مهاجرت، تشریفاتی است که به واسطه آن اشخاص موفق به کسب اقامت دائم یا کسب عنوان شهروندی یک کشور دیگر می‌شوند. ازلحاظ تاریخی، مراحل انجام مهاجرت برای بسیاری از دولت‌ها دارای مزیتهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بسیاری بوده است. تاریخچه مهاجرت بسیار طولانی و متنوع می باشد و اغلب منجر به پیشرفت بسیاری از جوامع چند فرهنگی شده است. بسیاری از کشورهای مدرن با انواع گسترده‌ای از فرهنگ‌ها و قومیت‌های متنوع بوجود آمده اند. پس از جنگ جهانی دوم، مهاجرت معمولا نتیجه روان شدن سیل پناهندگان پس از جنگ و در دهه 50 و 60، پایان استعمار در سراسر آسیا و آفریقا بود. مهاجرت از آسیا وافریقا به مراکز امپراتوری سابق کشورهای مثل انگلیس و فرانسه افزایش چشمگیری یافت. مهاجران و کارگران میهمان، با فعالیت در بخشهایی از صنایع، خدمات درمانی و حمل‌ونقل، نقش مهمی در بازسازی زیرساخت‌های کشورهای اروپایی، پس از جنگ جهانی دوم داشتند. در این مقاله سعی خواهد شد به زبانی ساده، انواع ویزا و نحوه مهاجرت در جوامع امروزی را مورد بررسی قرار دهیم. همراهمان باشید.
تعریف ویزا یا روادید
ویزا سندی عادی است که بوسیله دولت هر کشور برای مردم سایر کشورها صادر می شود و با دریافت این مدرک به آنها اجازه داده خواهد شد برای مدت زمان مشخص و هدفی مشخص در داخل خاک آن کشور اقامت داشته و یا از آن کشور عبور نمایند. این سند توسط نمایندگان و سفرای قانونی دولت‌ها در سفارتخانه یا کنسولگری، با ارائه مدارک لازم و پرداخت وجه مورد نیاز، صادر می‌گردد. نکته مهمی که در مورد ویزا قابل ذکر می باشد این است که صدور آن به منزله اجازه ورود و یا اقامت در سایر کشورها است. البته افسران مرزی هرکشوری اجازه دارند ویزای صادر شده را باطل کرده و از ورود آن شخص به کشور مقصد جلوگیری نمایند.
صدور ویزا در کشورهای مختلف چه شرایطی دارد؟
هرکشوری سیاستها و قوانین خاص خود را برای صدور ویزا دارد. برخی سیاستها به گونه ای رقم خورده که اتباع برخی از کشورها برای رفت و آمد بین برخی کشورها نیاز به دریافت و ارائه ویزا نداشته باشند. برای مثال شهروندان کشورهای اروپایی حوزه شنگن اجازه دارند بدون اخذ ویزا به همه کشورهای این حوزه سفر کرده و یا در آنها اقامت داشته باشند.
چه مدارک عمومی برای دریافت ویزا نیاز است؟
هرچند برای صدور هریک از انواع ویزا ها مدارک متفاوتی لازم است و هر کشوری ممکن است مدارک خاصی برای صدور ویزای کشور خود را طلب نماید، با این‌حال برخی از مدارک در بین تمام کشورها مشترک هستند، که از آن جمله می توان به: گذرنامه دارای اعتبار، تکمیل فرم درخواست، مدارک مالی، عکس، مدارک شغلی، بیمه…….. اشاره نمود.
ویزا به چه شکلی صادر می شود؟
بر طبق قوانین کشورهای گوناگون، با روش‌های زیر می‌توان برای دریافت ویزا اقدام نمود:
- مراجعه حضوری: برای اخذ ویزای تعدادی از کشورها مراجعه حضوری شخص به سفارتخانه کشور مورد نظر و ارائه مدارک و انجام مصاحبه الزامی است.
- توسط واسطه: دریافت ویزای بعضی از کشورها را می توان از طریق اعطای وکالت به نمایندگان مجاز و قانونی آنها اخذ کرد.
- آنلاین: امروزه تمامی مراحل از درخواست ویزا تا صدور آن به صورت آنلاین انجام می شود.
- در بدو ورود: برخی ویزا ها به هنگام ورود شخص به کشور مقصد صادر می‌گردد.
