ظهرنویسی چک به معنای پشت‌نویسی است و این ظهرنویسی با اهداف مختلف صورت می‌گیرد که می‌توان به ظهرنویسی به قصد انتقال، وکالت یا ضمانت یاد کرد. هرکدام از این موارد با دیگری متفاوت است و شرایط خاص خود را دارد.
تفاوت ظهرنویسی با ضمانت
محمدرضا پورقربانی مدرس مرکز آموزش قوه قضائیه و رئیس شعبه سوم دیوان عدالت اداری در خصوص ظهرنویسی پشت چک با بیان این که «ظهرنویسی حاکی از انتقال سند است. ظهرنویسی چک یعنی انتقال چک به کسی دیگر. با ظهرنویسی کسی که نفع او پشت نویسی شده، دارنده چک محسوب می‌شود و کلیه امتیازات و وجوح مندرج در چک به نفع کسی است که به نام او چک پشت‌نویسی شده است.» توضیحاتی را به شرح زیر ارائه داده است:
ظهرنویسی چک
ظهرنویسی انواع مختلفی دارد و به نیت‌های مختلف انجام می‌شود. پورقربانی در توضیح این موضوع گفت: «غالبا پشت‌نویسی یک چک با هدف انتقال انجام می‌شود یعنی امتیازات یک چک با پشت نویسی به فردی دیگر منتقل می‌شود اما موارد دیگری هم وجود دارد که پشت نویسی با آن اهداف انجام می‌شود؛ یکی از آن موارد ضمانت است. یعنی وقتی که در یک معامله به ضامن احتیاج باشد فردی ظهر چک را امضا و ضمانت می‌کند که در صورت عدم پرداخت وجه چک از سوی صادر کننده آن، شخص پرداختت امضاکننده ظهر، پرداخت مبلغ چک را بر عهده می‌گیرد.»
وی ادامه داد: «وقتی ضامن ظهر چک را امضا می‌کند دیگر هیچ امتیازی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود. بیشتر اوقات این ظهرنویسی زمانی انجام می‌شود که اعتبار صادرکننده چک برای دارنده آن مورد تایید نباشد و دارنده برای حصول اطمینان، تقاضا کند شخص ثالثی به عنوان ضامن ظهر چک را امضا کند. اما آن‌چه افراد بیشتر با آن آشنا هستند همان ظهرنویسی به منظور انتقال است.»
دو امضا درظهر چک لازم است
این مدرس مرکز آموزش با بیان اینکه به استثنای چک در وجه حامل سایر چک‌ها در وجه اشخاص معین نوشته می‌شوند و برای انتقال این چک‌ها باید حتما به پشت نویسی توجه کرد، افزود: «وقتی یک فقره چک در وجه شخص خاصی نوشته شود برای انتقال آن، دارنده باید حتما پشت چک را ظهرنویسی کند. به عبارت دیگر اگر سندی در وجه دیگری صادرشده باشد دارنده به صرف دو فقره امضا در ظهرچک آن را به دیگری منتقل می‌کند.» وی در خصوص تفاوت ضمانت و ظهرنویسی گفت: «در ظهر نویسی،، وجه چک یا سند به فردی دیگر منتقل می‌شود اما وقتی که قصد ضمانت داشته باشیم تضمین پرداخت وجه چک، از سوی صادرکننده توسط شخص ثالث یا همان ضامن انجام می‌شود.»
رئیس شعبه سوم دیوان عدالت اداری در ادامه خاطرنشان کرد: «ظهرنویسی چک هیچ محدودیتی ندارد. وقتی یک فقره چک بین افراد دست به دست شود با هربار ظهر نویسی، چک مورد نظر به شخص بعدی منتقل می‌شود. البته در این مورد یک استثنا هم وجود دارد و آن در مورد چک حامل است. چک‌های حامل نیاز به پشت نویسی ندارند زیرا این چک‌ها به نام شخص معینی نوشته نشده‌اند و هرکس با دارا بودن آن میتواند به بانک مراجعه و آن را وصول کند.»
امضا کفایت می‌کند، نام لازم نیست!
یکی از سوالاتی که برای عموم پیش می‌آید این است که افراد برای انتقال یک چک فقط باید آن را امضا کنند یا اینکه نوشتن نام هم ضرورت دارد. پورقربانی در پاسخ به این ابهام گفت: « برای انتقال چک فقط امضا کافی است و لحاظ شدن نام دارنده در پشت چک هیچ ضرورتی ندارد. همین که امضای شخصی در پشتن چک باشد نشان می‌دهد که وی دارنده چک بوده و چک به او منتقل شده است.»
انتقال چک بدون ظهرنویسی ممنوع!
وی مطرح کرد:«اگر شخصی چکی را بدون ظهرنویسی به شخص دیگری منتقل کند این چک منتقل نشده و همچنان شخص قبلی دارنده و ذی‌نفع چک است.» مدرس مرکز آموزش قوه قضائیه در پایان متذکر شد: «اگر کسی مدعی خلاف این موضوع باشد باید به دادگاه مراجعه کرده و این ادعا را ثابت کند.»
با سلام و عرض ادب :
اگر چکی که در وجه حامل صادر شده و پشت آن چک توسط یک ضامن بمعنای تایید صادرکننده امضاء شود ،
با گذشت 6 سال برای وصول آن میتوانم به امضاء کننده ضامن رجوع کنم ؟ چون صادر کننده چک میگوید به موجب ربا خواری از تو شکایت میکنم ، بر فرض چنین ادعایی ایا میتواند اثبات کند یا نه ؟ با تشکر