قراردادهای کار از مهم ترین مسائل در دنیای کسب و کار امروزی است که قانون گذاران اقسام مختلفی برای اینگونه قراردادها پیش بینی نموده اند. هر کدام از قراردادهای کار بسته به نحوه و نوع فعالیت مربوط به آن، دارای ویژگی‌های منحصر به خود بوده که توصیه می شود افراد حاضر در بازار کار اعم از کارگران و کارفرمایان برای اینکه بتوانند از حقوق قانونی خود اطلاع جامعی کسب نمایند، به دقت این نوع قراردادها را مورد بررسی قرارداده و اطلاعات خود را در خصوص این مقوله بالا ببرند. در این مقاله سعی خواهد شد به بررسی انواع مختلف قراردادهای کار و ویژگی‌های خاص مربوط به آنها بپردازیم.
[sc_fs_multi_faq headline-0=”h2″ question-0=”قرارداد کار چیست؟” answer-0=”طبق ماده ۷ قانون کار، قرارداد کار قراردادی است کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگران در قبال دریافت حق‌السعی، کاری را برای مدت موقت یا مدت غیر‌موقت برای کارفرمای خود انجام می‌دهند.” image-0=”” headline-1=”h2″ question-1=”کارگر کیست؟” answer-1=”بر اساس ماده ۲ قانون کار، کارگر شخصی است که به هر عنوان، در مقابل دریافت حق السعی مانند مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا، به درخواس کارفرمای خود کار می‌کند.” image-1=”” headline-2=”h2″ question-2=”کارفرما کیست؟” answer-2=”کارفرما شخصی حقیقی یا حقوقی بوده که کارگران به درخواست او و در مقابل دریافت حق السعی برای او کار می‌کند.” image-2=”” count=”3″ html=”true” css_class=””]هنگامی که کارگر با کارفرمای خود بر سر یک عنوان شغلی به توافق میرسد و قراردادی به نام قرارداد کار بین طرفین، منعقد می‌شود. این قرارداد کاری که بین کارگر و کارفرما تنظیم شده و نهایتا به امضا طرفین نیز خواهد رسید، در حقیقت شرایط فعالیت و مسایل مهم مربوط به نوع کار را مشخص خواهد کرد. از منظری دیگر، قرارداد کار را می‌توان یک نوع سند عادی به حساب آورد که طرفین قرارداد در پناه آن دارای آرامش و رضایت خاطر خواهند بود.
همیشه در دنیای کسب و کار، قرارداد از اهمیت خاصی برخوردار است و بهتر است هر کارگر و کارفرمایی، اطلاعات لازم و صحیحی از آن در اختیار داشته باشد.
چه شرایطی برای قراردادهای کار متصور است؟
قرارداد کار، سندی عادی است که در آن، مسائل مربوط به نوع شغلی که بین کارگر و کارفرما توافق شده و شرایط مختص به آن عنوان و مورد بررسی قرار می گیرد.
از خصایص قرارداد کار همانند سایر قراردادها این است که قرارداهای کار نیز دو طرف دارد. یک طرف قرارداد، کارفرما و طرف دیگر کارگر یا هر اصطلاحی که انجام کار را بر عهده بگیرد.
در قرارداد کار باید تمام مسائلی که برای طرفین نیاز و دغدغه محسوب می شود، ذکر شود. از مقدار دستمزد و شرایط بیمه گرفته تا مشخص کردن ساعت کاری و شرح وظایف و غیره.
انواع قرارداد کار
قراردادهای کار معمولا بر حسب مدت زمان لازم برای نجام کار توافق شده، به انواع ذیل دسته بندی می‌شود:
قرارداد کار دائم
در این نوع قراداد، معمولا تاریخی برای اتمام کار وجود ندارد، از این رو به آن قرارداد کار دائمی گفته می‌شود. در این نوع قراردادها تنها تاریخ شروع به کار ثبت و معین می شود و پایانی برای آن در نظر گرفته نخواهد شد. این نوع قرارداد کار برای مدت نامحدود و غیر موقتی، بین طرفین تنظیم و به امضا می رسد.
