در برخی موارد زن برای وصول مهریه خود از طریق دفترخانه رسمی ازدواج مبادرت به صدوراجراییه کرده که پس از ابلاغ آن به همسرش، زن میتواند نسبت به بازداشت اموال منقول و غیرمنقول مرد اقدام نماید.
گاه زن به اموال شوهرش دسترسی ندارد و نمی‌تواند برای وصول طلبش مالی را معرفی کند و مرد نیز از معرفی اموال خود به منظور پرداخت بدهی خودداری می‌کند که در این مواقع زن میتواند تقاضای ممنوع الخروج شدن او را بنماید تا از خروج شوهرش از کشور به قصد فرار از پرداخت بدهی و عدم پرداخت آن جلوگیری شود.
ماده 9 قانون گذرنامه مصوب 20دی 1311 در بند ب این اختیار را صرفا به مقامات قضایی داده بود که از خروج افراد از کشور جلوگیری نمایند اما در سال 1351 برابر ماده 17 قانون گذرنامه مصوب 10 اسفند تصویب شد که دولت میتواند از صدور گذرنامه و خروج بدهکاران قطعی مالیاتی و اجرای دادگستری و ثبت اسناد و متخلفین از انجام تعهدات سندی طبق ضوابط و مقرراتی که در آیین‌نامه تعیین می‌شود، جلوگیری کند.
هدف از ممنوعالخروج شدن یک مرد به خاطر مهریه همسرش چیست؟
ممنوعالخروج شدن مرد بدهکار، ابزاری است که او را جهت پرداخت بدهی مهریه تحت فشار قرار داده و وادار می‌کند تا نسبت به پرداخت بدهی خود اقدام کند.
چه راه‌هایی برای رفع ممنوع‌الخروجی یک مرد وجود دارد؟
در مواردی که مرد بدهکار نسبت به پرداخت بدهی خود اقدام کند یا زن از تقاضای ممنوع الخروجی همسرش منصرف شود. و دادگاه و مراجع قضایی قرار یا حکمی مبنی بر رفع ممنوع‌الخروجی مرد به لحاظ تامین خواسته زن صادر کنند، اداره ثبت از ممنوع‌الخروجی مرد رفع اثر می‌کند.
آیا اداره ثبت اختیار اخذ وثیقه از مرد را در این شرایط دارد؟
با توجه به این که در بسیاری از موارد مردان بدهکار به این اداره مراجعه و پس از معرفی مالی به عنوان وثیقه، تقاضای رفع ممنوع‌الخروجی دارد، اداره ثبت اختیار اخذ وثیقه را ندارد و در رفع ممنوع‌الخروجی مقید به انجام یکی از سه موردی است که گفته شد. هر چند به نظر قبول وثیقه مناسب با میزان دین و رفع ممنوع‌الخروجی بدون اشکال است و حقی از بستانکار ضایع نمی‌شود.
شرایط شغلی مرد چه تاثیری در ممنوعالخروج شدن او دارد؟
در برخی موارد اشخاصی به لحاظ نوع کار و حرفه خود که لازمه آن خروج از کشور است تقاضای رفع ممنوع‌الخروجی دارند. در این موارد به استناد رای وحدت رویه هیات عمومی دیوان عدالت اداری که در تاریخ 23 بهمن ماه سال 80 صادر گردید، پس از احراز شرایط خاص بدهکار که با مفاد رای صادره مطابقت داشته باشد ممنوع‌الخروجی بدهکار رفع می‌شود. با توجه به ماده 17 قانون گذرنامه که به منظور حفظ و تامین حقوقی طلبکاران وضع شده بدهکارانی که با هدف امتناع از پرداخت بدهی خود در صدد خروج از کشور هستند و به لحاظ خروج آنها تامین طلب بستانکار غیرممکن می‌گردد ممنوعالخروج می‌شوند.
اما مردانی که به واسطه انجام وظایف و ماموریت‌های سازمان‌های دولتی خروج آنان از کشور الزامی و اجتناب‌ناپذیر است ممنوع‌الخروجی آنان رفع می‌شود.
تا به حال چه مشکلاتی برای این گروه از مردان بدهکار پیش آمده است؟
در یک مورد مرد بدهکار از کارکنان شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی بود که در قبال مبلغ 120میلیون ریال از مهریه همسرش ممنوعالخروج شد که با اعتراض وی موضوع در هیات نظارت مورد رسیدگی قرار گرفت و به لحاظ آن که شرکت کشتیرانی اعلام کرد وی به مدت 6 ماه باید روی آب‌های بین‌المللی انجام وظیفه نماید حکم به رفع ممنوعیت خروج او صادر گردید.
مورد دیگر نیز که مرد از کارکنان وزارت امور خارجه بود و در قبال مبلغ 60 میلیون ریال ممنوعالخروج گردید که پس از ارائه مدارک مبنی بر این که او در یکی از سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی مشغول به کار بوده و ممنوع‌الخروجی او مانع انجام وظایفش است، منجر به رفع ممنوع‌الخروجی وی گردید.
همچنین اخیرا مرد جوانی که بازیگر سینما است برای بازی در آخرین سکانس یک سریال تاریخی نیاز به اجرای نقش هنری در خارج از کشور را داشت که به لحاظ نپرداختن مهریه همسرش ممنوعالخروج شده و با اعتراض وی پرونده در حال رسیدگی و بررسی شرایط شغلی بدهکار است.
