابل تعویق و تعلیق نیست.

در بند (پ) «قدرت نمایی و ایجاد مزاحمت با چاقو یا هر نوع اسلحه دیگر، جرائم علیه عفت عمومی، تشکیل یا اداره مراکز فساد و فحشا» قرار گرفته است.

تعریف سلاح سرد و نگاه قانون مجازات

برای اینکه بتوانیم به تعریفی از سلاح سرد برسیم باید سراغ «آیین‌نامه اجرایی قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات و دارندگان سلاح و مهمات غیرمجاز» برویم.

در این آیین‌نامه که سال 92 به تصویب هیات وزیران رسیده است سلاح سرد «وسایل، آلات و ادواتی است که برخلاف اسلحه‌های گرم در اثر استفاده، صدا، شعله و حرارت ایجاد نمی‌کند و اصابت آنها به بدن منجر به ایجاد پارگی، خونریزی، از کار افتادن موقت یا دائم اعضا و در نهایت آسیب جسمی و روحی یا فوت می‌شود.»

البته قانون مجازات هم در این باره سکوت نکرده است و برابر آن:

«هر کس به‌وسیله چاقو یا هر نوع اسلحه دیگر تظاهر یا قدرت‌نمایی کند، یا آن را وسیله مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد یا با کسی گلاویز شود در صورتی که از مصادیق محارب نباشد به حبس از شش ماه تا 2 سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد و چنانچه محارب شناخته شود محکوم‌ به حد خواهد شد.»

جرم داشتن سلاح سرد

برای اینکه بدانیم همراه داشتن سلاح سرد چه جرمی دارد باید ابتدا قانونی را بیابیم که این مهم را جرم انگاری کرده باشد. این مورد را می‌توان در ماده 4 قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات و دارندگان سلاح و مهمات غیرمجاز یافت همان قانونی که سلاح سرد را نیز تعریف کرده است.

به این ترتیب «وارد کردن هر نوع سلاح، مهمات، اقلام و مواد تحت کنترل به کشور، خارج کردن آنها از کشور، ساخت، مونتاژ، نگهداری، حمل، توزیع، تعمیر و هرگونه معامله آنها بدون مجوز مراجع ذی‌صلاح جرم است و مرتکب به مجازات مندرج در این قانون محکوم می‌شود.»

در ماده 6 مجازات چنین جرمی نیز معلوم شده است و به این ترتیب هر کس به طور غیرمجاز سلاح سرد را خریداری، نگهداری یا حمل کند یا با آن معامله دیگری انجام دهد، به حبس از 91 روز تا شش ماه یا جزای نقدی از 10 میلیون تا 20 میلیون ریال محکوم می‌شود.

البته اگر موضوع جرم این ماده بیش از یک قبضه یا قطعات مؤثر از چند قبضه باشد مجازات مرتکب حسب مورد یک درجه تشدید می‌شود.

انجام 40 درصد قتل‌ها با سلاح سرد

بر اساس آمار پلیس آگاهی حدود 40 درصد قتل‌ها در کشور با سلاح سرد انجام شده است. این تعداد از قتل‌ها با استفاده از چاقو، قمه، دشنه، شمشیر و ساطور انجام شده است.

همچنین 69 درصد قتل‌ها بدون برنامه‌ریزی قبلی و در اثر یک حادثه ناخواسته رخ داده است. افراد معمولا در زمان عصبانیت کنترلی بر خشم خود ندارند و با استفاده از سلاح سرد همراه خود ناخواسته چند ضربه به‌ طرف مقابل وارد کرده که همین امر باعث وقوع قتل و نزاع‌های خونین می‌شود.

در توصیف پدیده وقوع جرایم خشن با چاقو، تحقیقات پلیس نشان می‌دهد، سن مجرمان بین 22 تا 42 سال است که در جامعه سن جوانی در نظر گرفته می‌شود.

جرایم از سوی بیش از یک نفر رخ می‌دهد و اغلب جرایم در خیابان انجام شده و مجرمان طعمه‌های خود را به‌صورت شکاری و از روی چهره انتخاب می‌کنند. اغلب جرایم هم در مناطقی کور و از ساعت 20 تا 22 صورت گرفته است.

در حالی که اکثر قریب به‌اتفاق این دسته از مجرمان مرد هستند، اخیراً شاهد هستیم مجرمان زن هم چاقو حمل و از این سلاح استفاده می‌کنند.

ویژگی مشترک دارندگان سلاح سرد

از سوی دیگر بررسی پرونده‌های جرایم به وقوع پیوسته با کارد نیز نشان می‌دهد مجرمان در چند مورد با هم مشترکاتی دارند. ضمن اینکه معمولاً این افراد سابقه‌دارند. اگرچه اخیراً زورگیرانی دستگیر می‌شوند که بدون سابقه هستند.

بررسی‌های پلیس حاکی از آن است که حدود 65 درصد این افراد به مواد مخدر جدید به‌خصوص «شیشه» اعتیاد دارند که مصرف چنین مواد مخدری، اعتماد به نفس کاذب برای استفاده از کارد را به فرد می‌دهد.

این تبهکاران از نظر الگوی رفتاری آستانه تهییج‌پذیری زیادی هم دارند. تحصیلاتشان پائین و اغلب خانواده‌های نابسامان داشته و از همه متنفر و بیزارند. حال با این توضیح باید توجه داشت برای مقابله با این افراد تنها تشدید مجازات کافی نیست.

تشدید مجازات باعث کاهش فرصت ارتکاب جرم در جامعه می‌شود که این نقش مؤثری دارد اما نباید فراموش کرد، کاهش ارتکاب جرم باعث تغییر در نوع ارتکاب هم می‌شود.

مجازات محاربه و سلاح سرد

اینکه گفته می‌شود:

«محاربه عبارت از کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آنها است، به نحوی که موجب ناامنی در محیط گردد و هرگاه کسی باانگیزه شخصی به‌سوی یک یا چند شخص خاص سلاح بکشد و عمل او جنبه عمومی نداشته باشد و نیز کسی که به روی مردم سلاح بکشد، ولی در اثر ناتوانی موجب سلب امنیت نشود، محارب محسوب نمی‌شود»

از جمله مسائلی است که تاکنون هم‌، محل بحث و افتراق نظرهایی بوده است چراکه بحث محاربه و افساد فی‌الارض که در ماده 279 قانون مجازات اسلامی آمده بیان می‌کند که چنانچه فردی سلاح بکشد و موجب ناامنی شود و میان سلاح سرد و گرم تفاوتی قائل نشده است.

باید توجه داشت اینکه ماده می‌گوید روی مردم سلاح بکشد، «مردم» یک نفر نیستند، حتی اگر فرد عداوت شخصی با چند نفر داشته باشد و روی آنها سلاح بکشد قانون می‌گوید این محاربه نیست؛ محاربه جرم علیه امنیت است نه جرم علیه اشخاص.

محاربه چهار مجازات دارد و دست قاضی برای انتخاب هر یک از آنها باز است، اعدام، سه روز به صلیب کشیدن، قطع دست راست و پای چپ و تبعید چهار مجازات محاربه هستند، بنابراین این‌گونه نیست که محکم بگوییم جرم محاربه و افساد فی‌الارض فقط اعدام است.