اگر در کارتان با چک سر و کار دارید و یا اطلاعات اندکی در این زمینه دارید، در این مقاله با ما همراه باشید. ما در ادامه در مورد پشت نویسی چک و یا ظهر نویسی، مسئولیت‌های پشت نویسی و ابعاد مختلف حقوقی آن با شما صحبت خواهیم کرد.
پشت نویسی چک چه تعریفی دارد؟
نوشتن عبارت یا عباراتی بر پشت چک و یا سند به منظور اثبات آن و همچنین بیان انتقال حق مندرج در سند مورد نظر، به عنوان پشت نویسی چک شناخته می‌شود.
انواع پشت نویسی چک
- پشت نویسی با هدف انتقال چک
- با هدف ضمانت کردن از صادرکننده و یا پشت نویسی قبل
پشت نویسی چک با هدف انتقال چه ویژگی‌هایی دارد؟
در این نوع از پشت نویسی، دارنده چک با درج امضا در پشت سند یا چک، آن را به شخص دیگری واگذار می‌نماید. اگر مبلغ مندرج در چک در زمان مقرر توسط صادرکننده تامین نشود، بانک پرداخت کننده چک گواهینامه ای مبنی بر عدم پرداخت صادر می‌نماید.
ضمانت کردن صادرکننده و یا پشت نویسی قبلی چک
در نوع دوم پشت نویسی، شخص سومی‌به عنوان ضامن و با هدف افزایش اعتبار چک نزد دارنده آن، پشت چک را امضا می‌کند. عموما این کار با هدف ضمانت از صادرکننده و یا پشت نویسی قبلی صورت می‌پذیرد.
پشت نویس در هر یک از انواع پشت نویسی چه مسئولیت‌هایی دارد؟
برای اینکه بتوانیم در مورد پشت نویسی چک صحبت کنیم، باید به قانون تجارت- بخش مواد مرتبط به پشت نویسی برات رجوع کنیم. به این علت که قانون صدور چک مسئولیت مدنی پشت نویسی چک را به قانون تجارت واگذار کرده است. از آنجایی که در قانون صدور چک مواد مستقلی در مورد پشت نویسی چک ارائه نشده است، برای رسیدگی به این موضوع باید به قانون پشت نویسی برات رجوع شود.
اگر پشت نویسی چک با هدف انتقال چک انجام شود، دارنده چک میتواند در صورتی که از زمان صدور گواهینامه عدم پرداخت بیش از 15 روز نگذشته باشد، به پشت نویس چک مراجعه نماید و وجه مندرج در چک را از وی مطالبه نماید. البته دارنده چک میتواند برای وصول به صادرکننده و یا پشت نویس مراجعه کند. بر طبق قانون پس از اتمام بازه 15 روزه از زمان صدور گواهی عدم پرداخت، پشت نویس هیچ گونه مسئولیتی در برابر دارنده چک ندارد و دارنده سند فقط میتواند مبلغ موردنظر را از صادرکننده طلب نمایند.
اما در شرایطی که پشت نویسی چک با هدف ضمانت از صادرکننده صورت بگیرد، شرایط کمی‌متفاوت خواهد بود. در این حالت چنانچه دارنده چک برای وصول به بانک مراجعه نماید و چک موردنظر به دلیل عدم موجودی برگشت بخورد و سند مربوطه چک برگشتی تلقی شود، صادرکننده و ضامن مسئول پرداخت مبلغ مندرج در چک می‌باشند. لازم به ذکر می‌باشد که در این حالت محدودیت زمانی برای وصول در نظر گرفته نشده است. لذا دارنده چک میتواند در هر زمانی برای وصول مبلغ به صادرکننده و یا ضامن مراجعه نماید.
همان طور که مطالعه کردید، واضح است که پشت نویسی چک با هدف ضمانت با پشت نویسی به منظور انتقال چقدر متفاوت است. پشت نویسی به منظور ضمانت مسئولیت بالاتری دارد. اما چطور می‌توانیم متوجه شویم که پشت نویسی سند با چه هدفی صورت گرفته است؟
معیارهای تشخیص پشت نویسی چک
- در مواقعی که پشت نویسی با هدف انتقال صورت پذیرد، تنها شخصی میتواند پشت نویس انتقال دهنده باشد که در زمان امضا، دارنده چک به حساب آید. پس در صورتی که پشت چک به غیر از دارنده سند توسط شخص ثالث امضا شده باشد، انتقال دهنده نیست و ضامن به حساب می‌آید.
- در صورتی که امضاکننده قصد و نیت خود را در زمان امضا، در پشت چک درج نماید، اراده امضاکننده به عنوان معیار تشخیص در نظر گرفته می‌شود. یعنی اگر امضاکننده در پشت نویس اعلام کند که این کار با هدف انتقال صورت گرفته است، ملاک همان عبارت خواهد بود.
- در صورتی که امضاکننده هدف خود از امضا را بیان نکرده باشد و بنا بر دلایلی مشخص شود که امضا کننده همان دارنده چک بوده است و سند مورد نظر در وجه حامل باشد، امضای وی با هدف انتقال در نظر گرفته می‌شود. ولی اگر در زمان امضا به عنوان شخص ثالث باشد و دارنده چک به حساب نیاید، به عنوان ضامن شناخته می‌شود.
- در شرایطی که نتوان تشخیص داد که امضاکننده شخص ثالث بوده است یا دارنده، با تکیه بر اماره تصرف وی به عنوان دارنده چک در نظر گرفته می‌شود و پشت نویسی سند نیز با هدف انتقال قلمداد می‌شود.
نکته آخر
نکته آخری که باید به آن توجه شود این است که پشت نویسی چک با هر هدفی که صورت پذیرد و چه از نوع انتقال باشد و یا ضمانت، نمی‌توان علیه آن شکایت کیفری کرد و حکم جلب اخذ نمود. در این مورد باید به صورت حقوقی طرح دعوی صادر شود.
سلام خسته نباشید. امروز رفتم چک و بخابونم حساب. بشت نویسی کردم ولی شماره حسابمو یادم رفت بنویسم. بقیه اطلاعات و نوشتم ایا وصول میشه ؟
با تشکر