بیمه ثالث : اتومبیل به‌عنوان اصلی‌‌ترین وسیله حمل‌ونقل نقش مهمی در زندگی روزمره ما دارد. البته با توجه به حجم بسیار بالای تصادفات رانندگی و خسارت‌های جانی و مالی ناشی از آن، شرکت‌های بیمه باید پای‌کار می‌آمدند تا بخش زیادی از مشکلات برطرف شود. البته همین وسیله ساده چند مدل بیمه را از آن خودکرده است که برخی از آنها نیز به خاطر کاهش تعداد افرادی که راهی زندان‌ها می‌شوند اجباری شده‌اند. در این مطلب به بررسی بیمه شخص ثالث می‌پردازیم.
بیمه ثالث
یکی از مهمترین بیمه‌های اتومبیل، بیمه ثالث نام دارد که تابع قانون اصلاح «قانون بیمه اجباری مسؤولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث» است. در این قانون تمام مسئولیت‌ها حدود وظایف و اختیارات دو طرف مورد بررسی و ارزیابی قانون قرار گرفته است. این قانون با وجود اینکه ذاتی اختیاری دارد ولی در واقع اختیاری نیست و برابر آن همه افرادی که وسیله نقلیه موتوری دارند از ماشین و موتورسیکلت گرفته تا هر وسیله دیگری، باید بیمه‌نامه را داشته باشند. درر این قانونی فرق ندارد فردی که وسیله را بیمه می‌کند مالک باشد یا استفاده کننده، همین که خودرو بیمه داشته باشید کافی است.
چه خسارت‌های پرداخت می‌شود؟
گفتیم اسم این بیمه «مسئولیت دارندگان وسایل نقلیه موتوری در قبال شخص ثالث و بیمه ثالث » است. به عبارتی از این نام معلوم می‌شود که این بیمه خسارت‌هایی را پرداخت خواهد کرد که شامل دیه کامل یا دیه ناشی از صدمه، شکستگی، نقص عضو، از کارافتادگی (جزئی یا کل، موقت یا دائم) یا دیه فوت شوند. در این میان هزینه‌های معالجه را نیز بیمه شخص ثالث پرداخت خواهد کرد مگر اینکه این معالجه مشمول بیمه دیگری شود، در غیر این صورت بیمه شخص ثالث پرداخت‌کننده آن خواهد بود. حواستان باشد کهه منظور از حوادث هر اتفاق بدی مانند تصادم، تصادف، سقوط، واژگونی، آتش‌سوزی یا انفجار وسایل نقلیه موتوری است خسارتی هم که به خاطر این اتفاق‌ها ایجاد می‌شود را هم همین بیمه پرداخت می‌کند.
آیا می دانیدکه کلیه دارندگان وسایل نقلیه موضوع قانون بیمه اجباری شخص ثالث مکلفند وسایل نقلیه خود را در قبال خسارت بدنی و مالی بیمه کنند.
وقتی یک تصادف چند خسارت به بار می‌آورد
فرض کنید در یک حادثه جرحی، راننده محکوم به پرداخت چند دیه شود، در این صورت شرکت بیمه باید تمام خسارت را به هر تعداد که باشد پرداخت کند. اگر علاوه بر دیه خسارت دیگری را نیز دادگاه در نظر گرفته باشد، بیمه باید در قالب بیمه حوادث خسارت را بپردازد. در این باره برخی فکر می‌کنند اگر راننده مقصر حادثه باشد بیمه به وی تعلق نمی‌گیرد. درست مانند بیمه آتش‌سوزی و … اما در حوادث رانندگی مساله فرق دارد زیرا قانون شخص ثالث در این باره نیز تکلیف را معلوم کرده است. براینن اساس اگر حتی تصادف منجر به جرح یا خسارت مالی در اثر یکی از تخلفات رانندگی باشد و گزارش کارشناس تصادفات راهنمایی و رانندگی یا پلیس راه این مساله را تایید کند باز هم شرکت بیمه باید خسارت را بپردازد منتها می‌تواند برای دریافت یک درصدد از هزینه خسارت‌های بدنی و دو درصد از هزینه خسارت‌های مالی سراغ بیمه‌شده برود. البته در این میان تنبیه دیگری نیز برای راننده متخلف در نظر گرفته‌اند به این ترتیب که برابر قانون گواهینامه راننده مسبب حادثه از یک تا سه ماه توقیف می‌شود وو رانندگی برای وی در این مدت ممنوع و مانند این است که گواهینامه ندارد.
وقتی راننده متخلف و مقصر است
اگر عمد راننده در بروز حادثه معلوم شود تکلیف چیست؟ مثلا با اعلام مرجع قضایی ثابت شود که راننده بدون داشتن گواهینامه یا در حالت مستی رانندگی کرده و موجب بروز حادثه شده است. در این حالت هم شرکت بیمه باید خسارت واردشده را جبران کند و بعد از آن شرکت بیمه از طرف زیان‌دیده به مراجع قضایی شکایت می‌کند تا تمام یا بخشی از خسارت را از راننده خطاکار دریافت کند. در این میان تعدادی از موارد هم وجود دارد که به هیچ وجه شامل قانون نمی‌شود:
- خسارت وارده به‌وسیله نقلیه مسبب حادثه.
- خسارت وارده به محمولات وسیله نقلیه مسبب حادثه.
- خسارت مستقیم یا غیرمستقیم ناشی از تشعشعات اتمی و رادیواکتیو.
- خسارت ناشی از محکومیت جزائی یا پرداخت جرائم.
بهره‌مندی بیمه نشده از مواهب بیمه
اگر خودرو بیمه نشده باشد یا زمان بیمه حین بروز تصادف تمام‌شده باشد جای نگرانی نیست زیرا قانون برای حمایت از زیان‌دیدگان حوادث رانندگی، خسارت‌های بدنی و مالی زیان‌دیده را اگر بیمه شخص ثالث در کار نباشد یا زمان بیمه تمام‌شده باشد از صندوق مستقلی به نام «صندوق تأمین خسارت‌های بدنی» پرداخت می‌کند. مبلغی را هم که صندوق می‌پردازد درست همانی است که در برای شخص ثالث پرداخت می‌شود و همان را مطرح کردیم.
در این میان اگر کسی خسارت‌دیده باشد، می‌تواند خودش برای دریافت خسارت به شرکت بیمه مراجعه کند منتها باید مدارک لازم را در اختیار داشته باشد قانون شرکت بیمه را نیز مجبور کرده است که 15 روز بعد از دریافت مدارک زیان‌دیده، خسارت وی را پرداخت کند. در این مورد قانون به فکر زیان‌دیده بوده است زیرا به‌محض رویت نظر کارشناسی پلیس به صندوق یا شرکت بیمه دستور داده است که حداقل 500 درصد از دیه تقریبی را به فرد پرداخت کند.
هزینه‌های بیمه
در بیمه ثالث باید میزان خسارت مشخص باشد اما چون قرار است که در صورت بروز خسارت جانی یعنی کشته شدن شخص ثالث، بیمه دیه آن را بپردازد پس میزان حداقل خسارت‌ها نیز کاملا معلوم است. براین اساس برای خسارت بدنی، میزان حداقل بیمه‌نامه باید معادل دیه یک مرد مسلمان در ماه‌های حرام در نظر گرفته شود و برای خسارت مالی نیز حداقل مبلغ، معدل 5/22 درصد از بیمه بدنی است.
مصطفی عربی
