فک پلاک در هنگام خرید و فروش خودرو چگونه امکان پذیر است؟

نقل و انتقال خودرو از رایج‌ترین و مهم‌ترین معاملات افراد جامعه محسوب می‌گردد. لذا لازم است که شهروندان از زوایای حقوقی و اجرایی اینگونه معاملات مطلع باشند تا در این مسیر دچار خسران نگردند. یکی از این مراحل فک پلاک نام دارد که در ادامه به بررسی کامل آن می پردازیم.

مطابق مقررات موجود، در خرید و فروش انواع خودرو و تنظیم سند آن مراحل زیر به ترتیب باید لحاظ گردد:

1. قرارداد (مبایعه نامه): مانند دیگر معاملات میان افراد، در نقل و انتقال خودرو نیز، فروشنده و خریدار باید قراردادی میان خود داشته باشند که ضمن آن طرفین، با قید مشخصات کامل خودرو، وعده و زمان تنظیم سند را به طور کامل مشخص می‌کنند. قرارداد مذکور باید جامع و در بردارنده منافع فروشنده و خریدار و تمام نکاتی باشد که ممکن است عدم درج در آینده باعث بروز اختلاف گردد. مدل، رنگ، وسایل موجود خودرو، تک سوخت یا دو گانه سوز بودن آن و…، تعهدات طرفین نظیر قیمت تمام شده و نحوه و مراحل پرداخت آن از سوی خریدار، زمان تحویل خودرو ( به همراه بیمه شخص ثالث و کارت سوخت و ابزار آن و…) از سوی فروشنده به خریدار، توافق بر زمان و نحوه تعویض پلاک خودرو، تکلیف فروشنده به پرداخت کلیه بدهی‌های خودرو اعم از عوارض سالانه شهرداری (مخصوص سواری و وانت دوکابین) و مالیات (مخصوص کلیه وانت‌ها و سواری‌های کار)، زمان حضور در دفتر خانه و هر آنچه که عرف جهت منافع هر دو نفر ایجاب می‌کند.
2. تعویض پلاک خودرو: پس از تنظیم قرارداد خصوصی میان فروشنده و خریدار، اولین گام در رسمی نمودن معامله آن است که دو طرف به همراه خودرو مورد معامله ( قبل از حضور در دفاتر اسناد رسمی)، به مراکز تعویض پلاک مراجعه کرده و در آنجا ضمن ارائه مدارک و مستندات، اقدام به فک پلاک قبلی خودرو و نصب پلاک جدید برای خریدار، نمایند. آنچه جهت ارایه به کارشناسان این مراکز لازم است شامل مدارک شناسائی فروشنده و خریدار، برگ سبز خودرو، بنچاق به نام فروشنده ( بنچاق قطعی منقول) و برگ کمپانی، معاینه فنی، مدارک مربوط به احراز آدرس و محل سکونت خریدار (نظیر سند منزل یا اجاره نامه با کد رهگیری و قبوض برق و تلفن به نام خریدار یا بستگان درجه اول وی البته در رویه موجود مراکز فک پلاک ، اگر خریدار برای اولین بار اقدام به اخذ پلاک می‌کند نیازی به موارد مذکور در احراز محل سکونت وی نیست).

اگر فروشنده یا خریدار یا هر دو، نخواهند و یا نتوانند جهت فک پلاک حضور یابند، می‌توانند با مراجعه به دفتر خانه، تقاضای تنظیم وکالت جهت فک پلاک نمایند. که این موضوع به دو صورت ممکن است:

1. تنظیم وکالت کاری و فک پلاک : در این صورت با امضای وکالت از سوی فروشنده خریدار به عنوان نماینده و وکیل وی (و بدون نیاز به حضور فروشنده) به مراکز تعویض پلاک مراجعه و مراحل قانونی را انجام داده و پس از فک پلاک خودرو، مجددا به همراه فروشنده جهت تنظیم سند قطعی خودرو به دفترخانه مراجعه می‌کنند. (در این حالت فروشنده جهت امضای سند قطعی مجددا باید در دفتر خانه حضور یابد.)
2. تنظیم وکالت فروش خودرو: که با امضای فروشنده، دیگر نیازی به حضور وی در مراکز فک پلاک و پس از آن، در دفتر خانه، نیست و تمامی مراحل توسط وکیل (خریدار) انجام می‌شود. البته با تنظیم وکالت، مطابق عرف، شخصی که جهت حضور در مراکز تعویض پلاک عذری دارد از عهده هزینه وکالت بر می‌آید.

