با نگاهی به تاریخچه بوجود آمدن مجازات حبس و موارد به کارگیری آن به وضوح میتوان دریافت که حبس از آن دسته مجازات هایی است که از قدیم الایام تا به امروز به شکلهای مختلفی اجرا میشود که در این سیر علیرغم توسعه موارد بکارگیری آن شاهد تغییرات و تحولاتی در اوضاع و شرایط استفاده از آن در کشورهای مختلف دنیا هستیم . امروزه پژوهشگران و علمای حقوق، جرم شناسی و جامعه شناسی با قطعیت تمام از دستاوردهای تحقیقات علمی و میدانی خود که با کمی تأمل براحتی قابل درک است و با توجه به اثرات و پیامدهای سوء و آسیبهای اجتماعی بعضاً غیر قابل جبران، دیگر مجازات حبس را به عنوان مجازاتی با هدف اصلاح، بازپروری و توانمندسازی فرد مجرم و خطا کار برای بازگشت به اجتماع و ادامه زندگی به عنوان یک فرد عادی ابزار مناسبی نمیدانند و به شدت برای کاهش تبعات منفی آن بر ضرورت بکارگیری مجازاتهای جایگزین حبس تأکید دارند. در این میان از جمله علل و ضرورتهای بکار گیری ابزارهای جایگزین برای نیل به اهداف اصلی از مجازات مجرمان و کاهش پیامدهای منفی حبس با صداقت تمام در نگاهی به آثار زیان بار زندان در سرتاسر جهان میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
- کاهش بازدارندگی و حالت ارعابی مجازات حبس به دلیل استفاده زیاد در موارد غیرضروری و جرایم سبک و غیرعمدی .
- تحمیل هزینه های سرسام آور و گزاف نگهداری از زندانیان بر نهاد حکومتی و نهایتاً جامعه .
- صدمات و آلام روحی برای فرد زندانی در نتیجه جداسازی وی از خانواده، بستگان و جامعه .
- ایجاد پیشینه منفی در سوابق اجتماعی فرد و مانع شدن در بازگشت عادی فرد به اجتماع و عامه مردم .
- کاهش اثرات تربیتی و بازپروری به دلیل افزایش بیش از حد و غیرمعقول جمعیت زندانیان .
- ایجاد زمین های برای حرف های تر شدن فرد زندانی به دلیل اختلاط و مصاحبت با مرتکبین به جرایم گوناگون .
- بازآموزی جرایم مختلف به دلیل عدم طبقه بندی مناسب ناشی از جمعیت بالای زندانیان و عدم فضای مناسب و کافی برای اسکان زندانیان.
- تحمیل اثرات منفی و زیان بار بر خانواده و فرزندان محکوم و تخریب شأن و منزلت اجتماعی آنان .
- مسائل بهداشتی و بیماری های واگیردار و شیوع و گسترش آنها از قبیل ایدز، هپاتیت و سل و سایر بیماریهای عفونی و …
علاوه بر این موارد با نگاهی به بررسیهای انجام شده در چند کشور دنیا بر ضرورتهای بکارگیری مجازاتهای جایگزین حبس مهر تاییدی انگاشته میشود. در کشور کرهی جنوبی حداقل 25 در صد کسانی که در زندان هستند پس از آزادی دوباره به آنجا بر میگردند. در اسپانیا ظرف چهار سال 30درصد کسانی که زندان بودهاند مرتکب تکرار جرم شده و دوباره به آنجا باز گشتهاند و در اکثر ایالتهای امریکا حدود 30 تا 35 درصد زندانیان مرتکب تکرار جرم میشوند و به زندان بر میگردند.
نگارش : عباس اکبری بوانی دانشجوی کارشناسی ارشد
حقوق جزا و جرم شناسی علوم و تحقیقات خوزستان
ناشر: پایگاه ایتنرنتی نشر مقالات حقوقی،حق گستر
