تخریب اموال دیگران چه مجازاتی در پی دارد؟ قبل از هر چیزی باید بگوییم مالکیت از دیدگاه اسلام و قوانین جمهوری اسلامی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به همین جهت در شرع و قانون اساسی کشور به آن پرداخته شده است و افراد از تخریب اموال دیگری منع شده‌اند.
لذا این اجازه به کسی داده نشده است که به اموال دیگری دست درازی کند و آن را مورد تعرض یا تخریب قرار دهد.
تخریب اموال
در این مقاله با مفهوم تخریب اموال و تعرض به اموال دیگری آشنا می‌شوید. در ادامه مجازات درنظر گرفته شده برای این گونه تخلفات نیز بیان شده است. پس با ما همراه باشید.
به طور کلی از دید قانون، هر شخصی که به طور عمد دست به تخریب اموال و اتش زدن جنگل، خرمن، محصول زراعی، منازل مسکونی و در کل اموال دیگری بزند، متخلف خواهد بود و بر طبق قانون برایش حبس تعیین می‌شود. لازم به ذکر است که جرم تخریب اموال از سوی قانون گذار تعریف نشده است و تنها به ذکر مصادیقی از آن بسنده شده است.
عنصر مادی جرم تخریب چیست؟
عنصر مادی جرم شامل از بین بردن عمدی اموال منقول و غیر منقولی است که به شخص دیگری تعلق دارد و این کار به هر نحوی از انحاء صورت می‌پذیرد.
عمل مرتکب یعنی چه؟
جرم تخریب اموال مثل سایر جرایم علیه مالکیت و اموال، مستلزم ارتکاب به یک فعل مثبت خواهد بود. به گونه‌ای که تحقق جرم مذکور با ترک فعل امکان پذیر نباشد. به عنوان مثال مستاجر خانه‌ای که در فصل زمستان در زمان مناسب دست به پاروی بام نزند و این عمل نکردن به موقع وی، منجر به آسیب رسیدن و وارد شدن خسارت به عین مستاجره شود، از لحاظ مدنی تنها خودش ضامن خسارت وارد شده خواهد بود.
لازم به ذکر است در برخی از مواقع فعل مثبت در تخریب در زمان ارتکاب اتفاق می‌افتد؛ مثل قطع کردن و یا شکستن درخت. قطع آبی که منجر به خشک شدن محصول و یا درختی می شود از مصادیق غیر مستقیم آن به شمار می‌رود.
باید به این نکته توجه داشته باشیم که دادگاه موظف به رسیدگی به اینگونه موارد است و عمل ارتکابی را مورد بررسی و تحقیق قرار می دهد تا مشخص شود آیا این عمل منجر به تخریب شده است یا خیر. دادگاه برای تصمیم گیری در این زمینه به عرف نیز توجه خواهد داشت.
موضوع جرم تخریب یعنی چه؟
در قانون به هر چیز با ارزشی که بتوان آن را به شخص حقیقی و یا حقوقی اختصاص داد، به عنوان موضوع جرم تخریب اموال در نظر گرفته می‌شود. اموال، اشیاء و اسناد به عنوان سه گروه جرم تخریب به شمار می‌روند.
اموال به اعتبار مالک به دو گروه عمومی و شخصی و یا مشاع و مفروز دسته بندی می‌شوند. در صورتی که اموال به اعتبار مال به دو گروه منقول و غیر منقول و اسناد به دو بخش اسناد رسمی و اسناد عادی تفکیک می‌شوند.
بر طبق ماده ۶۷۷ ق.م.ا لازمه اشیا در جرم تخریب، مالیت آنها در نظر گرفته نشده است. بر طبق این ماده کلیه اشیاء مورد حمایت کیفری قانون گذار قرار می‌گیرند. زیرا در شرایطی که اموال فاقد ارزش مالی باشند، قطعا از سوی مالک واجد ارزش معنوی خواهند بود.
منظور از وسیله ارتکاب جرم چیست؟
بر طبق قانون برای تحقق جرم تخریب اموال در نظر گرفته نشده است. اما گاها وسیله ارتکاب به جرم در تشدید مجازات تاثیرگذار خواهد بود. به عنوان مثال استفاده از حریق و یا مواد منفجره منجر به تشدید مجازات خواهد شد.
در ماده ۶۷۷ برای اتلاف مال دیگری ۶ ماه تا ۳ سال حبس تعیین شده است. در صورتی در مواد ۶۷۵ و ۶۷۸ برای اتلاف همان مال با استفاده از حریق و یا مواد منفجره ۲ تا ۵ سال حبس در نظر گرفته شده است.
منظور از عنصر معنوی جرم تخریب چیست؟
در جرم تخریب به اراده، اختیار و خواست مرتکب جرم، سوء نیت عام گفته می‌شود. در صورتی که تخریب اموال بدون وجود اراده و خواسته مرتکب انجام شود و سوء نیتی از سوی ارتکاب کننده دیده نشود، جزای کیفری برای وی در نظر گرفته نمی‌شود و شخص تنها مسئولیت مدنی خواهد داشت.
