“مصادره” در لغت به معنای جریمه کردن و مال کسی را با زور ضبط کردن است. همچنین در فرهنگ لغات دهخدا این کلمه ضبط کردن اموال شخص به دلیل ارتکاب جرم معنا شده است. در این مقاله به بررسی مفهوم مصادره اموال و شرایط آن و همچنین تفاوت مصادره با توقیف اموال می‌پردازیم.
دانستنی هایی در مورد مصادره اموال
با استناد به ماده ۲۱۴ قانون مجازات اسلامی، برای مصادره مجازات در نظرگرفته‌شده است. بر طبق این قانون مجرم موظف است که در صورت موجود بودن، عین مال کسب‌شده از راه تخلف را به صاحبش واگذار کند.
در صورتی کهآن دارایی موجود نباشد، موظف است مثل آن را پرداخت کند و در صورت عدم امکان رد مثل، معادل همان مبلغ را به صاحبش رد نماید. ضمن اینکه باید از پس پرداخت جریمه و خسارات وارده نیز برآید.
در برخی مواقع مجرم به‌منظور تسهیل در ارتکاب جرم دست به استفاده از ادواتی مثل: “اسلحه”، “ماشین”، “مهر” و… میزند. درصورتی‌که چنین اقداماتی منجر بهشکل‌گیری اموالی برای مجرم شود، دادگاه پس از رسیدگی به شکایت موردنظر، بدون طرح شکایتی جدید به این موضوع رسیدگی میکند. پیگیری این حکم با عنوان مجازات تعزیری صورت می‌پذیرد. در این محکمه ضمن در نظر گرفتن مجازات اصلی برای مجرم، ادوات جرم کشف‌شده نیز به نفع دولت ضبط و مصادره میشود.
مجازات تعزیری چیست؟ منظور از مجازات تعزیری آن دست از مجازاتی است که نوع و میزان آن با در نظر گرفتن قانون، نظر قاضی و حکم دادگاه اعلام میشود.
انواع مصادره اموال
لازم است بدانید که مصادره اموال برای کلیه افراد حقیقی و حقوقی قابل اعمالاست و در طی اجرای آن ممکن است تمامی و یا نیمی از اموال کسب شده در زمان ارتکاب جرم مصادره شود.
مصادره خاص: در این تعریف، مصادره اموال خاصی جای می‌گیرد. به‌عنوان مثالمالی که براثر قاچاق مواد مخدر به‌دست مجرم برسد، به‌صورت خاص مصادرهمی‌شود.
مصادره عام: در این نوع، کلیه اموال ارتکاب کننده جرم مصادره میشود. مثل اختلاس کنندگانی که قانون برای برخورد با آنها کلیه اموالشان را مصادره میکند.
فرق توقیف، ضبط و مصادره چیست؟
توقیف به چه معناست؟
توقیف اموال یک نوع عمل حقوقی است که در طی آن اموال فرد به طور موقتی بازداشت میشود. به‌طور مثال اگر فردی دارای بدهی باشد و برای پرداخت بدهیهیچ‌گونه اقدامی انجام نداده باشد، می‌توان با اجرای احکام دادگستری اموال وی را با معرفی طلبکار به‌صورت موقتی توقیف کرد. اموال نامبرده بدون خارج شدن از مالکیت وی در دست قانون قرار می‌گیرد تا از نقل و انتقالات در امان بماند.عموماً با این اقدام فرد بدهکار برای پرداخت بدهی خود اقدام میکند. در صورت عدم پرداخت، دادگاه با مزایده اموال را به فروش می‌رساند و معادل پول طلبکار را به وی پرداخت میکند و مابقی به مالک بازگردانده میشود.
ضبط به چه معناست؟
مصادره به چه معناست؟
از نگاه حقوقی می‌توان مصادره را همان ضبط اموال دانست با این تفاوت که در برخی موارد ضبط اموال به‌عنوان تأمین به‌کار می‌رود. اما در مصادره به عنوانمجازات در نظر گرفته میشود. در مصادره اموال برای همیشه از ملکیت مجرم خارج میشود. مرجع رسیدگی به مصادره نیز “دادگاه کیفری یک” و یا “دادگاه انقلاب” می‌باشد.
در برخی از موارد با توجه به متن صریح قانون مبنی بر استیلای دولت بر اموال، مصادره صورت می‌پذیرد. با توجه به اصل ۴۹ قانون اساسی کشور، دولت بایدثروت‌های به‌دست آمده از ربا، قمار، رشوه، غصب، اختلاس، سوءاستفاده از موقوفات و معاملات اداری، برپایی اماکن فساد و غیر مشروع، فروختن زمین های موات و مباحات اصلی و سرقت را بگیرد و به صاحبان حقش برساند. درصورتی‌کهصاحبان حق مشخص نباشند، این اموال به بیت‌المال انتقال می‌یابد.
به‌طور کلی می‌توان گفت هر مالی که به‌صورت غیرقانونی و غیرشرعیکسب‌شده باشد، مصادره خواهد شد. قاچاق و احتکار از دیگر مواردی هستند که قانون برای آنها مجازات مصادره در نظر گرفته است. محارب نیز در این دسته جایمی‌گیرند و بر طبق قانون و حکم دادگاه، اموال متخلفان ضبط و مصادره میشود و به بیت‌المال انتقال می‌یابد.
