چگونگی تنظیم چک و قسمت های تشکیل دهنده چک

تنظیم چک :چک برگه ای است که دارای تاریخ میباشد و با مبلغی که در روی آن درج میشود برای پرداخت وجه در زمان حال و زمان آینده استفاده میشود.

با توجه به اینکه برای پرداختن مبالغ زیاد، امکان جابجایی پول نمیباشد لذا میتوان با پرداختن چک، حمل پول را آسان کرد و توسط چک، پول را به حساب دیگران واریز و یا از حساب خود برداشت کرد.

ولی با گذشت زمان و در زمان حال کاربرد چک عوض شده است و برای پرداختن وجوه مدت دار از آن استفاده میشود.

در حال حاضر حجم زیادی از پرونده ها در مراجع قضایی مربوط به برگشت خوردن چک های بلامحل میباشد، لذا با تنظیم این مقاله سعی بر آن میشود که نکات و اصول نگارش چک به شما عزیزان توضیح داده شود که در زمان تنظیم چک و یا گرفتن چک از شخصی دیگر به این نکات توجه نمائید.

برای تنظیم چک حتما به موارد زیر توجه کنید

1) مبلغ و تاریخ تنظیم چک را هم به حروف و هم به عدد قید نمائید.
2) بعد از اینکه تاریخ و مبلغ را نوشتید، روی آنرا چسب شیشه ای بزنید تا امکان  تغییر آن فراهم نباشد. به دلیل اینکه با کندن چسب،کاغذ چک هم پاره خواهد شد.
3) در زمان نوشتن چک از یک خودکار استفاده کنید و اگر در زمان نوشتن چک، کسی به شما خودکار داد از گرفتن آن اجتناب کنید به دلیل اینکه میتواند با آن خودکار نوشته ها را در زمان دیگری تغییر دهد.
4) در صورتیکه از چک زیاد استفاده میکنید سعی کنید از خودکار خاص استفاده کنید. (حتی الامکان از خودکار آبی یا سیاه که اکثرا از آن استفاده میکنند، استفاده نکنید.)
5) تمامی اطلاعات چک اعم از مبلغ و تاریخ و در وجه را خودتان تکمیل کنید و از در اختیار گذاشتن چک و تکمیل آن توسط شخص دیگر امتناع کنید تا دستخط ایشان وارد چک نشود.

6) اگر تنظیم چک خط خوردگی دارد، حتما میزان آن را در چک قید کنید و اگر خط خوردگی ندارد حتما بنویسید بدون خط خوردگی.
7) اگر چک را در جهت پرداخت در یک قرارداد میدهید حتما مشخصات چک را به صورت کامل در قرارداد قید کنید. مثلا مبلغ چک و تاریخ و شماره آن.
8) بعضی از چک ها هستند که نیاز به دو امضا و یا مهر دارند و گاهی اوقات صادرکننده چک، یک امضا میکند تا دارنده چک نتواند چک را وصول کند و نیاز به طرح دعوای طولانی خواهد بود. پس به شما پیشنهاد میشود که از صادرکننده چک بخواهید قید کند که چک یک امضا بوده و نیازی به مهر و یا دو امضا ندارد.
9) به هیچ عنوان چک را برای تعویض و اصلاح آن در اختیار صادرکننده چک قرار ندهید به دلیل اینکه میتواند ادعا کند که وجه چک را به شما پرداخت کرده و چک را گرفته است.
10) اگر تاریخ چک شما با تاریخ نوشتن قرارداد یا فاکتور یکی باشد، می‌توانید بصورت کیفری اقامه دعوا کنید ولی اگر تاریخ چک بعد از تاریخ قرارداد یا فاکتور باشد چک شما حقوقی است.
11) حتما چک را در وجه شخص صادر کنید و از پرداخت چک در وجه حامل امتناع کنید.
12) در صورتیکه در روی چک نوشته شود بابت مثلا فلان کار و یا بابت ضمانت و …. چک حقوقی میشود. پس به نفع دارنده است که این بابت و یا شرط گذاشته نشود.
13) به هیچ عنوان چک را به صورت سفید امضا صادر نکنید.

صاحب چک پس از نوشتن مبلغ و تاریخ، چک را امضا می‌کند. در تاریخ ذکر شده و یا همان تاریخ سررسید فردی که چک را دریافت کرده‌است به بانک مراجعه می‌کند و مقدار وجه مشخص شده را از حساب جاری فرد صادر کننده دریافت می‌کند.

طبق قانون چک در ایران، شخص باید در زمان نوشتن چک به اندازهٔ مبلغ مندرج در آن در حساب خود وجه نقد، اعتبار و یا پشتوانهٔ قابل تبدیل به وجه نقد داشته باشد. تفاوت چک با کارت‌های اعتباری هم در همین است.

ولی در زمان حال این قانون معمولاً در مبادلات پولی‌ که به‌وسیلهٔ چک انجام می‌شود، رعایت نمیشود و در نتیجه در چند سال اخیر تعداد افرادی که بدلیل چک برگشتی و چک های بلامحل یعنی چکی که در تاریخ مشخص شده، مقدار وجه وعده داده شده را تأمین نکند، به زندان می‌افتند رو به افزایش است.

قسمتهای تشکیل دهنده چک

چک از چند بخش تشکیل شده است که هر کدام از آنها را برای شما معرفی میکنیم.

شمارهٔ مسلسل چک: شماره‌ای که هنگام چاپ شدن برای هر برگ چک بطور جداگانه و بدون تکرار است و بر روی آن ثبت می‌شود.

شمارهٔ حساب جاری: شمارهٔ حساب بانکی‌ای که وجه معین شده از آن حساب پرداخت خواهد شد. این شماره معمولاً به همراه نام صاحب حساب روی تمام برگه‌های یک دفترچهٔ چک چاپ یا می‌شود.

تاریخ پرداخت: تاریخی که موعد پرداخت وجه مشخص شده‌ است. طبق قانون چک این تاریخ باید به حروف نوشته شود ولی در صورتیکه به عدد نوشته شود مشکلی ایجاد نخواهد کرد.

گیرندهٔ چک: نام فردی که می‌تواند وجه مشخص شده را در تاریخ مشخص شده دریافت کند. اگر در وجه فردی مشخص باشد فقط همان شخص میتواند آنرا وصول کند ولی اگر در وجه حامل باشد هر فردی میتواند برای وصول آن اقدام کند حتی شخصی که چک را از روی زمین پیدا کرده باشد.

مبلغ چک: که یک بار به حروف در وسط و یک بار به عدد در پایین برگهٔ چک نوشته می‌شود.

امضای صاحب حساب: چک بدون امضای صاحب حساب ارزشی ندارد و قابل پرداخت نیست. در صورتیکه حساب جاری مشترک باشد، تمامی شرکا باید چک را امضا کنند.