در تعریف سوء نیت خاص اینگونه آمده است که شخص نسبت به مال موضوع جرم و یا شخص ضرردیده از جرم اراده و آگاهی کامل دارد. لازم است بدانید احراز قصد ایراد ضرر خسارت به شخص دیگر از موارد مهمی است که ضمن بررسی قصد از انجام فعل مجرمانه تخریب اموال ، به آن پرداخته می‌شود. لذا در صورتی که فرد در شرایط بروز خطر به منظور نجات جان دیگری دست به شکستن و تخریب در و پنجره ملک وی بزند، مجرم قلمداد نمی‌شود و قابل تعقیب کیفری نیز نخواهد بود.
اگرچه جرم تخریب از جرایم عمدی قلمداد می‌شود، اما بر طبق قانون در شرایطی خاص تخریب غیر عمدی اموال نیز جرم تعیین شده است که بر اساس آن با افرادی که در حین ارتکاب به قوانین، مقررات، نظامات دولتی و موارد احتیاطی دقت نکرده باشد، برخورد خواهد شد. در مواد مختلفی از قانون از جمله ماده ۴۵ قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع و ماده ۸ قانون در مورد مجازات در نظرگرفته شده برای اخلالگران صنعت نفت، به مجازات مرتکبان جرایم غیر عمدی پرداخته شده است.
موارد قانونی تخریب و احراق اموال و یا اشیاء
قانون گذار مصادیق جرم تخریب اموال را در یک فصل و یا حتی یک قانون گردآوری نکرده است. لذا در ادامه مواد قانونی که در آن مصادیق ومجازات جرم تخریب بیان شده است، شرح داده می‌شود. این مواد که در قانون مجازات اسلامی به آنها پرداخته شده است، به شرح ذیل می‌باشند:
الف- تخریب، اتلاف، احراق اموال و یا اسنادی که به دیگری تعلق دارد از مواردی است که در مواد ۶۷۵،۶۷۷،۶۸۰،۶۸۱ و ۶۸۳ الی ۶۸۶ بدان پرداخته شده است.
ب- تخریب و اسیب رساندن به اموال تاریخی، مذهبی و فرهنگی از مواردی است که در مواد ۵۵۸،۵۶۰ و ۵۶۴ به آنها اشاره شده است.
ج- احراق، تخریب، اتلاف و یا آسیب رساندن به اموال و اسناد دولتی کشور از مسائل بیان شده در مواد ۵۴۳ الی ۵۴۶ و ۶۸۲ است.
د- آسیب رساندن و تخریب اموال و تاسیسات، اموال و وسایلی که مورد استفاده عموم قرار دارد از مواردی است که در مواد ۶۸۷ و ۶۸۸ در مورد آنها صحبت شده است.
جرایم تخریب موجود در قوانین مختلف:
در فصل ۹ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح، قانون مجازات اخلالگران تاسیسات آبی، برقی، گازی و مخابراتی کشور ، قانون حفظ و حمایت از منابع طبیعی و ذخایر جنگلی، قانون اخلال گران صنعت نفت کشور، قانون کیفر بزه های راه آهن، قانون الحاقی مواد به قانون نحوه حفظ آثار و یادگاری های امام خمینی(ره) و قانون اراضی و مستحدثات ساحلی از جمله قوانینی هستند که در آنها در مورد جرایم تخریب اموال و مجازات آنها صحبت شده است.
مواد ۶۷۵ الی ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی تخریب اموال
بر طبق ماده ۶۷۵ قانون مجازات اسلامی آسیب رساندن و آتش زدن جنگل، مراتع، عمارت، بنا، کشتی، هواپیما، کارخانه، انبار، منازل مسکونی، خرمن، محصولات زراعی، اشجار، مزارع و باغ‌های متعلق به دیگران جرم قلمداد می‌شود و برای مرتکبان این قبیل جرایم حبس ۲ تا ۵ سال در نظر گرفته می‌شود.
بر طبق تبصره ۱ این قانون در صورتی که اعمال فوق، با هدف مقابله با حکومت اسلامی انجام شود، مجازات محارب برای مرتکب جرم در نظر گرفته می‌شود.
تبصره ۲- مجازاتی که برای شروع به جرایم فوق در نظر گرفته شده است، ۶ ماه تا ۲ سال حبس است.
ماده ۶۷۶ قانون مجازات اسلامی- در صورتی که مرتکب جرم اموال منقول متعلق به دیگری را به آتش بکشد، به ۶ ماه تا ۳ سال حبس محکوم می‌شود.
ماده ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی- در صورتی که مرتکب جرم از روی عمد اشیای منقول و یا غیر منقولی را که به دیگری تعلق دارد، تخریب نماید به ۶ ماه تا ۳ سال حبس محکوم می‌شود. این جزا برای مرتکبانی که کل و یا بخشی از اشیای منقول و یا غیر منقول دیگری را به طور عمد تلف نمایند و یا از کار بیاندازند نیز اجرا می‌شود.