در خصوص سوالات افسر مرزی چه اطلاعاتی باید داشته باشیم؟
افسر مرزی در حین ورود شخص به کشور مقصد، سؤالاتی از او می‌پرسند و در نهایت تصمیم میگیرد به وی اجازه ورود به داخل کشور را بدهند و یا متاسفانه ویزا او را باطل کند. برخی از این سؤالات عبارتند از:
- علت و هدف از انجام مسافرت؟
- بررسی مدارک و تایید صحت آنها
- دریافت آدرس محل اقامت
- پرسش از وضعیت مالی فرد برای پرداخت هزینه‌های سفر
- بلیت ترک کشور
اقسام ویزا
معمولاً ویزاها دارای اقسام متنوعی هستند و هر کشوری طبق قوانین کشور خود، ویزاهای مختلفی را صادر می‌کند. با این حال بسیاری کشورها ویزاها را به اقسام زیر تقسیم‌بندی می نمایند:
- ویزاهای تحصیلی: ویزای تحصیلی به نوعی از ویزا اطلاق می شود که به متقاضیان تحصیل در سایر کشورها داده می شود و به موجب این ویزا، آن فرد اجازه خواهد داشت تا برای تحصیل در کشور مورد علاقه اش اقامت کند. مدت اعتبار این نوع ویزا به مقطع تحصیلی شخص و بسیاری عوامل بستگی دارد .
- ویزاهای توریستی: ویزاهای توریستی یا مسافری معمولاً از 15 روز تا 6 ماه داری اعتبار است. و طبق آن اجازه اقامت مختصری را به فرد در کشو ر مورد نظرش اعطا می‌نماید. همان‌گونه که از اسم این ویزا نیز مشخص است، هدف از صدور این نوع ویزا، اجازه اقامت برای گردش و تفریح می باشد.
- ویزای دیدار با خانواده و بستگان: این نوع ویزا معمولاً برای 3 تا 6 ماه صادر می‌گردد و آن‌چنان که از نامش هم مشخص هست برای دیدار خانواده و بستگان درجه 1 و درجه 2 به افراد اعطا می‌گردد. یکی از شرایط اساسی برای اخذ این ویزا، ارسال دعوتنامه از طرف فرد مقیم کشور مقصد است.
- ویزای تجاری و بازرگانی: ویزاهای تجاری و بازرگانی به تجار و افرادی که روابط تجاری با شرکت‌های کشور مورد نظرشان را دارند، داده می شود. دریافت این نوع ویزا به فرد اختیار می دهد به منظور انجام امورتجاری در کشور مقصد اقامت و یا رفت و آمد نماید.
- ویزای کاری: از دیرباز بسیاری از مردم تمایل به انجام فالیتهای شغلی در سایر کشورها برای بدست آوردن دستمزد بهتر داشتهاند. در واقع به موجب ویزا کاری به افراد مجوز داده میشود که در کشورهای خارجی مشغول به فعالیت شده و در آنجا اقامت نماید.
- ویزای ورزشی: ویزا ورزشی برای ورزشکاران و مربیانی که قصد فعالیتهای ورزشی و شرکت در مسابقات در کشورهای خاصی را دارند صادر می‌گردد. البته این ویزا به ورزشکارانی که دارای مقامهای ورزشی بینالمللی و مدارک دانشگاهی معتبر نیز هستند اعطا می شود.
- ویزای دانشجویی: به متقاضیان تحصیل در کشور دیگر، ویزا دانشجویی داده می شود. با دریافت این نوع ویزا، شخص می تواند تا پایان زمان تحصیل خود در کشور مقصد اقامت داشته باشد.
- ویزای ثبت شرکت: تعدادی از کشورها، در صورتی که برخی از متقاضیان تاسیس شرکت، مدارکی قوی به دولت آن کشور ارائه دهند که آماده ثبت شرکت خود در آنجا می باشند، در صورت پذیرش، یکی از بهترین روش‌های است که از طریق آن، فرد می‌تواند برای خود و حتی خانواده‌اش اقامت بگیرد.
- ویزای مطبوعاتی: این ویزا مختص اشخاص فعال در زمینه مطبوعات مثل خبرنگاران و روزنامه نگاران است. این نوع ویزا صرفا برای سفرهایی با اهداف فعالیت های ذکر شده و در صورت واجد شرایط بودن خبرنگار یا روزنامه نگار، به او اعطا می گردد.
- ویزای خانوادگی: این نوع ویزا برای اشخاصی صادر می شود که با یک فردخاص در کشور مقصد، رابطه ای خویشاوندی دارند. این روابط می توانند شامل همسر، فرزندان یا پدر و مادر فرد باشد.