برای مصادره اموال چه شرایطی لازم است؟
با توجه به ماده ۲۱۵ قانون مجازات اسلامی، بازپرس و یا دادستان باید در صورت صدور قرار منع، وضعیت اموال و اشیاء موردنظر را پیگیری نماید و مشخص کند که این وسایل و اشیاء برای ارتکاب جرم، در حین ارتکاب جرم و یا در اثر آنتهیه‌شده‌اند. در ادامه، با توجه به بررسی‌های صورت پذیرفته اشیاء و اموالموردنظر مسترد، ضبط و یا معدوم خواهد شد. بر اساس حکم دادگاه اموالی که از جرم حاصل‌شده باشند به نفع دولت ضبط خواهند شد. درصورتی‌که اشیاءموردنظر در دادرسی لازم نباشند و یا در دسته اموال بلامعارض جای‌گیرند، به مالک آن مسترد می‌شوند و در برخی موارد نیز معدوم می‌گردند.
بر اساس تبصره ۲ ماده ۲۱۵ قانون مجازات اسلامی، مالی که نگهداری از آن برای دولت هزینه‌های نامتناسبی داشته باشد و یا کسر فاحش قیمتی پیدا کند و همچنین اموال سریع افساد و یا ضایع شدنی به دستور دادستان باقیمت روز فروخته خواهند شد. وجوه حاصل‌شده نیز تا مشخص شدن تکلیف نهایی دادگاهبه‌صورت امانت در صندوق دادگستری باقی خواهد ماند.
پس از مصادره کردن، اموال موردنظر به مالکیت نهاد مربوطه در می‌آید و سند قبلی ابطال و سند جدیدی بانام نهاد ذی‌نفع صادر میشود.
لازم به ذکر است جرائمی که در اصل ۴۹ قانون اساسی ذکرشده‌اند که مجازات آنها با مصادره اموال همراه است، در دادگاه‌های انقلاب پیگیری می‌شوند و برایتجدیدنظر به “دیوان عالی کشور” می‌روند. سایر موارد مصادره نیز با در نظر گرفتن موضوع آن در دادگاه‌های عمومی پیگیری می‌شوند.
سلام اگه ملکی که قبل از مصادره،قراردادی مبنی برا اجاره ملک مذکور انعقاد شده باشد و بنا به دلایلی از طرف دولت مصاده شود،آیا قرارداد موردنظر باطل یا فسخ می گردد؟
قرارداد اجاره علی الاصول صحیح است مگر اینکه شرایط دیگری داشته باشد که استثناء نیز وجود دارد.
من بعد از خرید اتومبیلی متوجه شدم که از املاک ضبط شده ستاد اجرائی فرمان امام بوده است و سند جدید صادر شده . چطور بفهمم متعلق به چه کسی یا شرکتی بوده
از طریق اداره ثبت اسناد
سلام میخواستم بدونم اگر اموال شخص خلافکاری رو مصادره کنن آیا اموال همسر اونم میتونن مصادره کنن؟؟؟
سلام شوهر خواهر من کالای قاچاق لوازم ارایشی بهداشتی از چین به مبلغدومیلیلرد تومان وارد کرده ودر متزل پدر من گذاشته بود که از طرف دولت ظبط شدو خودش هم دستگیر شد ایا اگر نتواند جریمه را پرداخت کند اموال پدرم مصادره میشود
نگهداری کالای قاچاق نیز مجازات دارد. لذا باید آنرا تحویل بدهند.
سلام یکی ازفامیلای ماماهواره قاجاق برده جاسازنبوده الان حکم مصادره بماشینش خورده ازاد میشه ماشینش؟
اینجوری آدم قوانین چک برگشتیو میخونه دوست داره بره کلاهبردار بشه. واقعا دست همه ی نگارنده های این قوانین درد نکنه معلومه همه دزد بودن.
پدری قسمتی از املاک خود را بنام پسرش سند رسمی میزند.
پس از انقلاب (پس از 17 سال ) املاکی که بنام پدر است مصادره میشود و چند سال بعد پدر فوت میکند.
آیا امروز میتوانند ملکی که 60 سال است در تملک پسر قرلر دارد را طبق اصل 49 مصادره کنند؟
سلام اگر کسی کل اموالش مصادره شود این را می دانم هر چه به نام شخص است در هر شهری چه تهران چه مشهد و…مصادره می شود ولی اگر شخص در خارج از کشور هم زمینی داشته باشد که به نامش باشد آن هم مصادره خواهد شد یا فقط انچه در داخل کشور است؟
سلام. ما بدون اطلاع از این که آپارتمانی که می خریم در یک زمین مصادره ای ساخته شده ۲۱ سال پیش آن را از صندوق ذخیره فرهنگیان و به قیمت روز و بدون رانت و از طریق بنگاه معاملات ملکی خریداری کرده ایم که اگر اطلاع داشتیم هرگز این کار را نمی کردیم. مجتمع کلا ۱۰ واحد است. زمین مصادره ای بوده و از طریق بنیاد شهید به صندوق فروخته شده و آنها هم در آن ساخت و ساز کرده و به ما و سایرین فروخته اند. اگر مالک اصلی زمین موفق به رفع مصادره بشود تکلیف ما چیست ؟ با تشکر.