دلایل اجتناب شهروندان از خرید و فروش وکالتی

1. اول اینکه قانون جدید رسیدگی به تخلفات راهنمایی و رانندگی مسوولیت‌های ناشی از تخلفات را متوجه صاحب پلاک خودرو دانسته و به حساب وی منظور می‌دارد. (پس در صورت تنظیم هر گونه وکالت نیز روش صحیح آن است که، ضمن توافق با یکدیگر، فروشنده با درج مدت زمان مناسب جهت تعویض پلاک در وکالتنامه، خریدار را ملزم به تسریع در فک پلاک نماید. همچنین فروشنده از اعطای حق توکیل به خریدار، خودداری کند.)
2. دوم اینکه دوام اعتبار وکالت در قوانین منوط به شرایطی است که گاه از حیطه اختیارات فروشنده و خریدار خارج است. فوت فروشنده (موکل) یکی از این موارد است که موجب تزلزل اعتبار وکالت شده و از آنجایی که در رویه حال حاضر سیستم ثبت آنی معاملات در دفاتر اسناد رسمی، پس از فوت فروشنده امکان تنظیم سند برای خریداری که با اخذ وکالت اقدام به تعویض پلاک نموده است، نمی‌باشد، لذا خریدار متحمل ضرر و زیان خواهد شد.

تنظیم سند قطعی در دفاتر اسناد رسمی

مطابق ماده 29 قانون جدید، پس از فک پلاک خودرو، فروشنده و خریدار باید با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی سند قطعی خودرو را تنظیم و امضا کنند و «برگ سبز خودرو به هیچ عنوان سند مالکیت خودرو محسوب نمی‌شود.»

مدارکی که جهت تنظیم سند قطعی مورد نیاز دفاتر اسناد رسمی است عبارت است از: برگ سبز جدید (شناسنامه خودرو) و تائیدیه نقل و انتقال خودرو (صادره در مراکز تعویض پلاک)، بنچاق قبلی و یا برگ کمپانی (به نام فروشنده)، اصل مدارک شناسایی فروشنده و خریدار، بیمه نامه شخص ثالث و کارت سوخت، برگ مفاصا حساب پرداختی عوارض سالانه شهرداری (تا پایان سال قبل، برای سواری‌ها و وانت‌های دوکابین). دفاتر اسناد رسمی تکلیفی در خصوص اخذ مالیات مشاغل (وانت‌ها و سواری‌های کار) و عدم خلافی خودرو، ندارند.

لذا شایسته است خریدار این موارد را تا زمان تحویل خودرو به وی، از فروشنده مطالبه کند و فروشنده موظف به تسویه کامل آن است. (عدم خلافی از طریق مراکز پلیس +10 و مالیات از طریق دفاتر پیشخوان دولت قابل پرداخت و تسویه است) هزینه‌های تنظیم سند خودرو در دفاتر اسناد رسمی سراسر کشور یکسان و براساس جداول مالیاتی می‌باشد.

این هزینه‌ها «حق الثبت و مالیات نقل و انتقال (ویژه دولت) و حق‌التحریر (مخصوص دفترخانه)» است که برای هر خودرو و با هر مدل، مبلغ متفاوتی می‌باشد و براساس عرف موجود پرداخت سهم دولت به عهده فروشنده و پرداخت حق دفترخانه برعهده دو طرف معامله (بالمناصفه) می‌باشد؛ مگر فروشنده و خریدار توافقی به غیر آن کرده باشند که در اینصورت عمل به توافق در اولویت بوده و محترم خواهد بود.

