اعتراض به رای دادگاه تجدید نظر

در حال حاضر در کشور ما دادگاه های کیفری عبارتند از:

1. دادگاه عمومی
2. دادگاه انقلاب
3. دادگاه کیفری استان
4. دادگاه های نظامی دو و یک

آنچه که در حال حاضر مردم عادی بیشتر با آن سر و کار دارند محاکم عمومی و انقلاب و کیفری استان است که به اختصار به نحوه تجدیدنظرخواهی از احکام آنها می پردازیم:

آرای دادگاه های عمومی و انقلاب در موارد زیر قابل تجدیدنظر می باشد

1. جرایمی که مجازات آن اعدام است.
2. ضبط اموال بیش از یک میلیون ریال.
3. مصادره اموال.
4. جرایمی که مجازات قانونی آنها بیش از یک پنجم دیه کامل است. (قیمت دیه کامل در سال 1385 مبلغ 26.250.000 تومان است)
5. جرایمی که حداکثر مجازات قانونی آنها بیش از سه ماه حبس یا شلاق و جزای نقدی بیش از 50.000 تومان باشد. معیار مجازات قانونی است نه مجازات قضایی، پس اگر مجازات قانونی جرمی یک میلیون ریال جزای نقدی باشد و پس از اعمال تخفیف، قاضی آن را به یکصد هزار ریال جزای نقدی تبدیل کند، این رأی قابل تجدیدنظر است زیرا ملاک مجازاتی است که قانون تعیین کرده است.
6. محکومیت به انفصال از خدمت.

کلیه آرای صادره از دادگاه کیفری استان چه با شدیدترین مجازات و چه با کمترین مجازات قابل تجدیدنظر می باشد از اینرو آرای این دادگاه در مورد جرایمی که مجازات آن اعدام، حبس ابد، رجم، قصاص و … باشد، همگی قابل تجدیدنظر است.

مرجع تجدیدنظر از آرای دادگاه های مزبور عبارتند از:

در مورد دادگاه های عمومی و انقلاب جرایمی که مجازات قانونی آنها اعدام، حبس بیش از ده سال و مصادره اموال باشد دیوان عالی کشور است و در سایر موارد دادگاه تجدیدنظر استانی است که دادگاه صادر کننده رأی در آن حوزه قرار گرفته است.

اما در مورد دادگاه کیفری استان کلیه آرای این دادگاه در دیوان عالی کشور قابل تجدیدنظر می باشد.

• آیا آرای دادگاه مزبور فقط در خصوص محکومیت متهم قابل تجدیدنظر است یا در خصوص آرای تبرئه هم می توان تجدیدنظر خواست؟
  فرقی نمی کند چه در مورد محکومیت و چه درباره برائت از سوی شاکی خصوصی متهم و دادستان قابل تجدیدنظر می باشد.

توجه: گاهی اوقات پرونده کیفری علاوه بر جنبه جزایی دارای جنبه مدنی هم هست. فرض کنیم در یک حادثه رانندگی علاوه بر وارد آمدن صدمه به شاکی، به اتومبیل او نیز خسارت وارد می شود که این پرونده هم دارای جنبه کیفری و هم جنبه مدنی است. حال اگر رأی دادگاه کیفری راجع به جنبه کیفری و دعوای ضرر و زیان توأمان صادر شود و جنبه مدنی یا کیفری آن قابل تجدیدنظر باشد جنبه دیگر رأی که مستقلاً قابل تجدیدنظر نبوده به تبع جنبه ای که قابل تجدیدنظر می باشد قابل تجدیدنظر خواهد بود.

برای درخواست تجدیدنظر متقاضی تجدیدنظر باید به نکات زیر توجه کند:

• مهلت درخواست تجدیدنظر از آرای دادگاه های کیفری برای اشخاص مقیم ایران بیست روز و مقیم خارج از ایران دو ماه از تاریخ ابلاغ رأی می باشد و اگر رأی دادگاه غیابی باشد احتساب مدتهای مذکور بر مبنای پایان مدت واخواهی است و همانطور که می دانیم در آرای غیابی از تاریخ اطلاع محکوم علیه از مفاد رأی نامبرده ده روز وقت دارد تا به رأی اعتراض کند.
• علاوه بر شاکی و متهم، وکلا و نمایندگان قانونی آنان نیز حق درخواست تجدیدنظر از دادگاه کیفری دارند.

درخواست تجدیدنظر ممکن است به یکی از جهات زیر باشد:

• ادعای عدم اعتبار مدارک استنادی دادگاه
• ادعای فقدان شرایط قانونی شهادت در گواهان و یا دروغ بودن شهادت آنها
• ادعای مخالف بودن رأی با قانون
• ادعای عدم توجه به دلایل از سوی دادگاه
• ادعای عدم صلاحیت قاضی یا دادگاه صادر کننده رأی
• اگر شاکی نسبت به رأی اعتراض داشته باشد باید با درخواست کتبی و ابطال تمبر این درخواست را به دفتر دادگاه صادر کننده رأی یا دفتر دادگاه تجدیدنظر تقدیم کند.
• متهم برای تجدیدنظرخواهی نیاز به ابطال رأی ندارد. (چه برای محکومیت کیفری خود و چه برای ضرر و زیان ناشی از جرم)
• اگر متهم در بازداشت باشد باید در خواست تجدیدنظر خود را در دفتر بازداشتگاهی که در آنجا توقیف است تسلیم نماید.
• اگر درخواست تجدیدنظر تجدیدنظرخواه ناقص باشد مدیر دفتر دادگاه نقایص را به درخواست کننده اخطار می کند تا ظرف مدت ده روز از تاریخ ابلاغ این نقایص را برطرف کند.