- ویزای سیاسی: ویزا سیاسی از انواع مختلف ویزا است که به سیاستمداران، دیپلمات‌ها و مقامات دولتی برای سفرهایی با هدف انجام کسب‌وکارهای سیاسی دولت و حضور در برخی جلسات مهم دولتی اعطا می شود.
- ویزای شنگن: ویزای شنگن سندی است که در صورت اعطای آن، فرد اجازه خواهد داشت تا تحت شرایطی مشخص شده در کشورهای حوزه شنگن اقامت و تردد داشته باشد. اکنون ۲۶ کشور در حوزه شنگن قرار دارند و به اتباع این کشورها اجازه می دهد که در آن حوزه رفت و آمد داشته و در آن زندگی نمایند.
- ویزای ترانزیت یا عبور: ویزای ترانزیت نوعی ویزای کوتاه مدت و غیرمهاجرتی است که به موجب آن به مسافران اجازه داده می شود تا در فرودگاه‌ها یا شهرهای میانی برای مدت زمانی محدود برای تعویض هواپیما و… توقف کرده و از آنجا به مقصد اصلی خود پرواز کنند.
- ویزای پزشکی یا درمانی: برای افرادی که قصد مراجعه به کشورهای دیگر جهت استفاده از خدمات پزشکی را دارند ویزای درمانی صادر شده و به موجب آن به آن شخص اجازه داده می شود که برای مدت معینی جهت درمان و طول درمان، در کشور مورد نظر اقامت کند.
- ویزای سرمایه گذاری: یکی از روش‌های مرسوم مهاجرت به کشورهای خارجی، سرمایه‌گذاری از طرق مختلف است. ویزای سرمایه‌گذاری یا همان ویزای طلایی، به افراد امکان اقامت موقت را می‌دهد تا مستقیماً از این طریق، سرمایه خود را مدیریت کرده و اقدام به سرمایه‌گذاری در کشور مقصد نمایند. در این روش می توان پس از گذشت مدت‌زمانی مشخص، برای کسب اقامت دائم اقدام کرد.
انواع ویزا بر اساس دفعات ورود و خروج
- ویزای یک‌بار ورود یا سینگل: با داشتن این ویزا شخص دارنده اجازه دارد فقط یک‌بار آن هم در مدت‌زمان اعتبار ویزا وارد کشور مقصد شود، با یک‌بار ورود و خروج، اعتبار این ویزا حتی در صورت داشتن تاریخ، از بین خواهد رفت.
- ویزای دو بار ورود یا دابل: با داشتن این ویزا شخص دارنده اجازه دارد تا زمانی که مهلت اعتبار ویزا پایان نیافته، دو بار ورود و خروج به کشور مقصد داشته باشد.
- ویزای چند بار ورود یا مالتیپل: دارنده این ویزا اجازه خواهد داشت تا زمانی که ویزا اعتبار دارد، به‌دفعات مکرر به کشور مقصد ورود و خروج داشته باشد.
- ویزای صفر بار ورود یا ترانزیت فرودگاهی: در برخی از مسافرتها ممکن است شخص مجبور به تعویض پرواز در خاک یکی از کشورهای بین‌راهی باشد، برخی از کشورها برای چنین توقف‌هایی درخواست ویزا می‌نمایند. با داشتن این نوع ویزا ممکن است حتی فرد اجازه خروج از سالن فرودگاه و وارد شدن به این کشورها را نداشته باشد و تنها مجاز به ماندن در فرودگاه، تا پرواز بعدی است، این امکان نیز وجود دارد که فرد بتواند یک‌شب در هتل اقامت داشته باشد.
تمدید ویزا
برای تمدید ویزا باید قبل از پایان یافتن اعتبار آن، به مراجع ذی‌صلاح در کشور مقصد مراجعه شود. البته شرایط تمدید ویزا، به نوع و نحوه اقامت بستگی دارد و دارای مراحل دشوار و پیچیده‌ای است و گاها ممکن است با درخواست شخص موافقت نشود.
سخن آخر: مطالعات جامعه شناسان نشان می‌دهد که رفع موانع و تسهیل مهاجرت می‌تواند اثرات عمیقی بر تولید ناخالص داخلی جهان داشته باشد. اقتصاددانان توسعه معتقدند که کاهش موانع حرکت پذیری نیروی کار بین کشورهای درحال‌توسعه و کشورهای توسعه‌یافته، یکی از کارآمدترین ابزارهای کاهش فقر و نهایتا نیل به توسعه یافتگی در تمام زمینها خواهد بود.