مدارک احراز محل سکونت خریدار خودرو

1.  ارائه سند مالکیت منزل مسکونی بنام مالک خودرو.
2.  ارائه سند اجاره نامه منزل مسکونی بنام مالک خودرو دارای کد رهگیری و هلوگرام.
3.  اصل جواز کسب معتبر بنام مالک خودرو.
4.  گواهی اشتغال به تحصیل فرزندان خریدار با ذکر آدرس محل سکونت والدین که به تائید آموزش و پرورش منطقه رسیده باشد.
5.  معرفی نامه از اداره محل خدمت خریدار (ویژه کارکنان دولت و نیروهای مسلح) با ذکر آدرس محل سکونت کارکنان مزبور.
6.  در صورت ادعای سکونت خریدار در منزل والدین، ارائه سند (ملکی، استیجاری) به نام پدر یا مادر.
7.  ارائه سند واحد مسکونی بنام همسر مالک خودرو.
8.  در صورت عدم ارائه مدارک فوق الذکر بر اساس محل صدور شناسنامه اقدام می گردد.
9.  درخصوص سازمانها، کارخانجات، شرکتها، اساسنامه و بریده روزنامه رسمی که حداکثر دو سال از تاریخ ثبت در روزنامه گذشته باشد و بر اساس شهرستان محل ثبت شرکت با ذکر آدرس دقیق محل فعالیت اقدام گردد.
10. در رابطه با سازمانها، کارخانجات، شرکتها، که دارای شعبه و یا دفتر در سایر شهرها (به غیر از شهری که شرکت یا کارخانه یا سازمان در آنجا به ثبت رسیده) می باشد، براساس مندرجات اساسنامه و بریده روزنامه رسمی آنها اقدام خواهد شد.
11. ارائه سند اجاره نامه چاپی دارای هلوگرام و کد رهگیری منزل مسکونی بنام مالک وسیله نقلیه.
    ارائه یکی از موارد فوق کافی می باشد.

مراحل نقل و انتقال خودرو

1. دریافت قبض ورودی پارکینگ (زمان ورود به مرکز)
2. مراجعه به اطلاعات و نوبت دهی و تعیین دفتر خدمات دولت الکترونیک
3. مراجعه به غرفه یا دفتر تعیین شده و ارائه مدارک لازم و بررسی مدارک متقاضیان توسط کارشناس حقوقی
4.  اخذ فرم بازدید فنی خودرو از دفتر تعیین شده
5.  بازدید فنی خودرو توسط کارشناس مرکز (تأیید اصالت خودرو)
6.  ارائه گواهی مفاصا حساب اجرائیات (عدم خلافی) در صورت داشتن تخلف
7.  واریز فیش بانکی به مبلغ 400/000 ریال به شماره حساب 2171159013002 نزد بانک مرکزی بنام خزانه داری کل بابت هزینه نقل و انتقال خودرو و پرداخت هزینه پستی  به مبلغ 49/000 ریال  جهت ارسال کارت مشخصات خودرو
8.  مراجعه به دفتر مربوطه جهت دریافت تأییدیه نقل و انتقال و سند مالکیت خودرو
9. مراجعه به محل فک جهت فک پلاک خودرو
10.  مراجعه به انبار پلاک جهت تحویل پلاک قدیم و اخذ پلاک جدید
11.  مراجعه به محل نصب جهت نصب پلاک جدید
12. مراجعه به درب خروج با ارائه قبض ورود به پارکینگ و خروج از مرکز

 ساعات کار مراکز تعویض پلاک

کلیه مراکز تـعویض پلاک سراسر کشور از شنبه تا چهارشنبه ساعت 7:00 الی14:30 و پنج شنبه 7:00 الی  12:00 و ساعت کار در ماه مبارک رمضان 7:30 الی 2 و پنج شنبه ها 7:30 الی12 می باشد.

آدرس مرکز فک پلاک استان تهران

1. مرکز میثم : تهران، کیلومتر 17 جاده مخصوص کرج، خیابان داروپخش، خیابان روزدارو
2. مرکز خاوران : تهران، کیلومتر 10 جاده خاوران مقابل سه راه خاورشهر
3. مرکز اتحاد : تهران، انتهای خیابان دماوند، اتحاد 5 غربی
4. مرکز الغدیر : تهران، یافت آباد، بلوار الغدیر، روبروی بیمارستان شهدای یافت آباد
5. مرکز شکوفه : تهران، بزرگراه آزادگان، ضلع شمالی میدان جهاد، خیابان نور، خیابان شکوفه
6. کرج جاده قزل حصار- جنب بی سیم کمال شهر
7. ورامین میدان پیچ- جنب نماینده سایپا
8. شهریار بلوار آزادگان- روبروی بانک ملت
9. هشتگرد بلوار رجائی- بعد از سایپا- جنب اماکن
10. رباط کریم جنب ناصر بار نرسیده به راهور