قرارداد کار دائم یکی از بهترین نوع قراردادهای کار برای کارگران می باشد که مزایای فراوانی برای آن ها به همراه دارد. این نوع قرارداد، امنیت شغلی کارگران را به مخاطره نمی‌اندازد.
قانون گذار در تعریف قرارداد کار دائم بیان داشته است؛ در کارهایی که طبیعت آن ها جنبه مستمر دارد، اگر مدتی هم در قرارداد ذکر نشود، این قرارداد دائمی تلقی می‌شود.
در این نوع قراردادها، کارگران را نمی‌توان بدون دلیل موجه از کار اخراج کرد. اگر کارفرما قصد اخراج کارگری که با او قرارداد کار دائمی بسته را داشته باشد، باید متناسب با فرایند و تشریفات خاصی که در قانون بیان شده است عمل نماید و یک دلیل موجه نیز داشته باشد که شورای اسلامی کار با آن موافقت نماید. این موضوع سبب شده است که قراردادهای دائمی کار محبوبیت کمتری بین کارفرمایان کسب کند و کارفرما بیشت علاقمند به تمدید قراردادهای موقت داشته باشد و از بستن قراردادهای دائمی دوری کند.
قرارداد کار موقت
آسانی انعقاد این نوع قراردادها باعث شده که کارفرمایان تمایل بیشتری به تنظیم این گونه قرارداد موقت و غیر دائمی با کارگران داشته باشند. به این گونه قرارداها، قرارداد دارای مدت معین نیز گفته می شود و طبق تعریف قانونگذار، قراردادی که بین طرفین یک قرارداد کار، برای مدت محدود بر سر انجام کاری که توافق شده، منعقد می‌شود، قرارداد کار موقت گویند.
یکی از مهم‌ترین مشخصه قرارداد کار موقت این است که، تاریخ آغاز و پایان کار برای این نوع قرارداد تعریف می‌شود و بر طبق آن، در زمان معینی قرارداد کار بین کارگر و کارفرما به پایان می رسد.
قرارداد کار موقت، جزء قراردادهای معین بوده و قانونگذار برای حفظ حقوق کارگران، شرایط خاصی را برای آن در نظر گرفته است. پس در هنگام عقد اینگونه قراردادها، طرفین قراداد به هیچ وجه نمی‌توانند بر سر حقوق و مزایایی به توافق برسند که خلاف قانون بوده یا کمتر از آنچه باشد که قانون گذار در نظر گرفته است. در این گونه قراردادها، کارفرما در مدت زمان قرارداد این امکان را نخواهد داشت که کارگر خود را اخراج کند و یا قرارداد را فسخ نماید، مگر با کسب موافقت از شورای اسلامی کارگاه منطقه.
قرارداد کار ساعتی
قرارداد کار ساعتی، برای مشاغلی کاربرد دارد که کارگران نیاز نیست به طور تمام وقت در محل کار حضور پیدا کنند. بر اساس تبصره ۱ ماده ۳۵ قانون کار: چنانچه مزد با ساعات انجام کار ارتباط داشته باشد، دستمزد ساعتی و چنانچه براساس نحوه یا مدت انجام کار یا محصول تولید شده باشد، کارمزد و چنانچه براساس میزان انجام کار یا محصول تولید شده در زمان معین باشد، کارمزد ساعتی نامیده می‌شود.»
از سوی دیگر طبق بند الف ماده ۳۷قانون کار: چنانچه بر اساس قرارداد یا عرف کارگاه، مبلغ مزد به صورت روزانه یا ساعتی تعیین شده باشد، پرداخت آن باید پس از محاسبه در پایان روز یا هفته یا پانزده روز یک بار به نسبت ساعات کار و یا روزهای کارکرد صورت بگیرد.
