در قانون مدنی و قانون حمایت از خانواده به موضوع حضانت فرزندان پرداخته شده است. از دید قانون نگهداری از فرزندان از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین جهت قوانینی در این رابطه وضع شده است تا کودکان در بهترین و ایده ال‌ترین شرایط به سنین بالاتر برسند.
حضانت به چه معناست؟
به طور کلی می‌توان حضانت را مراقبت، نگهداری، حفظ و پرورش از کودک دانست به طوری که بتوان روابط طفل را با دنیای پیرامون به درستی تنظیم کرد. اگر چه در قانون مدنی کشور تعریفی از حضانت ارائه نشده است، اما این موضوع در مواد 1168 و 1179 آورده شده است. در این مواد در مورد نگهداری و‌تربیت اطفال صحبت شده‌است. در مواد 40 تا 47 قانون حمایت از خانواده نیز به صورت کامل به مبحث حضانت از فرزندان پرداخته شده‌است.
در منشور حقوق و مسئولیتهای زنان در نظام جمهوری اسلامی‌ایران نیز به این مبحث اشاره شده است. برای مطالعه آن میتوانید به بندهای 43 و 46 منشور مراجعه بفرمایید. ضمن اینکه در آن درباره حق حضانت و لزوم برخورداری از حمایت‌های مالی پدر نیز صحبت شده است. ملاقات با فرزند در شرایط انقضا یا اسقاط حضانت و همچنین مسئولیت پدر و مادر در برابر منع ملاقات با فرزند از دیگر موضوعاتی است که در منشور حقوق به آن پرداخته شده‌است.
اهمیت تربیت و نگهداری از فرزندان در کانون خانواده
به طور کلی حمایت و نگهداری از فرزندان پس از طلاق در محیط خانواده از اهمیت بسیار بالایی از سوی نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران برخوردار است. به همین جهت مگر در شرایط خاصی مثل اعتیاد، بیماری و… والدین، حق حضانت از آنها گرفته نمی‌شود.
تفاوت ولایت با حضانت
حضانت با ولایت تفاوت فاحشی دارد. حضانت در واقع نگهداری از جسم کودک قلمداد می‌شود که به صورت عام،تربیت طفل را نیز شامل می‌شود. در صورتی که ولایت به معنای قدرت و اختیاری است که از سوی قانون به پدر و یا جد پدری داده می‌شود تا برای اداره اموال و یا امور مالی کودک بر اساس مصلحتش رفتار کنند. لازم به ذکر است که ولایت پس از مرگ از طریق وصیت قابل انتقال خواهد بود.
حضانت فرزند تا چه سنی ادامه دارد؟
با تکیه بر قانون حضانت و نگهداری از فرزندان دختر تا سن 9 سالگی و فرزندان پسر تا 15 سالگی بر عهده والدین خواهد بود. بر طبق قانون شخصی که حضانت بر او واگذار شده است، اجازه خودداری از این حق و یا اسقاط آن را ندارد. به عبارت دیگر حضانت حق و تکلیف والدین است که نمی‌توانند از آن سرباز زنند. والدین مکلف‌اند تا زمانی که در قید حیات هستند و از توانایی لازم برخوردار می‌باشند،تربیت و نگهداری از فرزندشان را عهده دار باشند.
به طور کلی از سوی قانون این اجازه به والدین داده شده است که نگهداری از فرزندان را بر عهده بگیرند و مگر در شرایط خاص و منحصر به فرد هیچ کس نمی‌تواند آنها را از حق مسلمشان محروم سازد.