در صورتی که کارت مشخصات خودرو و یا سند خودرو، از جمله مدارک مورد نیاز برای تعویض پلاک و یا پلاک ماشین مخدوش بوده یا مفقود شده باشد، نیاز است مراحل زیر را پیگیری نمایید:

مدارک مورد نیاز صدور کارت المثنی مشخصات خودرو

1. حضور مالک یا نماینده قانونی ایشان به همراه خودرو جهت سیر مراحل قانونی
2.  اصل مدارک شناسایی معتبر شامل کارت ملی و شناسنامه و یا وکالتنامه برای نماینده قانونی وی به همراه مدرک شناسائی
3.  اصل سند فروش کارخانه سازنده (تولید داخل)
4.  اصل سند مالکیت خودرو صادر شده توسط پلیس راهور ناجا
5.  ارائه گواهی مفاصا حساب اجرائیات در صورت عدم پرداخت وجوه جرائم معوقه
6.  واریز فیش بانکی به مبلغ 250/000 به شماره حساب 0267006700007 نزد بانک ملی بابت هزینه صدور کارت المثنی مشخصات خودرو
7. اخذ تعهد کتبی از مالک ویا نماینده قانونی وی
8.  پرداخت هزینه پستی  به مبلغ 49/000ریال جهت ارسال کارت مشخصات خودرو

 مدارک مورد نیازصدور سند المثنی مالکیت خودرو

1.  حضور مالک یا نماینده قانونی ایشان به همراه خودرو جهت سیر مراحل قانونی
2.  اصل مدارک شناسایی معتبر شامل کارت ملی و شناسنامه و یا وکالتنامه برای نماینده قانونی وی به همراه مدرک شناسائی
3.  اصل سند فروش کارخانه سازنده (تولید داخل)
4.  اصل کارت مشخصات خودرو
5.  درج یک نوبت آگهی در روزنامه های کثیرالانتشار مبنی بر فقدان شناسنامه مالکیت خودرو و سپری شدن 10 روز از تاریخ آگهی و قبول هرگونه مسئولیت در قبال کشف فساد احتمالی الزامی است
6.  ارائه گواهی مفاصا حساب اجرائیات در صورت عدم پرداخت وجوه جرائم معوقه
7.  واریز فیش بانکی به مبلغ 250/000 به شماره حساب 0267006700007 نزد بانک ملی

 شرایط و مدارک لازم در صورت مفقودی یا سرقت تک پلاک یا زوج پلاک خودرو

1.  مراجعه به کلانتری محل و تشکیل پرونده در صورت سرقت جفت پلاک
2.  حضور مالک یا نماینده قانونی ایشان به همراه خودرو جهت سیر مراحل قانونی
3.  اصل مدارک شناسایی معتبر شامل کارت ملی و شناسنامه یا وکالتنامه برای نماینده قانونی وی به همراه مدرک شناسایی
4.  اصل سند فروش کارخانه سازنده (تولید داخل)
5. اصل سند مالکیت خودرو صادر شده توسط پلیس راهور ناجا
6.  اصل کارت مشخصات خودرو
7.  ارائه گواهی مفاصا حساب اجرائیات (عدم خلافی) در صورت داشتن تخلف
8.  مدارک احراز محل سکونت مالک در آدرس اعلامی
9.  واریز فیش بانکی به مبلغ  400/000 ریال به شماره حساب 2171159013002 نزد بانک مرکزی بنام خزانه داری کل بابت هزینه تعویض پلاک خودرو
10.  پرداخت هزینه پستی به مبلغ 49/000 ریال جهت ارسال کارت مشخصات خودرو