و در نهایت طبق ماده ۳۹ قانون کار: مزد و مزایای کارگرانی که به صورت نیمه‌وقت یا کمتر از ساعات قانونی تعیین شده به کار اشتغال دارند، به نسبت ساعات کار انجام یافته محاسبه و پرداخت خواهد شد. در قراردهای کار ساعتی، کارفرما باید جز دستمزد ثابتی که طبق روال به کارگر پرداخت می‌نماید، مزایای رفاهی را نیز نسبت به ساعات کاری او محاسبه کرده و آن را به کارگر پرداخت نماید.
آیا قرارداد کار ساعتی مشمول بیمه می‌شود یا خیر؟
طبق قانون کار، هر نوع فعالیتی که در مقابل آن به انجام دهنده، مزد پرداخت شود، مشمول قانون کار و بیمه تامین اجتماعی خواهد بود و از آنجایی که قانون کار، قراردادهای کار ساعتی را به رسمیت شناخته است، بنابراین این نوع قرارداد می‌تواند از مزایای بیمه تامین اجتماعی نیز بهره‌مند گردد و نحوه اعمال حق بیمه برای قراردادهای کار ساعتی به این صورت است که بابت هر 8 ساعت کاری که توسط کارگر انجام خواهد شد، یک روز حق بیمه در نظر گرفته و پرداخت می‌شود.
قرارداد پیمانکاری
معمولا بیشترین جایی که قرارداد پیمانکاری به گوشتان خورده در مورد ساخت و ساز مسکن بوده است. اما بهتر است بدانید به جز ساخت و ساز و امور ساختمانی در موارد دیگری نیز از قرادادهای پیمانکاری استفاده می‌شود.
برخی تفاوت های قرارداد کار و قرارداد پیمانکاری
قرارداد کار و قرارداد پیمانکاری تفاوت های زیادی با هم ندارند. همانطور گفتیم در قرارداد کار، کارگر و کارفرما بر اجرای تعهدات خود توافق می‌کردند و زمان، تاثیر زیادی برآن نداشت. در حالی که در قرارداد پیمانکاری، انجام یک پروژه به طور کامل به عهده پیمانکار گذاشته می‌شود.
اگر قرارداد پیمانکاری را در قالب یک قرارداد کار فردی در نظر بگیریم باید عنوان کرد که مشمول قوانین کار نیست و صرفا مشمول قانون تامین اجتماعی است. معمولا در قراردادهای پیمانکاری، پیمانکار مانند کارگر از کارفرمای خود تبعیت نمی‌کند و مستقیما اقدام به انجام کاری می‌کند که به او محول شده است.
در قراردادهای پیمانکاری، یک نقشه راه از سوی کارفرما برای پیمانکار ترسیم می‌شود و صرفا نتیجه و پایان طرح برای کارفرما دارای اهمیت است و به این ترتیب کارفرما به طور مستقیم بر نحوه انجام کار، مدیریت نخواهد داشت. در قراردادهای پیمانکاری، پیمانکار دارای آزادی عمل بیشتری است که به هر نحوی که مورد نظر و سلیقه اش بوده طرح را به انجام برساند.
در این نوع از قرارداد باید تمام خدماتی که مورد نیاز کارفرما است به طور دقیق در قرارداد ذکر شود. در این قرارداد جزئیات دیگری از جمله مبلغ قرارداد و نحوه پرداخت آن نیز باید به طور دقیق مشخص شود.
وضعیت بیمه در قراردادهای پیمانکاری به این صورت است که تمامی پیمانکاران و کارفرمایان موظف هستند که کارکنان خود و همچنین کارکنان پروژه‌های مناقصه و قراردادی را تحت پوشش بیمه قرار دهند. حق بیمه در قرارداد پیمانکاری به صورت درصدی از مبلغ یا ارزش کل قرارداد محاسبه و پرداخت می گردد.
