اعتراض به جریمه‌های رانندگی، وارد است
اوایل سال 90 بود که قوانین رسیدگی به تخلفات رانندگی کشور بعد از 40 سال نونوار شد و قانون‌گذار یک دست درست و حسابی به سر آن کشید. یکی از مواد این قانون 35 ماده‌ای مربوط به زمان پرداخت جریمه از سوی فردی است که جریمه شده است. برای اجرای این ماده رسیدگی به تخلفات رانندگی ، بعد از 3 سال و نیم، دستورالعملی تهیه و ابلاغ شد. در ادامه، به بررسی این دستورالعمل می‌پردازیم.
رسیدگی به تخلفات رانندگی
درماده 5 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی ، متخلف موظف شده است در مدت 60 روز از زمانی که برگه جریمه صادر شده است، جریمه را به حسابی که از طرف خزانه‌داری کل تعیین و اعلام می‌شود، پرداخت و رسید دریافت کند یا مراتب اعتراض خود را ظرف مدت مذکور با ذکر دلایل، به اداره اجرائیات راهنمایی و رانندگی تسلیم کند.
برابر این قانون، اداره اجراییات موظف است حداکثر ظرف 24 ساعت پس از وصول اعتراض، بررسی لازم را انجام دهد و در صورت غیر موجه دانستن اعتراض، مراتب را به معترض ابلاغ کند. در صورت اصرار معترض، اداره اجرائیات موضوع را برای رسیدگی به «واحد رسیدگی به اعتراضات ناشی از رسیدگی به تخلفات رانندگی » ارسال می‌کند. این واحد از این افراد تشکیل شده است: یک قاضی با ابلاغ رئیس قوه قضاییه و یک کارشناس راهنمایی و رانندگی با معرفی رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی. ریاست این مرکز نیز با قاضی است که پس از اخذ نظر مشورتی عضو دیگر، مبادرت به صدور رأی می‌کند ضمن اینکه رأی صادره قطعی است. در صورتی که متخلف در مهلت قانونی مذکور، اعتراض خود را تسلیم کند یا ظرف 20 روز پس از ابلاغ رأی واحد، جریمه را پرداخت نکند، موظف است دوبرابر جریمه مندرج در قبض جریمه را بپردازد.
آیین‌نامه‌ای بعد از سه سال
اجرای این قانون نیاز به یک آیین‌نامه داشت. این آیین نامه در 12 ماده تدوین شد و سرانجام دوسه هفته قبل در اختیار مراکز قرار گرفت. بر این اساس، تعداد واحدهای رسیدگی‌کننده در هر حوزه قضایی و محدوده جغرافیایی فعالیت آنها، با رعایت سهولت دسترسی و مراجعه آسان مردم و متناسب با واحدهای اجراییات راهنمایی و رانندگی یا واحد مشابه آن، با هماهنگی فرماندهی انتظامی استان و رئیس کل دادگستری استان تعیین خواهد شد.
همچنین تأمین محل مناسب و تجهیز آن برای استقرار و فعالیت واحد رسیدگی با هماهنگی رؤسای حوزه‌های قضایی به عهده نیروی انتظامی (راهور) است. البته محل استقرار واحد رسیدگی باید به نحوی باشد که امکان مراجعه آسان و مستقیم مردم وجود داشته باشد.
اگر اعتراضی هست
گاهی پیش می‌آید که فرد جریمه‌شده به عددی که جریمه شده یا جایی که جریمه برای وی درج شده است، اعتراض دارد. در آیین‌نامه، این مورد نیز پیش‌بینی شده است. این مورد در ماده 4 مورد تاکید قرار گرفته است و برابر آن، مالک خودرو یا نماینده قانونی وی می‌تواند مراتب اعتراض خود را بنا بر نوع قبوض جریمه صادرشده و ابلاغ صورت‌گرفته، به شرح زیر به یکی از مراکز اجراییات راهور تقدیم کند:
- در قبوض تسلیمی و قبوضی که شخص از اخذ آن خودداری می‌کند، ظرف مدت ۶۰ روز از تاریخ صدور قبض جریمه.
- در قبوض الصاقی، دوبرگی، دوربین و نامحسوس، در صورتی که ابلاغ واقعی یا قانونی به عمل آمده باشد، ظرف ۶۰ روز از تاریخ ابلاغ زمان دارد. اگر هم ابلاغ نشده باشد، مهلت اعتراض از تاریخ اطلاع خواهد بود که اصولاً تاریخ مراجعه به اداره اجراییات و اخذ صورت وضعیت است.
وظایف پلیس راهور
برابر قانون، پلیس راهنمایی و رانندگی موظف است ابتدا درخواست معترضان را دریافت، در مهلت قانونی بررسی و نتیجه آن را در صورت وضعیت اصلاحی قبوض جرایم اِعمال و در صورت غیرموجه دانستن اعتراض، مراتب را به معترض ابلاغ و در صورت اصرار معترض، مراتب را ظرف 24 ساعت به دفتر واحد رسیدگی ذی‌ربط ارسال کند. در این باره باید دو نکته را نیز مورد توجه قرار داد:
- ثبت و درج نتیجه اقدامات اجراییات راهور برای قبوض جریمه اعتراض‌شده الزامی است و به منزله بررسی واحد اجراییات تلقی می‌شود. دارندگان قبوض پس از این مرحله و در صورت ارسال نکردن اعتراض به واحد رسیدگی، می‌توانند به این واحدها مراجعه و اعتراض خود را تسلیم کنند.
- معترضان موظف‌اند دلایل و مستندات اعتراض خود را به واحد رسیدگی تسلیم کنند و تشخیص موجه بودن آنها با قاضی واحد رسیدگی است.
اگر مأموری اشتباه جریمه کرده باشد
اگر بعد از اعتراض و رسیدگی به موضوع، معلوم شود که مأمور راهنمایی و رانندگی جریمه اشتباهی برای راننده در نظر گرفته است، واحد رسیدگی به جرایم مأموران وارد میدان می‌شود و قانون رسیدگی به تخلفات در خصوص نحوه صدور قبض جریمه از سوی مراجع قضایی ذی‌صلاح به این موضوع رسیدگی می‌کند.
در این میان، پلیس راهور ناجا موظف است امکان دسترسی به سامانه واحد اجراییات راهور را در محل واحد رسیدگی فراهم کند و روش‌ها و سیستم‌های مربوط به ثبت تخلف، صدور و ارسال قبوض جریمه (اعم از دستی و الکترونیکی) و بررسی ابتدایی اعتراضات و اجرای آرای واحدهای رسیدگی را بر اساس مفاد این دستورالعمل و با رعایت حقوق قانونی اشخاص تنظیم و اقدام کند.
ساعت رسیدگی به مشکلات
اگر می‌پرسید چه زمانی می‌توانید برای اعتراض مراجعه کنید، بد نیست بدانید که واحدهای رسیدگی در ساعات غیراداری متناسب با حوزه‌های قضایی تشکیل می‌شود و البته مسئولیت و نظارت بر حسن اجرای این دستورالعمل، با توجه به مورد، به عهده دفتر امور نمایندگی‌های قوه قضاییه و پلیس راهور ناجاست. قرار هم هست در هر استان، یک گروه بازرسی به صورت دوره‌ای، همه واحدهای رسیدگی آن استان را بازرسی کند و نتیجه را برای رفع اشکالات و کاستی‌های موجود، به رئیس کل دادگستری و فرماندهی انتظامی استان گزارش دهد. این گروه متشکل از نمایندگان تام‌الاختیار رئیس کل دادگستری استان و فرماندهی انتظامی استان است.
فاطمه برخورداری