 شرایط و مدارک لازم در صورت تعویض تک پلاک یا زوج پلاک مخدوش خودرو

1.  حضور مالک یا نماینده قانونی ایشان به همراه خودرو جهت سیر مراحل قانونی
2.  اصل مدارک شناسایی معتبر شامل کارت ملی و شناسنامه یا وکالتنامه برای نماینده قانونی وی به همراه مدارک شناسایی
3. اصل سند فروش کارخانه سازنده (تولید داخل)
4.  اصل سند مالکیت خودرو صادر شده توسط پلیس راهور ناجا
5.  اصل کارت مشخصات خودرو
6.  ارائه گواهی مفاصا حساب اجرائیات (عدم خلافی) در صورت داشتن تخلف
7.  مدارک احراز سکونت مالک در آدرس اعلامی
8.  واریز فیش بانکی به مبلغ 250/000 به شماره حساب 0267006700007 نزد بانک ملی

 شرایط و مدارک لازم جهت صدور المثنی تأییدیه نقل و انتقال خودرو

1. حضور مالک یا نماینده قانونی ایشان به همراه خودرو جهت سیر مراحل قانونی
2.  اصل مدارک شناسایی معتبر شامل کارت ملی و شناسنامه یا وکالتنامه برای نماینده قانونی وی به همراه مدرک شناسایی
3.  اصل سند فروش کارخانه سازنده (تولید داخل)
4.  اصل سند مالکیت خودرو صادر شده توسط پلیس راهور ناجا
5.  اصل کارت مشخصات خودرو
6.  ارائه گواهی مفاصا حساب اجرائیات (عدم خلافی) در صورت داشتن تخلف
7. مدارک احراز سکونت مالک در آدرس اعلامی
8. واریز فیش بانکی به مبلغ 250/000 به شماره حساب 0100801426004 بنام بنیاد تعاون ناجا نزد یانک ملی شعبه سعادت آباد بابت هزینه المثنی تاییدیه نقل و انتقال خودرو

همچنین شما می توانید برای اصلاح مشخصات خودرو و همچنین تغییر آدرس محل سکونت مالک از شهری به شهر دیگر، مراحل زیر را پیگیری نمایید:

شرایط و مدارک لازم جهت اصلاح مشخصات خودرو

1.  حضور مالک یا نماینده قانونی ایشان به همراه خودرو جهت سیر مراحل قانونی
2.  اصل مدارک شناسایی معتبر شامل کارت ملی و شناسنامه یا وکالتنامه برای نماینده قانونی وی به همراه مدرک شناسایی
3.  اصل سند فروش کارخانه سازنده (تولید داخل)
4.  اصل سند مالکیت خودرو صادر شده توسط پلیس راهور ناجا
5.  اصل کارت مشخصات خودرو
6.  ارائه گواهی مفاصا حساب اجرائیات (عدم خلافی) برحسب مورد
7.  مدارک احراز سکونت مالک در آدرس اعلامی
8.  واریز فیش بانکی به مبلغ 150/000 به شماره حساب 0267006700007 نزد بانک ملی
9.  پرداخت هزینه پستی به مبلغ 40/000ریال جهت ارسال کارت مشخصات خودرو
10. چنانچه ثبت اشتباهی مشخصات خودرو توسط کارکنان تعویض پلاک یا شماره گذاری باشد وجهی از مراجعه کننده دریافت نمی شود.

 شرایط و مدارک لازم جهت تغییر آدرس محل سکونت از شهری به شهر دیگر

1.  حضور مالک یا نماینده قانونی ایشان به همراه خودرو جهت سیر مراحل قانونی
2.  اصل مدارک شناسایی معتبر شامل کارت ملی و شناسنامه یا وکالتنامه برای نماینده قانونی وی به همراه مدارک شناسایی
3. اصل سند فروش کارخانه سازنده (تولید داخل)
4.  اصل سند مالکیت خودرو صادر شده توسط پلیس راهور ناجا
5.  اصل کارت مشخصات خودرو
6.  ارائه گواهی مفاصا حساب اجرائیات (عدم خلافی) در صورت داشتن تخلف
7.  مدارک احراز سکونت مالک در آدرس اعلامی
8.  واریز فیش بانکی به مبلغ 400/000 ریال به شماره حساب 2171159013002 بنام خزانه داری کل نزد بانک مرکزی بابت هزینه نقل و انتقال خودرو
9.  پرداخت هزینه پستی به ملغ 49/000 ریال جهت ارسال کارت مشخصات خودرو