آیا مرد معسر نیز ممنوعالخروج می‌شود؟
یکی از مشکلاتی که این اداره همواره با آن مواجه است درخواست بدهکارانی است که به لحاظ اخذ حکم تقسیط بدهی خود به لحاظ ادعای اعسار از پرداخت یکجای بدهی، تقاضای رفع اثر از ممنوع‌الخروجی را دارند در حالی که صدور حکم تقسیط بدهی از سوی مرجع قضایی مجوزی برای رفع ممنوع‌الخروجی نیست.
ممنوعالخروج شدن یک مرد محدوده زمانی خاصی دارد؟
با توجه به اینکه ماده 17 قانون گذرنامه به طور کلی و بدون قید مدت دستور منع خروج بدهکاران اجرایی از کشور را بنا به تقاضای بستانکار تجویز کرده است. بنابراین تا زمانی که از طرف بدهکار موجبات پرداخت بدهی فراهم نشود نمی‌توان ممنوع‌الخروجی را رفع کرد، اگر چه سالیان درازی از دستور ممنوع‌الخروجی و اجرای آن بگذرد.
آیا قبل از ممنوعالخروج شدن یک مرد او در جریان این موضوع قرار می‌گیرد؟
متاسفانه در سال‌‌های اخیر شاهد هستیم که زوجین هنگام عقد، مهریه‌های سنگین و با رقم بالا تعیین می‌کنند وتوجهی به عواقب بعدی آن ندارند. کمترین آسیب این نوع از ازدواج‌ها حتی در صورت نداشتن هر گونه مالی که زوجه بتواند طلب نماید، ممنوع‌الخروجی مرد است و در مواردی که مرد به خاطر درمان و یا شرایط شغلی ناگزیر به خروج از کشور است دچار مشکل شده و زندگی او به کلی مختل می‌گردد.
از آنجایی که اجراییه صادره علیه مرد به نشانی و آدرسی که هنگام ثبت ازدواج در عقدنامه او قید شده ابلاغ می‌گردد در بسیاری از موارد نشانی قید شده تغییر یافته و چون مردم پس از تغییر مکان و سکونت در محل جدید این موضوع را به دفترخانه ازدواج اطلاع نمی‌دهد و ابلاغ اجراییه نیز به طریق قانونی از طریق الصاق در محل قید شده درسند ازدواج صورت می‌گیرد، مرد از صدور آن بی‌اطلاع است و زمانی که قصد خروج از کشور را دارد و به فرودگاه مراجعه می‌کند پی به ممنوع‌الخروجی خود می‌برد و با مراجعه به اداره گذرنامه و اطلاع از علت آن به اداره اجرا مراجعه کرده و به لحاظ فرصت کوتاهی که معمولا تا تاریخ مسافرت خود دارد نمی‌تواند بدهی خود را بپردازد.
برای حل این مشکل چه راهکاری اندیشیده‌اید؟
توصیه می‌شود در مواردی که مرد احتمال صدور اجراییه را از طرف همسر خود می‌دهد به دفتر خانه ازدواج مربوطه و یا اداره اجرا (در صورت صدور اجرایی) مراجعه نموده و آدرس واقعی خود را که روند پرونده اجرایی را سهل‌تر کند ارائه دهد تا به لحاظ عدم اطلاع وی از اقدامات اجرایی متحمل ضرر جبران ناپذیری نگردد، چرا که در این‌گونه موارد، اداره اجرا تکلیفی نداشته و صرفا ابلاغ اجراییه و اخطاریه‌های بعدی به محل مندرج در سند ازدواج صورت می‌گیرد.
زن در قبال چه میزان از طلب خود میتواند همسرش را ممنوعالخروج کند؟
زن میتواند پس از شناسایی اموال همسرش و ارزیابی هر یک از اموال و بازداشت آنها در قبال قسمتی از طلب خود در صورتی که آن اموال پاسخگوی قسمتی از طلب او باشد به منظور تامین باقیمانده طلب تقاضای ممنوع‌الخروجی مرد بدهکار را بنماید. بنابراین تفکیک طلب و بازداشت هر یک از اموال بدهکار در قبال مبلغی از طلب امکان‌پذیر است. در ضمن اگر زن قادر به شناسایی اموالی از بدهکار نباشد تنها بابت قسمتی از طلب خود مرد را ممنوعالخروج می‌کند.
آیا مرد پس از پرداخت طلب همسرش باید جریمه دولتی نیز بپردازد؟
با توجه به اینکه به نسبتی از طلب که وصول می‌شود حقوق دولتی که نیم‌عشر یا حق‌الاجرا است نیز به آن تعلق می‌گیرد لذا قسمتی از پرداختی توسط مرد بابت نیم‌عشر دولتی کسر می‌گردد.
اداره اجرا میتواند به عنوان ذینفع مردی را ممنوعالخروج کند؟
اداره اجرا میتواند بابت حق‌الاجرای وصول نشده خود بدهکار را ممنوعالخروج نماید یا در صورت ممنوع‌الخروجی تا زمانی که نیم‌عشر دولتی پرونده پرداخت نگردیده است، از ممنوع‌الخروجی رفع اثر ننماید، چرا که بدهی شامل طلبی است که بستانکار تقاضا نموده و مبلغی است که به عنوان حقوق دولتی به آن تعلق می‌گیرد.
