درصد سود ناویژه به فروش
- درصد مزبور نشان مى‌دهد که سود ناویژه چند درصد از فروش شرکت را تشکیل مى‌دهد. با توجه به اینکه سود ویژه پس از کسر هزینه‌هاى ثابت از سود ناویژه به‌دست مى‌آید. لذا هر چه میزان فروش شرکت افزایش یابد، سود ناویژه نیز افزایش مى‌یابد. از طرف دیگر چون هزینه‌هاى ثابت با افزایش حجم فروش تغییر فاحشى پیدا نمى‌کند، بنابراین سود ویژه به تناسب افزایش خواهد یافت، در نتیجه شرکت‌هائى که با ثابت نگه‌داشتن هزینه‌هاى ثابت، فروش خود را افزایش مى‌دهند، بازده سرمایه‌گذارى را افزایش داده و موفقیت خوبى را براى رقابت با تولیدکنندگان دیگر براى خود ایجاد مى‌نمایند.
- تجزیه و تحلیل تغییرات مربوط به درصد سود ناویژه به فرش، طى چند سال، مدیران شرکت را آگاه خواهد ساخت که نوسانات مربوط به افزایش قیمت کالاهاى تولیدشده با مربوط به افزایش بازده عوامل تولید بوده است.
- مابه‌التفاوت سود ناویژه و سود ویژه، نمایانگر هزینه‌هاى ثابت (سرباری) وکیل مى‌باشد.
درآمد براى هر سهم
درآمد براى هر سهم، علاوه بر آنکه خود عامل بسیار مهمى براى هر شرکت و تصمیم‌گیرى سرمایه‌گذاران به‌شمار مى‌رود، در تعیین نسبت قیمت بر درآمد که ذیلاً به آن اشاره شده است نیز اهمیت خاصى را دارا مى‌باشد. به همین دلیل در کلیه کشورهائى که داراى بازار سهام متشکل مى‌باشند در محاسبه درآمد براى هر سهم، دقت خاص و استانداردهاى ثابت به‌کار مى‌رود.
- رقم به‌دست آمده به‌عنوان درآمد براى هر سهم، نمایانگر میزان سود ویژه‌اى است که به هر سهم در یک سال تعلق گرفته است. بر این اساس سرمایه‌گذار مى‌تواند سودآورى شرکت را اندازه‌گیرى نموده و با مقایسه ارقام مربوط به سال‌هاى مختلف، افزایش یا کاهش آن را محاسبه نماید.
- در صورتى‌که سود سهام اختصاص یافته به هر سهم بیش از درآمد براى هر سهم باشد سرمایه‌گذار متوجه خواهد شد که شرکت از اندوخته‌هاى سال‌هاى قبل کمک گرفته تا سود متناسبى به سهامداران پرداخت شود.
- در صورتى‌که سود سهام تقسیم شده از درآمد براى هر سهم کمتر باشد، شرکت قسمتى از درآمد را به حساب اندوخته شرکت منظور نموده که ممکن است این وجوه در توسعه شرکت بسیار مؤثر باشد. معمولاً در کشورهاى صنعتى براساس میزان تفاوت بین سود تقسیم‌شده و درآمد براى هر سهم، مى‌توان شرکت‌ها را به دو دسته تقسیم نمود. وقتى تفاوت بین این دو رقم کمتر باشد، شرکت از سیاست تقسیم سود پیروى مى‌نماید و در صورتى‌که تفاوت بین این دو زیاد باشد، شرکت گسترش و توسعه را ترجیح مى‌دهد.
در کشور ایران از یک سو قوانین مالیاتى و از سوى دیگر انتظارات سرمایه‌گذاران در دریافت سود بیشتر، باعث شده که تفاوت ببین سود تقسیم‌شده و درآمد براى هر سهم بسیار ناچیز باشد. با توجه به اینکه سرمایه‌گذاران را مى‌توان آموزش داد و قانع نمود که در هر صورت، درآمد شرکت متعلق به آنها مى‌باشد. بنابراین تصور مى‌رود که با تغییر قانون مالیات بر درآمد، امکان سرمایه‌گذارى بیشتر به‌وجود آید، زیرا در حال حاضر چه درآمد تقسیم شده شرکت‌ها و چه درآمد تقسیم نشده مشمول یک نرخ مالیات مى‌باشند. - از مقایسه درآمد براى هر سهم در شرکت‌هاى مختلف، سرمایه‌گذار مى‌تواند بازده عوامل تولید را اندازه‌گیرى نموده و با توجه به قیمت این سهام در بازار، سهام موردنظر خود را انتخاب نماید. ثبت شرکت این مقایسه به‌خصوص از نظر شرکت‌هاى با فعالیت مشابه داراى اهمیت خاص مى‌باشد.
بازده کل نسبت به آخرین قیمت هر سهم
در محاسبه بازده کل سهام عواملى از قبیل قیمت سهم، سود سهام، سهام جایزه و حق خرید سهام جدید به بهاء اسمى و یا با کمتر یا بیشتر از بهاء اسمى که در هر صورت کمتر از قیمت بازار سهام مى‌باشد، مؤثر است.
همان‌طور که قبلاً ذکر شد، در صورتى‌که شرکت‌ها قسمتى از درآمد خود را تقسیم ننموده و در حساب اندوخته نگهدارى نمایند، منافع آن عاید سهامداران شرکت خواهد شد. در درجه اول این منافع از طریق افزایش قیمت سهام در بازار کسب مى‌شود و در درجه دوم ممکن است که شرکت با استفاده از این اندوخته‌ها، اقدام به افزایش سرمایه نموده و به تناسب، سهام مجانى به سهامداران شرکت اعطاء نماید. همچنین ممکن است سرمایه شرکت را آن‌طور افزایش دهد که علاوه بر مصرف اندوخته‌هاى آزاد، به وجوه جدیدى نیز نیاز باشد، در این‌صورت اکثر شرکت‌ها حق خرید سهام جدید را که معمولاً در بهاء اسمى فروخته مى‌شوند براى سهامداران قبلى حفظ نموده و در صورتى‌که قرار باشد. این حق خرید و یا قسمتى از آن را سلب نمایند، سهام را به قیمت بالاتر از قیمت اسمى به‌فروش مى‌رسانند. در هر صورت در یک بازار پیشرفته، ارتباطى بین این اقدامات وجود داشته و در صورت کاهش اندوخته‌ها اثر مستقیمى بر قیمت سهام از خود برجاى خواهد گذاشت.
لازم به یادآورى است که چون کلیه مزایاى ذکرشده مربوط به گذشته مى‌باشند، بنابراین هر سرمایه‌گذار با توجه به قیمتى که براى سهام خود پرداخته است و با توجه به عامل زمان، مى‌تواند بازده مؤثر سرمایه‌گذارى خود را محاسبه نماید. در محاسبات این سالنامه قیمت آخر هر سال سهام براى محاسبه بازده کل در نظر گرفته شده است که در بیشتر بازارها به‌عنوان یک اصل پذیرفته‌شده به‌شمار مى‌رود.
پوشش سود سهام
نسبت به‌دست آمده براى پوشش سود سهام نشان‌دهنده سیاست شرکت در جهت تقسیم درآمد و با استفاده از آن به‌منظور توسعه فعالیت‌هاى شرکت مى‌باشد. در صورتى‌که قسمت اعظم درآمد شرکت به‌صورت سود سهام بین سهامداران تقسیم شود، این نسبت به عدد یک نزدیک مى‌باشد. در صورتى‌که به‌منظور توسعه شرکت، فقط قیمت کمى از درآمد را تقسیم نموده و بقیه را به حساب اندوخته منظور نماید، نسبت مزبور افزایش مى‌یابد. همچنین در صورتى‌که این نسبت کمتر از عدد یک باشد، شرکت مربوطه قسمتى از سود پرداختى را از محل اندوخته سال‌هاى قبل تأمین نموده است.
